HABER:AYŞE BAŞAK
Eksoskeleton yani dış iskelet teknolojisi felçli hastalar için bir umut olabilir mi? Bu teknolojiyi denemeyi kabul eden felçli bir hasta iki yılın ardından ilk kez kollarını ve bacaklarını hareket ettirdi. İki yıldır hiç yürümediğini, ayağa kalkmanın nasıl bir his olduğunu dahi unuttuğunu söyleyen hasta eksoskeleton ile adım atmayı ayda yürümeye benzetti.
FELÇLİ VE ENGELLİ
Fransa’daki Grenoble Üniversitesi’nin Clinatec adlı laboratuvarı tarafından yürütülen eksoskeleton araştırmaları henüz yolun başında da olsa ilk meyvelerini vermeye başladı. Araştırmacılar eksoskeleton teknolojisinin, felçli ve diğer engelli hastaların hayatlarını bir gün tümden değiştirebileceğini düşünüyor. Çalışmalar hedeflendiği gibi ilerlerse pek çok insanın yaşamı yatağa ve başkalarına bağlı olmaktan çıkacak, yeniden hareketli hale gelerek kolaylaşacak.
AKLINDAN GEÇİYOR
Peki, eksoskeleton tam olarak nedir? Bir çeşit robot olarak tanımlanabilecek 65 kilo ağırlığındaki eksoskeleton onu giyen kişinin düşünceleriyle beden hareketini kontrol edebilmesine olanak sağlıyor. Aslında örneklerini bilim kurgu ve fantastik filmlerde gördüğümüz türden bir cihaz. Bilgisayar yazılımı sayesinde beyinden gelen dalgaları komutlara çevirip hastanın üzerine giydirilen dış iskeleti hareket ettirmesine olanak sağlıyor. Yani hastanın ‘yürüme’ düşüncesini aklından geçirmesi yetiyor ve bu onun vücudunu harekete geçiren bir komuta dönüşüyor. Eksoskeleton, şu aşamada hastaya eksiksiz bir hareket kabiliyeti kazandırmıyor ama bu alanda yapılan çalışmaları, yani düşünce ile hareket kontrolü araştırmalarını en ileri noktaya taşıyan buluş olarak görülüyor.
HENÜZ HAZIR DEĞİL
Deneylere gönüllü olan hasta 4 yıl önce geçirdiği kaza neticesinde omuriliğini zedeleyerek felç olan ve yaklaşık 2 yılını hastanede geçiren genç bir adam. Gönüllü olmasının ardından kendisine bir beyin ameliyatı yapılmış ve bu ameliyatla beynin hareketi kontrol eden bölümüne iki özel aparat takılmış. Aparatların üstünde beyindeki hareketliliği takip edebilen ve beynin komutlarını bir bilgisayara ışınlayabilen elektrotlar var. Felçli hasta önce beynine yerleştirilen bu parçaları kullanarak sanal bir karakteri kontrol etmeyi öğrenip egzersiz yapmış sonra yavaş yavaş kendi hareketlerini yönetmeyi ve yürümeyi öğrenmiş. Bu süreç öyle kolay olmamış ve hâlâ düşme riskini en aza indirmek için bir askıyla tavana bağlanarak ayakta tutulması gerekiyor. Yani buradan hareketle eksoskeletonun henüz laboratuvar dışında kullanılmaya hazır olmadığını söyleyebiliriz.
