Borsa, depremlerin ardından bir dizi tedbirle bugün işleme açılıyor

Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle geçen hafta çarşamba gününden itibaren işlemlerin durdurulduğu Borsa İstanbul pay ve vadeli işlem piyasaları, bir dizi tedbirle bugün yeniden açılıyor.

Borsa İstanbul AŞ, 6 Şubat'ta gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle ilk etapta sadece bölgede bulunan bazı şirketlerin hisselerinin işleme kapatıldığını duyurmuş, diğer şirket hisseleri için işlemler olağan sürecinde gerçekleşmişti.

Daha sonra pay piyasası alım satım sistemine ilişkin geçici tedbirler de devreye alan Borsa İstanbul, açığa satış işlemlerinin yasaklandığını, ayrıca yatırımcılar tarafından satışa konu edilecek paylar için depo şartı uygulanacağını bildirmişti.

Söz konusu tedbirlerle BIST 100 endeksi 6 Şubat'ta yüzde 1,35 değer kaybederek günü 4.930,18 puandan kapatırken, ertesi gün için depo şartı yürürlükten kaldırıldı, açığa satış yasağı ise devam ettirildi.

Tedbirlere karşın BIST 100 endeksi 7 Şubat'ta 2 kez devre kesti ve günü yüzde 8,62 kayıpla 4.505,34 puandan tamamladı. Borsadaki sert düşüşün 8 Şubat'ta da devam etmesi üzerine bu tarihteki işlemler iptal edildi.

Ayrıca pay piyasası ile Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasaları (VİOP) bünyesindeki pay ve pay endeksi türev pazarlar da 5 iş günü boyunca kapatıldı.

BES'TE DEVLET KATKISI FONLARI DAHA FAZLA HİSSE SENEDİ ALIMINA YÖNLENDİRİLECEK

Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) devlet katkısı fonlarının tahvil alma yükümlülükleri azaltılırken, asgari hisse senedi bulundurma yükümlülükleri artırıldı. Buna göre, devlet katkısı fonlarının hisse senedine yapacağı yatırımlarda asgari yüzde 10 düzeyinde bulunan oran yüzde 30'a yükseltildi.

Öte yandan, tek bir hisse senedine fon portföyünden yatırım yapma limiti yüzde 1'inden yüzde 5'e çıkartılırken, geçici madde ile fonların portföy sınırlamalarına 10 gün içerisinde uyma şartı eklendi.

GENEL KURUL KARARI ALINMAKSIZIN HİSSE GERİ ALIMI YAPILABİLECEK

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle, depremin finansal piyasalar üzerindeki olumsuz etkisinin asgariye indirilebilmesi ve olası yatırımcı mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için bazı kararlar aldı.

Alınan kararlarla özellikle deprem bölgesinde bulunan yatırımcıların yükümlülüklerine getirememesi nedeniyle temerrüde düşmeleri hazirana kadar ertelenirken, kredili işlemlerde bulundurulması gereken özkaynak oranlarında gevşemeye gidildi.

SPK ayrıca şirketlerin hisse geri alımı yapma konusundaki bürokratik zorlukları azaltırken, geri alınan payların, alındığı tarihten itibaren 30 günlük süre boyunca satılamayacağını bildirdi.

SPK tarafından yayımlanan bültende aracı kurumlarca, portföy büyüklüğü 1milyon lira ve altında olan müşterilere uygulanacak azami kredi ve temerrüt faiz oranlarının makul seviyede belirlenmesi tavsiye edildi.

Açıklamada, 30 Haziran tarihine kadar aracı kurumların hazırladığı sermaye yeterliliği tablolarında, kendi portföylerine alınan pay senetlerine ilişkin pozisyon riski oranının yüzde 10 yerine yüzde 3 üzerinden, kredi hesabı altında izlenen "Diğer müşteriler" için pozisyon riski oranının ise yüzde 8 yerine yüzde 4 üzerinden hesaplanacağı bildirildi.

Kredili İşlemler Tebliği’ne göre yapılacak genel işlem sınırı hesaplamasında, 6 Şubat itibarıyla deprem bölgesinde ikametgahı, işyeri adresi veya şubede hesabı bulunan müşterilere kullandırılan kredilerin 30 Haziran'a kadar dikkate alınmaması gerektiği belirtilen açıklamada, "Kurul kararı uyarınca yüzde 35 olarak belirlenen başlangıç özkaynak koruma oranının, 10 Nisan'a kadar yüzde 20 olarak uygulanmasına karar verilmiştir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Açıklamada, payları borsada işlem gören halka açık ortaklıkların, genel kurul kararı aranmaksızın yönetim kurulu kararı ile geri alım programı başlatabileceği kaydedildi.

BANKALAR DA HİSSE GERİ ALIMINA TEŞVİK EDİLDİ

Tam mükellef sermaye şirketlerinin hisse geri alımlarında vergi tevkifat oranlarının sıfırlanması kararlaştırılırken, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) da, payları borsada işlem gören halka açık bankaların, 6 Şubat 2023'ten 1 Ocak 2024'e kadar geri alım yoluyla edindikleri kendi hisse senetlerinin, çekirdek sermayeden indirim kalemi olarak dikkate alınmayacağını bildirdi.

Daha önce şirketlerin söz konusu hisse ve ortaklık paylarının iktisap bedeli ile itibari değeri arasındaki fark üzerinden yüzde 15 kar payı stopajı uygulanıyordu.

BORSADA FİYAT KÖTÜLEŞTİRME YAPILAMAYACAK

Borsa İstanbul, açılış seansında pay piyasalarında ve Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) emir iptali, fiyat kötüleştirme ve miktar azaltımına izin verilmeyeceğini duyurdu.

Değişiklikler kapsamında, VİOP ve Pay Piyasası seans sonu saatlerinin uyumlaştırılması amacı ile VİOP'ta işlem gören tüm vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin seans sonu zamanı 5 dakika kısaltılarak tam iş günlerinde 18.10, yarım işgünlerinde 12.40 olarak belirlenecek.

Ayrıca, VİOP'ta Pay ve Endeks Türev Pazarlarında yer alan sözleşmelerdeki bekleyen İptale Kadar Geçerli (İKG) ve Tarihli (TAR) emirlerin Borsa tarafından iptal edileceği belirtilen duyuruda, emir iptali ücretlerinin de artırıldığı kaydedildi.

DEPREM BÖLGESİNDE BULUNAN ŞİRKETLERDE DURUM

Depremden etkilenen 10 ilde faaliyet gösteren bazı şirketlerin borsada kapatılan işlem sıraları, Kamuyu Aydınlatma Platformu'na (KAP) yapılan duyurular kapsamında yeniden açıldı.

Bu kapsamda Sasa Polyester, Bossa Ticaret ve Sanayi İşletmeleri, Bilici Yatırım, Sanko Pazarlama ve Rubenis Tekstil fabrikalarında önemli bir hasar oluşmadığını ve üretimin devam ettiğini duyurdu.

Arsan Tekstil'den henüz bir açıklama yapılmazken, İskenderun Demir ve Çelik hasar tespit çalışmalarına devam edildiğini, bu süreçte üretimin durdurulduğunu bildirdi.

Aynı şekilde Hateks Hatay Tekstil İşletmeleri de üretim tesislerinde faaliyetleri tamamen durduracak ve faaliyetlere başlanmasını engelleyecek boyutta bir hasar görülmediğini, buna karşın çalışanlara iki hafta izin verildiğini bildirdi.

Bu kapsamda söz konusu 8 şirketten 6'sının işlem sıralarının yarın açık olacağı, Hateks ve İskenderun Demir ve Çelik'in ise hisselerinin işleme kapatılacağı görülüyor.

ŞİRKETLER HIZLICA HİSSE GERİ ALIM KARARLARI ALDI

Kurumların hisse geri alım programı için bürokratik zorlukları kaldırmasının ardından halka açık şirketler hızlıca hisse geri alım programları aldı ya da var olan programlarını revize etti.

Dün akşam Kamuyu Aydınlatma Platformu'nda yayımlanan hisse geri alım kararı duyurularından öne çıkanlar şöyleydi: 

İş Bankası, pay piyasasında sağlıklı fiyat oluşumunu desteklemek amacıyla 3 milyar liralık hisse geri alım programı başlatırken, Halkbank, var olan programını revize edere azami 2 milyar 250 milyon TL tutarına kadar payların geri alınmasına karar verdi.

Türk Hava Yolları (THY) da pay piyasasında sağlıklı fiyat oluşumunu desteklemek amacıyla 9 milyar liralık hisse geri alım programı başlattığını duyurdu.

Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları, alması için ayrılacak fonun 2 milyar TL olarak belirlenmesine karar verirken, Koza Altın İşletmeleri de sermaye artırım süreci tamamlandıktan sonra, pay geri alımına ilişkin sürecin de değerlendirilerek kamuoyu ile paylaşılacağı bildirildi.

15 Şubat 2023 Çarşamba