Enerji merkezinin ön adımı doğalgaz ihracat anlaşmaları

Türkiye, yıl içinde Bulgaristan, Macaristan, Romanya ve Moldova ile imzaladığı doğalgaz ihracat anlaşmalarıyla gaz merkezi olma yolunun taşlarını döşüyor. Türkiye, böylece Avrupa’nın enerji tedarikinde de payını artırmayı hedefliyor.

Avrupa ülkeleri, Rusya-Ukrayna krizinin ardından doğalgaz arzında darboğaz yaşarken, farklı ülkelerden gaz tedariki arayışına da girdi. Türkiye ise doğalgaz merkezi olma hedefi doğrultusunda sahip olduğu boru hattı altyapısıyla bu arayışa cevap vermek için harekete geçti. Hali-hazırda Yunanistan’a boru hatlarıyla gaz sevk eden Türkiye, bu yıl Avrupa’da 4 ülkeyle doğalgaz ihracatı anlaşmalarına imza attı. Türkiye, yılın ilk doğalgaz ihracatı anlaşmasını ocak ayında Bulgaristan ile yaptı. Türkiye’den Bulgaristan’a 13 yıl süreyle yıllık 1.5 milyar metreküp doğalgaz ihracatını kapsayan anlaşma imzalandı.

ROTA GENİŞLİYOR

Bulgaristan’ın ardından Macaristan ile görüşmeleri neticelendiren Türkiye, ağustos ayında bu ülkeyle doğalgaz ihracatı konusunda anlaştı. Anlaşmayla Türkiye ilk kez sınırı olmayan bir ülkeye boru hatlarıyla gaz ihraç etmek için adım attı. Macar basınına göre, Türkiye, bu ülkeye 275 milyon metreküp gaz ihracatını öngörüyor. Yılın üçüncü gaz ihracat anlaşmasını Romanya ile yapan Türkiye, günlük 4 milyon metreküpe kadar doğalgazı Romanya’ya ihraç edecek. 

Sevkiyatın 1 Ekim’de başlaması, 31 Mart 2025’te sona ermesi planlandı. Yılın dördüncü doğalgaz ihracat anlaşmasını ise Moldova ile imzalayan Türkiye, bu ülkeye günlük 2 milyon metreküp doğalgaz ihraç edecek. Moldova’ya gaz sevkiyatının da 1 Ekim’de başlaması kararlaştırıldı. 

GÜNEY GAZ KORİDORU

Türkiye’nin ticaret merkezi olma hedefine dikkat çeken Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Enerji Başdanışmanı Cenk Pala, şu değerlendirmelerde bulundu: “Türkiye, son 26-27 yıldır konuştuğumuz, Azerbaycan özelinde petrol ve doğalgazda doğu-batı arasında bir koridora, oradan da bir ticaret merkezine çevirme hedefini gerçekleştiriyor. İmzalananlar aslında bunun ön perdesi. Bu güzel bir çalışma. BOTAŞ iyi şeyler yapıyor. Ticaretin önünü açıyor. Güney Gaz Koridoru dediğimiz bu projenin hayata geçmesini sağlıyor.”

BOŞLUK OLUŞTU

Rusya-Ukrayna savaşından sonra Kuzey Akım-1 ve 2’nin devreden çıkması ve Avrupa Birliği’nin genel olarak Rus gazından uzaklaşmaya çalışması nedeniyle kıtanın gaz tedarikinde büyük bir boşluk oluştuğunu söyleyen Pala, şu analizi de yaptı: “Bu boşluğun Avrupa tarafından Türkiye dışında Mısır, Libya ve Cezayir gibi ülkelerle doldurulmaya çalışılması en az 5 yıl gerektirir. Söz konusu ülkeler kendi tüketimlerinin çokluğu nedeniyle Avrupa’nın ihtiyacını karşılamada yetersiz kalır.”

TÜRKİYE’NİN LNG ALTYAPISI HAZIR DURUMDA

Avrupa gaz ihtiyacını sıvılaştırılmış doğalgazla (LNG) kapatmaya çalışsa da LNG piyasasında anlaşmaların çoğunun imzalandığını ve sevkiyatların büyük ölçüde Asya piyasasına yöneldiğini belirten ANKASAM Enerji Başdanışmanı Cenk Pala, Türkiye’nin Avrupa’nın ihtiyacına en hızlı cevap verecek ülke olduğunu da söyledi. Türkiye’nin TANAP ve BOTAŞ ile sahip olduğu altyapıyla 10-15 milyar metreküplük gazı Avrupa’ya hızlıca sevk edebileceğine ya da Avrupa ülkelerinin Türkiye’nin yıllık 25 milyar metreküplük kapasiteye sahip LNG altyapısından yararlanabileceğine de işaret eden Pala, “İsteyen gider Katar’dan LNG alır, getirir BOTAŞ terminallerinden birine indirir. BOTAŞ, onu, bu boru hattı bağlantılarıyla Avrupa’ya verir” diye konuştu. Pala, Türkiye’nin yaptığı mevcut anlaşmaların dışında daha fazla gaz sevkiyatı yapabilmesi için de Batı Boru Hattı’nda kapasite artışı yapılması gerektiğini sözlerine ekledi.

09 Ekim 2023 Pazartesi