LIGO-Virgo-KAGRA (LVK) İşbirliği, şimdiye dek kütleçekim dalgalarıyla tespit edilen en büyük kara delik birleşmesini kayda geçirdi. GW231123 adı verilen bu olay, 23 Kasım 2023’te yapılan gözlemler sırasında saptandı ve sonucunda, Güneş'in kütlesinin yaklaşık 225 katı büyüklüğünde bir kara delik oluştu.
KOZMİK SINIRLAR ZORLANDI
Bu birleşme, daha önce 2021’de gözlemlenen ve 140 güneş kütlesine sahip GW190521 olayını geride bırakarak rekor kırdı. GW231123’te birleşen kara delikler sırasıyla yaklaşık 100 ve 140 güneş kütlesindeydi. Ayrıca, bu devasa cisimlerin son derece hızlı döndüğü gözlendi ve bu da Einstein’ın öngördüğü sınırları zorlayan bir dinamik yarattı.
MODELLER YETERSİZ KALIYOR
Cardiff Üniversitesi’nden fizikçi ve LVK üyesi Mark Hannam, “Bu büyüklükteki kara delikler, standart yıldız evrimi modellerine göre oluşmamalı,” diyerek mevcut kuramların sorgulanması gerektiğini belirtti. Hannam’a göre bu ikili sistem, daha önce birleşmiş kara deliklerden oluşmuş olabilir.
TEORİK ÇIKMAZLAR, YENİ FIRSATLAR
Portsmouth Üniversitesi’nden Charlie Hoy ise, kara deliklerin çok hızlı dönmesinin sinyalleri analiz etmeyi zorlaştırdığını söyledi. “Bu olay, teorik araçlarımızın gelişimini teşvik edecek mükemmel bir örnek” diyen Hoy, modellerin bu tür aşırı durumları anlamada yetersiz kaldığını vurguladı.
VERİLER BİLİM DÜNYASINA AÇILDI
GW231123’ün tespitinde kullanılan kalibre edilmiş veriler, araştırmacıların erişimine açıldı. Analizler, 14-18 Temmuz 2025 tarihlerinde Glasgow’da düzenlenecek GR24-Amaldi konferanslarında bilim dünyasına sunulacak. Birmingham Üniversitesi’nden Gregorio Carullo, “Bu olayın etkilerini tamamen anlamak yıllar sürebilir,” diyerek, karmaşık senaryoların da değerlendirilmesi gerektiğine işaret etti.
YERÇEKİMİ ASTRONOMİSİNİN GELECEĞİ
Caltech’te araştırmacı Sophie Bini’ye göre, bu olay yalnızca evrenin gizemlerini değil, aynı zamanda yerçekimi dalgası dedektörlerinin teknolojik sınırlarını da ortaya koydu. LIGO, Virgo ve KAGRA’nın 2023’te başlayan dördüncü gözlem çalışmasının ilk yarısında elde edilen diğer veriler de bu yaz sonu paylaşılacak.
