Dijital ilaçta milyarlarca dolarlık ihracat fırsatı

Geleneksel ilaçlarla birlikte kullanılabilen ve hastalığın köküne indiği için tedavide kalıcı çözüm üreten dijital ilaçlar, ülkelerin sağlık sistemleri üzerindeki yükü de hafifletiyor. Türkiye’de geliştirilecek dijital ilaçlar için milyarlarca dolarlık ihracat potansiyeli olduğu belirtiliyor.

Gizli şeker tanısı almış yetişkin hastaların tedavisi için dijital ilaç geliştiren Tesu Sağlık Teknolojileri, 70 milyon TL değerlemeyle ilk yatırımını aldı.

ÖMÜR KIRBAŞLI

Gizli şeker tanısı almış yetişkin hastaların tedavisi için dijital ilaç geliştiren Teknopark İstanbul’da yerleşik Tesu Sağlık Teknolojileri, 70 milyon TL değerlemeyle yatırım aldı. Tip 2 diyabet ve obezite için yeni ürün çalışmalarına başlayan şirketin kurucularından Dr. Hasan Avcu, Türkiye’de geliştirilecek dijital ilaçlar için milyarlarca dolarlık ihracat potansiyeli olduğunu söyledi. Avcu, dijital ilaçları ve gelecek planlarını İstanbul Ticaret’e anlattı. 

YÜKSEK TEKNOLOJİ 

* Bize kısaca şirketinizi tanıtır mısınız? 

Tesu Sağlık Teknolojileri A.Ş.; kronik hastalıkların tedavi edilmesi için yüksek teknoloji yazılımlar geliştirmek amacıyla Ocak 2022’de Teknopark İstanbul bünyesinde kuruldu. Ben sağlık sigortası ve ilaç sektöründe, Uzm. Dr. İlker Tosun ilaç sektörü ve onkoloji alanında, bilgisayar mühendisi Gürkan Caner Birer de girişimcilik ve sağlık teknolojileri alanında uzun yıllara dayanan deneyim ve tecrübeye sahibiz.

70 MİLYON TL DEĞERLEME 

Şubat 2022’de, TÜBİTAK desteğiyle prediyabet (gizli şeker) tanısı almış yetişkin hastaların tedavisi için dijital ilaç geliştirmeye başladık. 

Ar-Ge çalışmalarımızla ortaya çıkan ilk ürünümüzün klinik araştırma süreci devam ediyor. Mayıs 2022’de Teknopark İstanbul bünyesindeki ‘Biyoküp Hızlandırma Programı’na, Şubat 2023’te de Silikon Vadisi’nde kurulan ve şu an dünyanın 180 farklı şehrinde programlarını sürdüren ‘The Founder Institute’ye kabul edildik. Prediyabet için geliştirdiğimiz ilk ürünümüze ek olarak, Tip 2 diyabet ve obezite için yeni ürün çalışmalarına başladık. Bu çalışmalarımızı daha da hızlandırmak için ilk yatırım turumuzu başlattık ve 

70 milyon TL değerlemeyle yatırım almayı başardık. Yatırım turumuzla eş zamanlı olarak Birleşik Krallık Hükümeti ve Cambridge Yerel Otoritesi tarafından desteklenen ve yaşam bilimleri alanında tüm dünyadan sadece 10 startup’ın kabul edildiği ‘Locate Cambridge’ programına kabul edildik. Böylelikle 2024’te planladığımız global yatırım turumuz öncesinde Cambridge yapılanmamızı da başlatmış olduk.

10 YILDA GELİŞTİ 

* Dijital ilaç fikri nasıl ortaya çıktı?

Reçete edilebilen dijital ilaçlar, her ne kadar ülkemizde henüz bilinirliği yüksek olmasa da dünyada özellikle son 10 yılda ciddi gelişmelerin kaydedildiği bir alan. Biz de ilaç, sağlık sigortası, sağlık teknolojileri ve tıp alanlarının keşişim noktasındaki bu gelişmeleri yakından takip ediyorduk ve deneyimlerimizi bu alanda odaklamaya karar vererek yolculuğumuza başladık. Kısa sürede önemli adımlarla ilerlemeyi başardık.

KÖKTEN TEDAVİ 

* Bu ilaçlar geleneksel ilaçlara göre ne kadar etkili? Kesin çözümler sağlıyor mu? Birlikte kullanılabiliyor mu?

Geleneksel ilaçlar, kronik hastalıkların bir kısmında kök nedeni tedavi etmekte maalesef yetersiz kalıyor. Örneğin, Tip 2 diyabet için kullanılan antidiyabetik ilaçlar kan şekerini düşürüyor, ancak bırakıldığında kan şekeri seviyesi tekrar yükseliyor. Dijital ilaçlar ise kök nedene odaklandığı ve hastalığı ortaya çıkaran koşulları düzeltmeyi hedeflediği için çok daha etkili oluyor. Dijital ilaçlar, hem tek başlarına hem de mevcut tedaviye ek olarak kullanılabiliyorlar. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), klinik çalışma ile bilimsel olarak etkinliği gösterilen ilaç-dijital terapötik kombinasyonlarının ilaçların ruhsatlarına dahil edilebileceğini, yakın zamanda yayınladığı bir kılavuz ile duyurdu. Böylelikle dijital terapötiklerin geleneksel ilaçların etkinliğini artırma potansiyelini de tescillemiş oldular.

KULLANIM ARTIYOR  

* Dijital ilaçlar hangi ülkelerde üretiliyor?

ABD, Almanya, Güney Kore, Hindistan, Japonya başta olmak üzere pek çok ülkede çeşitli hastalıklar için dijital ilaç geliştirildiğini, klinik çalışma sayılarının arttığını ve bu alana ciddi yatırımlar yapıldığını görüyoruz. ABD, Almanya, İngiltere ve bazı AB ülkelerinde geri ödeme sistemlerine hızlıca dahil edildi. Almanya’da geri ödeme sistemine dahil edilmiş 50’ye yakın reçete edilebilen dijital terapötik bulunuyor. 

TÜRKİYE’DE DURUM

* Diğer ülkelere göre ne durumdayız?

Ülkemizde henüz reçete edilebilen dijital ilaç bulunmuyor. Ancak akademik düzeyde çeşitli hastalıklar için dijital ilaç geliştirme çalışmaları olduğunu biliyoruz. Diğer taraftan, yakın zamanda Türkiye’de geliştirilen ve Parkinson hastalığında kullanılan bir dijital ilacın FDA onayı aldığını gururla takip ettik.

İLK HEDEFLER

* İhracat planlarınız var mı?

Ülkemizde geliştirilecek olan dijital ilaçlar, hem ithalatın azaltılmasına hem de ihracatın artırılmasına doğrudan katkı sağlar. Reçete edilebilen dijital ilaçlar, mevzuata uygun olması ve klinik verilerle desteklenmesi halinde AB ülkeleri başta olmak üzere, İngiltere, ABD, Kanada, Avustralya gibi farklı coğrafyalarda kullanıma sunulabilir. Ülkemizde geliştirilecek dijital ilaçlar için milyarlarca dolarlık ihracat potansiyeli olduğunu söyleyebiliriz. Biz de Almanya ve İngiltere pazarlarıyla başlayarak ihracata yönelik çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bir sonraki yatırım turumuzda da odak noktamız bu olacak.

GELECEK DİJİTALDE 

* Gelecek dijital ilaçlarda mı?

Geleneksel tedavi yöntemleri, her geçen gün dijital sistemlerle bütünleşik hale geliyor. Sağlık otoriteleri ve sağlık meslek birlikleri, dijital terapötikleri standart tedavi yöntemlerine dahil etmeye başladı. Bu bağlamda gelecekte hastalıkların tedavisinde mutlaka dijital bir kısmın olacağı açık. Tesu olarak global bir dijital ilaç şirketi vizyonumuzla doğru zamanda, doğru bir noktada olduğumuzu düşünüyoruz. Ülkemizin sağlık bilişimi alanındaki gücünü globale taşımak için ürün geliştirme süreçlerimizi Türkiye, AB, Birleşik Krallık, Kanada ve ABD tıbbi cihaz mevzuatlarına uygun olarak yürütüyoruz. Amacımız, ürünlerimizi Türkiye’nin yanı sıra öncelikle İngiltere, Kanada ve Almanya, ardından da AB ülkeleri ve ABD’de hastaların ve hekimlerin kullanımına sunmak. Milyonlarca insana kolaylıkla erişebilecekleri dijital tedaviler sağlarken, sağlık sistemleri üzerindeki yükü de hafifletmeyi istiyoruz. Bunu başarmak için kararlıyız.

GENEL SAĞLIK SİSTEMİNDE MALİYETİ AZALTIYOR

* Dijital ilaçlar genel sağlık sistemine katkı sağlar mı?

Kesinlikle katkı sağlar. Dijital ilaçlar bir taraftan hastalıkların kök nedenini tedavi ederken, diğer taraftan geleneksel tedavi süreçlerinin yönetimini de kolaylaştırabiliyor. Hastaların hastane ziyareti ihtiyacını azaltırken, hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının üzerindeki yükü hafifletebiliyor, sağlık sistemi üzerindeki doğrudan ve dolaylı maliyetleri ise azaltabiliyorlar. Bu da hasta sayısının azalması, tedavilerin etkinliğinin artırılması, hastane ve hekim yükünün düşmesi gibi sağlık sistemi için kritik birçok fayda sağlıyor. 

DİJİTAL İLAÇ NEDİR?

Dijital ilaçlar; bir hastalığı ya da tıbbi durumu önlemek, yönetmek ya da tedavi etmek amacıyla doktor tarafından reçete edilebilen yüksek kalitede yazılımlardır. Geleneksel tedavileri destekleyerek ya da bunların yerini alarak çeşitli hastalıklarda kullanılabiliyor. Dijital ilaçlar genellikle davranışsal, psikolojik ve eğitsel yaklaşımlar içerir; etkileri ve güvenlilikleri bilimsel çalışmalarla kanıtlanır.

ÇOK SAYIDA HASTALIĞA ÇARE 

* Dijital ilaçlar hangi hastalıklarda kullanılıyor? 

Kronik hastalıkların birçoğunda dijital terapötikler kullanılabiliyor. Tip 2 diyabet, obezite, hiperlipidemi, metabolik sendrom gibi kardiyometabolik hastalıklar, kas ve iskelet sisteminin bazı hastalıkları, depresyon, panik atak, madde bağımlılıkları gibi nöropsikiyatrik hastalıklar da dahil olmak üzere çok sayıda branşta kullanım alanları mevcut.

04 Aralık 2023 Pazartesi