Çip rekabetinde batı hamlesi

ABD ve Çin arasında yaşanan çip krizinde çekişmenin dozu artıyor. Çin, çip üretiminde kullanılan hammaddelerin ihracatına kısıtlama getirdi. Uzmanlar bu adımın, kendilerini sıkıştırmaya yönelik hamlelere karşı bir misilleme uyarısı olduğuna dikkat çekiyor.

Dünyanın iki büyük ekonomik gücü olan ABD ve Çin arasındaki teknolojik üstünlük mücadelesi giderek artıyor. Her iki ülke, ekonomik ve jeopolitik önemi nedeniyle siber güvenlik, yapay zeka, yarı iletkenler, çip ve dijital altyapı gibi birçok alanda birbirlerine üstünlük için büyük bir mücadele veriyor. Hem ABD hem de Çin, kendi teknolojik şirketleri ve yatırımları aracılığıyla bu mücadeleyi küresel bir arenada sürdürüyor.

ÇİN AÇIK ARA ÖNDE 

Avustralyalı ‘think-tank’ kuruluşu Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü’nün araştırmasına göre, Çin teknoloji alanında ABD karşısında açık ara önde bulunuyor. Çin, 44 teknoloji alanının 37’sinde liderliği elinde bulundururken, ABD 7 alanda Çin’in önünde. 

GÜVENLİK RİSKİ 

Küresel çip sektöründeki üreticilere bakıldığında Çin, en büyük üreticiler arasında bulunmuyor. Ancak en büyük tüketici konumundaki Çin’in ihtiyacı olan çip üretimini ise ABD ve Doğu Asya’daki diğer şirketler yapıyor. ABD ve Çin arasında teknolojik rekabet giderek artan bir öneme sahip ve küresel ekonomi ile güvenlik üzerinde büyük etkileri bulunuyor.

YÜZDE 75 DOĞU ASYA

Çip üretiminin yaklaşık yüzde 75’i Doğu Asya’da gerçekleşiyor. Tayvan, Güney Kore ve Japonya çip üretimi konusunda ön plana çıkıyor. Ancak çip üretiminde kullanılan ve stratejik öneme sahip olan galyum ve germanyumun en büyük üretici ise Çin olarak ön plana çıkıyor. Avrupa endüstri derneği Critical Raw Materials Alliance’a (CRMA) göre dünya çapındaki germanyumun yaklaşık yüzde 60’ını Çin üretiyor.

TEŞVİK ÇAĞRISI 

Geçen yıl temmuz ayında ABD Kongresi’nden geçen ‘Çip ve Bilim Yasası’ ile yerli çip üretimini teşvik etmek amacıyla 280 milyar dolarlık teşvik çağrısında bulunuldu. ABD Başkanı Joe Biden tarafından 9 Ağustos’ta imzalanan yasa, yarı iletken sektörünü desteklemek için 52 milyar dolarlık doğrudan finansman sağlanmasını öngörüyor. 

VERGİ MUAFİYETİ 

Bu yasaya göre, yurt içinde çip üretimi ve yeni inşa edilen fabrikalara dört yıl süreyle yüzde 25 vergi muafiyeti uygulanacak. Bu önlemlerle, ABD’nin yerli çip üretimini artırması ve küresel teknolojik rekabette daha güçlü bir konuma gelmesi hedefleniyor.

BAĞIMLILIKTA AZALMA 

‘Çip ve Bilim Yasası’nın amacı, teknoloji açısından bu kadar kritik öneme sahip bir ürünün üretimini daha güvenli hale getirmek. 

Yasanın sağladığı teşvik ve finansmanlar, yerli çip üreticilerini desteklemek ve ABD içinde yeni çip fabrikalarının inşasını teşvik etmek için tasarlandı. Bu sayede ABD çip üretimini çeşitlendirip yerelleştirerek, tedarik zincirindeki dışa bağımlılığı azaltmayı ve çip üretiminin güvenliğini artırmayı amaçlıyor.

ÇİN’DEN KISITLAMA 

Tüm bu gelişmelerin ardından Çin, çip üretimini etkileyecek bir karar aldı ve çip üretiminde önemli hammaddeler olan galyum ve germanyuma ihracat kısıtlaması getirdi. Çin’in kararı gereği, galyum ve germanyum ihracatından önce ilgili makamlardan onay alınması gerekiyor. Kısıtlama, 1 Ağustos itibarıyla yürürlüğe girdi. Uzmanlar Çin’in bu kararı, diğer devletlere bir uyarı olarak, kısıtlamalara karşı kendilerinin de misilleme seçeneklerinin olduğunu hatırlatmak için aldığını kaydetti.

ÜRETİMİ DURDURUYOR 

Ev aletlerinden araç içi elektronik sistemlere, savunma sanayinden giyilebilir teknolojilere kadar her alanda büyük önem taşıyan ve yarı iletkenler olarak da adlandırılan çipler küresel anlamda krizlere neden olabiliyor. Çipler, elektronik cihazların temel unsurları arasında yer alıyor ve ‘beyin’ olarak kabul ediliyor. Yaşanan çip krizi sebebiyle dünyanın en büyük şirketlerinden biri olan Apple, iPhone 12 model telefonunun tanıtımını belirli bir süre ertelemek zorunda kalmıştı.

ABD’DEN ÇİP YATIRIM ATAĞI 

ABD Başkanı Joe Biden, CHIPS ve Bilim Yasası’nı imzalamasından bu yana geçen bir yılda, şirketlerin yarı iletken üretimini ABD’ye geri getirmek için 166 milyar doların üzerinde yatırım açıkladığını bildirdi.

Biden, dünyadaki çiplerin yüzde 40’ını ABD’nin ürettiğini, ancak zamanla bu oranın yüzde 10’un biraz üzerine gerilediğini söyledi. 

Gelecek aylarda yönetimin bu yasayı uygulamaya devam edeceğini vurgulayan Biden, ABD’yi bir kez daha yarı iletken üretiminde lider ve elektronik veya temiz enerji tedarik zincirleri için diğer ülkelere daha az bağımlı hale getireceğini kaydetti.

14 Ağustos 2023 Pazartesi