Dış politikada strateji ve denge dönemi

İstanbul Ticaret Odası Meclis Başkanı Dr. Erhan Erken, Oda’nın Kasım ayı Meclis Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, dış politikada güncel gelişmelere dikkat çekti.

ABD’de Donald Trump’ın seçimleri kazanmasıyla birlikte dünyanın yeni bir döneme hazırlandığını vurgulayan Dr. Erhan Erken, “Trump’ın güçlü bir şekilde yeniden iktidar oluşu, bazı şeylerin değişmesine yol açabilecektir. Trump’ın yeni döneminde geçmişteki yaklaşımları da referans alarak muhtemel ilişkiler nasıl olabilir üzerinde bazı tahminler yapmak mümkün” dedi. 

Meclis Başkanı Dr. Erken, konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Trump’ın yeni döneminde ABD-Türkiye ilişkilerinin seyrinin, Trump’ın kişisel diplomasi tarzı, ekonomik işbirliği vaatleri ve Türkiye’nin güvenlik kaygılarına yönelik yaklaşımıyla şekillenmesi beklenebilir. Geçen döneme göre bazı sorunlar devam ediyor. S-400 meselesi, PKK/YPG ve uzantılarıyla ilişkiler yine sorunlu alanlar. Trump’ın ilk dönemiyle bugün arasında uluslararası ilişkilerde yeni meseleler ortaya çıktı. Çin faktörü ve ABD-Çin rekabeti daha da ciddi bir hale gelmeye başladı. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası Avrupa’daki müttefik ülkeler ciddi sorunlarla karşılaştı. Ayrıca İsrail’in Gazze’de adeta soykırıma başlaması gündeme yeni giren bir madde olarak ortaya çıktı. İsrail’in bu saldırılarını şiddetle kınadığımı da bu vesile ile beyan etmek isterim. İsrail’in bu şiddet gösterisine karşı başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerin önleme yönünde bir aksiyon göstermemeleri, Türkiye ABD ilişkilerini bekleyen önemli bir sorun olarak ortadadır.”

İsrail’in sürekli artırdığı ateşi tüm Ortadoğu’ya sıçratma tehlikesi olduğunu vurgulayan Meclis Başkanı, “İran ile ciddi bir savaş tehlikesi gündemdeki yerini koruyor maalesef. Bu dengeler içinde Türkiye’nin de Ortadoğu’da daha güçlü olması gerekiyor. İran ile İsrail’in muhtemel bir çatışmaya girmesini engellemeye yönelik ciddi gayrete ihtiyaç var. Suriye ve Mısır ile bozulan ilişkilerin de düzeltilmesi için diplomasi çalışıyor” dedi. 

“Türkiye, NATO ve AB ile ilişkilerini sıcak tutarken BRICS ülkelerini de ilgi alanında bulundurmaya çalışıyor ki, uluslararası alanda alternatiflerini artırabilsin” diyen Dr. Erken, şöyle devam etti: “Türkiye’nin yakın dönemde sürdürdüğü gibi Rusya ile işbirliğini de belli bir düzeyde tutması gerekiyor ki, denge sağlanabilsin. Trump, daha önce olduğu gibi ABD’yi içine kapanan bir tercihe sürüklerse, Türkiye finansal olarak etkilenebilir. Suriye’den asker çekme niyetini yine ortaya koyarsa Türkiye bu politikayla Ortadoğu’da belki daha da rahatlayabilir. Tabii Trump’ı saran derin ABD merkezleri, ona bu imkanı verir mi? İlerleyen zamanlarda göreceğiz.”

MECLİS’TEN YANSIMALAR

ASGARİ ÜCRET İÇİN CETVEL BELİRLENMELİ 

Oğuz Akyüz-Takım Tezgahları ve Otomasyon Meslek Komitesi: Enflasyon yükü altında çalışmaya gayret eden KOBİ’ler asgari ücret karşısında ne yapacağını bilmiyor. Türkiye’de pek çok sektör, yüzde 30-35 oranında işçi çıkarmaya hazırlanıyor. Bu, beyaz yakayı daha çok etkiliyor. Mevcut maliyetlerin üzerine yüklenen işçi maliyeti bizleri yıpratıyor. Bunun için asgari ücret artırımlarında her bir maaş skalası için artırım oranı belirlenmeli. Her bir çalışan asgari ücret oranında zam almamalı. 

HUKUK OLMADAN KALKINMA OLMAZ

Barış Avşar- Restorasyon ve İzolasyon Meslek Komitesi: Güven, istikrar ve hukuk çok önemli. Hukukun olmadığı yerde sağlıklı ekonomi olmaz. Dolar da yükselir, enflasyon da yükselir. Seçilmişler, hukukun üstünlüğüne inanan insanlardır. Bu gözetilmeli.

HURDALAR İHRACATTA GEREKLİ

Ali Bakaner-Demir Dışı Metaller Meslek Komitesi: Sektörümüz alüminyum ve bakır hurdalarının dönüşümünü de yapıyor. Ancak ithalatta gümrük uygulamaları konusunda sıkıntılar var. Alüminyum ve bakır hurdalarını dönüştürüp ara mamul olarak ihracat yapıyoruz. Bu hurdalar ihracatımızı artırmak için de gerekli. Ülkemiz de gelişmiş ülkeler gibi bu konudaki mevzuatı kolaylaştırma yoluna gitmeli. İşçi ve işveren anlaşmazlıklarındaki davalarda kararlar, hep işverenlerin aleyhine çıkıyor. Haklı kimse onun lehine karar verilmeli. 

İNSANLIK KRİZİ GELİYOR

Melek Yıldız-Mimarlık ve Mühendislik Meslek Komitesi: Bakü’de Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29. Taraflar Konferansı-COP29 yapılıyor. Odamızdaki çevreyle ilgili bir birimin de bu zirveye katılacağını duymuştum. Döndükten sonra belki bu konuda bizlere bir brifing verebilirler. Şu an yaşanılana iklim krizi demek hafif kalıyor. Sorun, artık bir insanlık krizine doğru gidiyor. Su olmadan gıda olmaz. Su olmadan ticaret ve sanayi olmaz. Su olmadan yaşam olmaz. 

YILDIZ SİSTEMİ KALİTEYİ BELİRLEYECEK 

Ahmet Gediz Tatar-Restorasyon ve İzolasyon Meslek Komitesi: Sektörümüzün gelişmesi için YILDES Projesi’ni hazırlıyoruz, yani Yıldız Derecelen-dirme Sistemi. Yakında kamuoyu ile paylaşacağız. Bu ne sağlayacak? Sektörümüzde işini hakkıyla yapan firmalara yıldız verilecek. Merdiven altı firmaların ve haksız rekabetin önüne geçecek. Yıldızlar; müşteri memnuniyeti, malzeme kalitesi ve yasal uyum gibi kriterlere göre verilecek. Tüketicilere güvenilir bir kaynak sunmak ve vergi kaçaklarının önüne geçmek hedefimiz. 

YENİLENEBİLİR ENERJİ ÖNEMLİ BİR FIRSAT

Ömer Ayberk Cengiz-Enerji Meslek Komitesi: Trump, Elon Musk’la yenilenebilir enerji konusuna da yeşil ışık yaktı. Bu anlamda dinamik ve rekabetçi müzakerelerin olacağını öngörüyoruz. Türkiye’nin enerji stratejileri de globaldeki bu müzakerelerden etkileniyor. Türkiye’nin karbon emisyon ve yeşil enerji konusundaki hedefleri geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanımız tarafından açıklandı. Yenilenebilir enerji konusunda yerli üretim gücü, Türkiye’nin enerji bağımsızlığına önemli bir katkı sağlayacak. Projeler yatırımcılar açısından önemli fırsatlar sunuyor. 

YENİLENEBİLİRDE ARTIŞ MALİYETİNİ DÜŞÜRÜR

Bülent Şen-Enerji Meslek Komitesi: Enerjiyi artık Çin ve diğer ülkeler diye kıyas-lıyoruz. Güneş, rüzgar, ısı pompalarında ve çoğu alanda Çin’in payı yüzde 50’nin üstünde. Yenilenebilir enerjide Avrupa’da söylem çok fakat mesela Almanya şu anda yüzde 30’a yakın enerjisini halen kömürden üretiyor. Türkiye’nin 2022 emisyonu, 2021’den daha düşük. İngiltere, Türkiye’nin 2021 yılındaki en yüksek karbon emisyonuna 1906 yılında ulaşmış. Almanya ise 1911’de o seviyeyi yakalamış. Yani gelişmiş ülkeler bizim en yüksek emisyonlarımıza çok önce ulaşmışlar. Yenilenebilir enerji ne kadar artarsa, fiyatı da o kadar çok düşecek.

DEVREDEN KDV’DE İNDİRİM ARTIK ŞARTLI

Bayram Bilgin-İşletme Destek Hizmetleri Meslek Komitesi: Ağustos ayında çıkan 7425 sayılı yasada, şirketlerin devreden KDV’lerinin indirim konusu yapılması şarta bağlandı. Uygun görülürse o indirim kullanılabilecek. 5 yıllık bir süre var. Bu süreyi en azından daha kısa bir zaman dilimine indirmek konusun-da çalışma yapılabilir.   

KREDİ KARTI İLE TAHSİLAT OLSUN 

İshak Koçoğlu-Konut İnşaatı Meslek Komitesi: Yüksek miktardaki ödemelerin de kredi kartıyla yapılabilmesini talep ediyoruz. 6 Şubat depremi sonrası vadeli ödemeler ortada kaldı. Bölgedeki firmalar, SGK ve vergi ödemelerini gerçekleştiremedi. Bu firmaların ödemeleri için yapılandırma talep ediyoruz. Böylece hem vergi toplanmış hem de bu firmaların önü açılmış olur.  

ŞAMPİYONLAR LİGİNE GİRMEYE AZ KALDI

Özcan Altunkaya-Bilgi İletişim ve Medya Meslek Komitesi: Uluslararası danışmanlık şirketi Kearney’in 2024 Küresel Şehirler Raporu’na göre İstanbul Küresel Şehirler Endeksi’nde 19. sırada yer aldı. Bu listede 150 şehir bulunuyor. Bu çok güzel bir başarı. İstanbul, son 5 yılda hep yukarı doğru çıktı. Raporda İstanbul’un iş aktivitesi açısından 14. sırada yer aldığını görüyoruz. İnsan kaynağında 8. sıradayız. Kültürel aktivite alanında 14. sıradayız. Ama şampiyonlar liginde değiliz. Gerekli kriterleri sağlayarak neden şampiyonlar liginde yer almayalım? 

İHRACATTA AVANTAJLARA SAHİBİZ

Osman Varoğlu-Telekomünikasyon Meslek Komitesi: Kısa bir süre önce komite olarak ihracat konusunda bir toplantı düzenledik. Toplantıdaki hedefimiz, sektörü ihracata teşvik etmekti. İthalat yoğun bir sektörümüz var. İthalat 5.6 milyar dolar, ihracat 2.2 milyar dolar seviyesinde. İthalatta birinci taraf telsiz, telefon. Cep telefonlarında 2 milyar dolarlık ithalat, 75 milyon dolarlık ihracat var. Ancak ülkemizde 23 milyon kurulu kapasite de var. Altyapı yatırımlarında da ağırlıklı olarak ithalata yöneliyoruz. Bu alanda yerli ve milli yatırımlara ihtiyaç var. En büyük rakip Çin ve Çin’in kapasitesiyle yarışılmaz. Ancak ihracatta biz de önemli avantajlara sahibiz. Sektör olarak, yakın coğrafyamızın 10 yıl önünde gidiyoruz. 

E-DEFTERE ALTYAPI HAZIR DEĞİL

Noman Sağ-Mali Müşavirlik Meslek Komitesi: e-Defter konusundaki tebliğ yayımlandı. Tebliğe göre, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin tamamı, 1 Ocak 2025’ten itibaren e-Defter uygulamasına dahil olacak. Yani 2.5-3 milyon vergi mükellefi, e-Deftere geçecek. Ancak yetmeyen bir altyapı var. e-Defter konusunda kademeli bir geçiş uygulanabilir. 

İKİNCİ EL KOMBİLER DENETLENMELİ 

Ali Dönmez-Mekanik Tesisat ve Doğalgaz Tesisatı Meslek Komitesi: Türkiye’de her yıl 150 bin adet ikinci el kombi satılıyor. Ancak bunların ne denetlemesi, ne de garantisi var. Gaz kaçakları ve en nihayetinde patlamalar oluyor. Bu kombiler denetime tabi tutulmalı. Ayrıca gri suların toplanması konusunda İSKİ ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yönetmelikleri arasındaki farklar giderilsin ki, bu konuda ruhsat almak mümkün olsun. 

DÖNÜŞTÜRMEDE İYİ ÖRNEKLER VAR

Orhan Albayrak-Eğitim Meslek Komitesi: İTO Başkanımız Sayın Şekib Avdagiç, 4 Kasım’da yaptığı bir açıklamada, “Türkiye Yüzyılında endüstrilerimizi dönüştürmemiz artık bir tercih değil, mecburiyet. Gelecek 10 yılı Türkiye’nin yüksek teknoloji ile kalkınacağı bir döneme çevirmek için çalışmaya şimdi başlamalıyız” diyordu. Bir gözlemimi aktarayım; Esenyurt’ta bir gıda firmasını ziyaret ettik. Firma yetkilileri, veri analitiği ve veri görselleştirmesi yaptıklarını söyledi. Ayrıca anlık olarak bunu 250 şubelerinde uyguluyorlarmış. Dönüştürmede iyi örnekler var. 

TARİFE FARKINDAN CEZA GELİYOR 

Serdar Keskin-Gümrük Müşavirleri Meslek Komitesi: Kabahatler Kanunu’na göre kabahat işleyen kişi ceza alır. Yanındaki kişi almaz. Ancak gümrüklerde bu böyle olmuyor. Firmaya, beyannameye imza atana ve tüzel kişilere de ceza yazıyor. Biz, bize gelen evrak üzerinden beyan yapıyoruz, yani neyi görürsek onu beyan ederiz. Biz evraktan sorumluyuz. Beyanda bulunuyoruz, ancak sarı hattan kapatılıyoruz. Kimseye sormadan numune alınıyor. Tarife farkından yani belge farkından ilgili kişiler gözaltına alınıyor. Hapse girme durumu dahi var. 

18 Kasım 2024 Pazartesi