Dijital çağın şifreli parası

HABER: MÜGE BİBER

Milattan önce 7. yüzyılda Lidyalılar ticarette kullanılacak ve kolay taşınabilir bir değiş tokuş aracı olan parayı buldu. Yıllar içinde altın ve gümüş ile devam eden satın alma araçları, zamanla para birimlerine döndü. Dünya üzerinde artık 200’e yakın para birimi var. Bunların içinde döviz işlemlerinde önemli payı Euro, ABD Doları, Japon Yeni, İsviçre Frangı, İngiliz Sterlini, Avustralya Doları, Kanada Doları alıyor.
21 yüzyılın para piyasasındaki en önemli sürprizi ise sanal para oldu. Sanal para 2008 küresel krizinin ardından teknolojinin de baş döndürücü gelişmesiyle yatırımcıların tercihi haline geldi.

YOLUNU ARAYANLAR

2008 krizinin ardından gelişmiş ülke bankaları yaraları sarmak için dünya piyasalarına değişik yöntemlerle para enjekte etti. Krizden çıkış süreci ile birlikte eski yatırım araçlarına güvenemeyen yatırımcılarla, gidecek yeni liman arayan bol sermaye aynı noktada buluştu. Bu buluşmanın gerçekleştiği alan ise sanal dünya oldu. Bu tercih ile birlikte ‘şifre para’ olarak tanımlanan yeni sanal para birimleri değer kazanmaya başladı. Şifre paraların içinde en fazla değer kazanan birim ise Bitcoin oldu.

21 MİLYON BITCOIN

2009’da piyasalara giren Bitcoin’in birim fiyatı ilk yıllarında 100 dolar iken, son yıllardaki yükseliş ile 4 bin doları aştı. Bitcoin’in şu an arzı sadece 21 milyon ile sınırlandırılmış durumda. Bitcoin’in en önemli özelliği, ulusal para birimleri ile satın alınabilmesi. Sanal para birimleri arz ve talep dengesine göre fiyatlanıyor.

KIRAN KAZANIYOR

Dünyada milyonlarca kişi tarafından kullanılan bu para birimi için yapılan tanımlardan biri de ‘yazılım madenciliği’. Bitcoinlerin dolaşıma girebilmesi için yazılım madencilerinin, 16 haneli matematiksel bir şifreyi çözmeleri gerekiyor. Şifreyi çözmek için yüksek donanımlı bilgisayarlara ihtiyaç var. Şifre çözmeyi başaran yatırımcı 25 adet Bitcoin kazanıyor. Şifre işleriyle uğraşmak istemeyenler için de ayrı bir seçenek var. Bitcoin satan internet siteleri bu işi müşterileri adına yapıyor. Yatırımcılar bu sitelerden oturdukları yerden, kendi ülkelerinin para birimi ile kendi çalıştıkları banka aracılığı ile Bitcoin satın alabiliyor. Alınan Bitcoinler sanal şifrelenmiş cüzdanlarda saklanıyor. Sanal cüzdanlar arası Bitcoin alıp göndermek böylelikle mümkün hale geliyor.

ÇOK ULUSLU PARA

Bugüne kadar para birimleri devletlerin bayrağı, sınırları gibi milli egemenliğin bir sembolüydü. Bu durum, Avrupa Birliği’nin ortak para birimi Euro’ya geçişlerine kadar devam etti. Uzmanlar, Euro’nun alt yapısı hazırlanmış, yasal çerçevesi çizilmiş çok uluslu bir para olduğuna dikkat çekerek, dijital para birimlerinin ise böyle bir hazırlık yapılmadan ortaya çıktığını söylüyor. Bu durumda çok uluslu dijital para birimlerine devletlerin ve AB gibi ekonomik blokların nasıl yaklaşacağı merak konusu.

9 BANKA KATILDI

Turkish Yatırım Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Berra Doğaner, Bitcoin’in dijital dönemin ihtiyaçları sonucunda ortaya çıktığını ve yenilikçi bir dijital para birimi olduğunu söyledi. Doğaner, devletlerin bu konudaki endişesini ise şöyle anlattı: “Bitcoin bankacılık sisteminden geçmeden kişi ve kurumlar arasında tamamen elektronik ortamda serbestçe el değiştirebildiği için yasadışı ve karapara bağlantılı akışlara yol açabileceği düşüncesi ile devletler tarafından kaygıyla karşılanıyor.”

Dijital para birimlerinin önümüzdeki dönemde varlığını sürdürüp yaygınlaşabileceğine dikkat çeken Doğaner, bankaların da bu arenada pozisyon almaya karar verdiklerini dile getirdi. Doğaner, uluslararası piyasalarda yaşananları da şöyle anlattı: “İsviçreli UBS’in kurduğu sanal para sistemine 9 banka daha katıldı. Böylece dünyanın çeşitli ülkelerinden 10 büyük bankanın ortak sanal para birimi oluştu. Bu para biriminin güvenilirlik kaygılarını silerek yaygın bir kullanım alanına kavuşması bekleniyor. Xerox ve Microsoft gibi teknoloji şirketleri de bu alanda alt yapı yatırımlarını artırmayı planlıyor.”

İLK TEPKİ ÇİN’DEN

Satın alınan ya da şifresi çözülen Bitcoinler ile internet üzerinden de alım-satım veya alışveriş yapmak mümkün. Hatta Bitcoin’i bazı mağazalar ve restoranlar bile kullanmaya başladı. Ancak geçtiğimiz günlerde Çin Halk Bankası şifre paralara yasak getirdi. Banka, şifre para birimini ‘yasa dışı bağış toplama’ olarak tanımladığı için bu para birimi üzerinden fon toplamak isteyen girişimleri durdurdu. Çin yönetimi 2017 yılında yatırımcılardan 395 milyon dolarlık bir meblağı toplayan dijital para birimlerinin vergilendirilmesi gerektiğini düşünüyor.

ATM’DEN İŞLEM

1 Bitcoin’in yaklaşık 15 bin Türk lirası ettiği Türkiye’de her gün yaklaşık 20 bin yatırımcı Bitcoin verilerini takip ediyor. Ayrıca Bitcoin alıp satmak için birçok ülkede ATM’ler yaptırıldı. Bunlardan biri de Atatürk Havalimanı’nda yer alıyor.

12 Eylül 2017 Salı

Etiketler : Gündem