UBC (British Columbia Üniversitesi) tıp fakültesindeki bilim insanları bulmacanın önemli bir parçasını keşfettiler. Yapılan çalışmada araştırmacılar, nesneleri hatırlama ve tanıma yeteneğimizde merkezi bir rol oynayan yeni bir beyin hücresi türü keşfettiler.
‘Oval hücreler’ olarak adlandırılan bu son derece uzmanlaşmış nöronlar, yeni bir şeyle her karşılaştığımızda harekete geçiyor ve bu nesneleri hafızada saklayan ve onları aylar, hatta yıllar sonra tanımamızı sağlayan bir süreci tetikliyor. Bilim insanları, nesne tanıma hafızasının, insanın kimliğinin ve dünyayla kurduğu etkileşimin merkezinde yer aldığını belirtiyor. Bir nesnenin tanıdık mı yoksa yeni mi olduğunu bilmek, hayatta kalmaktan günlük işleyişe kadar her şeyi belirleyebilir. Bilim insanları, bu durumun hafızayla ilgili hastalıkların ve bozuklukların üzerinde büyük etkileri olduğuna dikkat çekiyor.
GÖZ ÖNÜNDE SAKLANMAK
Hücre gövdelerinin belirgin yumurta benzeri şeklinden dolayı isimlendirilen oval hücreler, insanların, farelerin ve diğer hayvanların hipokampüsünde nispeten az sayıda bulunur.
Çalışma ekibi, bir fare beyin örneğini analiz ederken, oldukça farklı gen ifadesine sahip küçük bir nöron kümesini fark ettiğinde hücrelerin benzersiz özelliklerini keşfetti.
Ekip üyeleri, çalışmada daha ileri analizlerle, hücresel ve işlevsel düzeyde ve sinirsel devreler açısından diğer nöronlardan oldukça farklı olduklarını gördüğünü ifade ediyor.
Bilim insanları, oval hücrelerin oynadığı rolü anlamak için farelerdeki hücreleri manipüle etti. Böylece beynin içinde aktif olduklarında parlayacaklardı. Ekip daha sonra fareler çevreleriyle etkileşime girdiklerinde hücreleri gözlemlemek için minyatür bir tek foton mikroskobu kullandı.
FARELERİN HAFIZASINI GÜÇLENDİRDİ
Fareler tanımadıkları bir nesneyle karşılaştıklarında oval hücreler ışıldadı, ancak buna alıştıkça hücreler yanıt vermeyi bıraktı. Başka bir ifadeyle, fareler artık nesneleri hatırlıyorlardı. Ekip, araştırmada dikkat çekici olanın, bu hücrelerin yeni bir şeye maruz kaldıklarında ne kadar canlı tepki verdikleri olduğunu belirtiyor. Hücre aktivitesi ve davranış arasında böylesine net bir bağlantıya tanık olmanın nadir karşılaşılan bir şey olduğu belirtiliyor.
ALZHEIMER VE EPİLEPSİ İÇİN YENİ BİLGİLER
Araştırmacılar, oval hücrelerin bir dizi beyin rahatsızlığında oynadığı rolü araştırıyor. Ekip, hücreler düzensizleştiğinde, ya çok aktif ya da yeterince aktif olmadığında, Alzheimer hastalığı ve epilepsi gibi durumların semptomlarını yönlendirebileceğini öngörüyor.
Ekip, epilepside oval hücrelerin aşırı uyarılabilir olduğunu ve nöbetin başlaması ve yayılmasında rol oynayabileceğini söylüyor, bunun da onları yeni tedaviler için umut verici bir hedef haline getirdiğini belirtiyor.
Bilim insanları, bu son derece uzmanlaşmış nöronun keşfedilmesi, hipokampüsün hafızanın birçok yönünü kontrol eden tek bir hücre türünü içerdiğine dair onlarca yıllık geleneksel düşünceyi altüst ettiğini ifade ediyor.
Bu görüş, beyinde her biri öğrenme, hafıza ve bilişte özelleşmiş rollere sahip, keşfedilmemiş başka nöron tipleri olabileceği fikrine kapı açıyor. Bu da beyin sağlığı ve hastalıklarına yaklaşım ve tedavi şeklini yeniden şekillendirebilir.
