HABER: AYŞE BAŞAK
Ülkelerin enerji politikalarında yenilenebilir enerji kaynaklarına artık çok daha fazla yer veriliyor. Küresel ısınmanın dünya üzerindeki baskısı giderek artarken fosil yakıtların yerine temiz enerji kaynaklarını koyabilmek hayati öneme haiz. İyi haber, teknoloji geliştikçe yenilenebilir enerjinin maliyetinin azalıyor ve veriminin artıyor olması. İnovasyonla etkinliği artan yenilenebilir enerji kaynakları, artık fosil yakıtlara alternatif olarak görülmeye ve enerji piyasasında ciddi bir yer edinmeye başladı.
DEV TÜRBİNLERE ALTERNATİF
Yenilenebilir enerjide başı ağırlıkla güneş ve rüzgar enerjileri çekiyor. Geleneksel rüzgar türbinlerinden en büyük verim yüzlerini rüzgara döndükleri alanlarda alınıyor. Bu nedenle rüzgar enerjisini elektriğe dönüştüren, genellikle devasa türbinler, rüzgarın sürekli ve süratli estiği açıklık alanlarda kuruluyor. Peki, rüzgar enerjisinden faydalanmak için dağların, tepelerin, geniş ovalar ya da okyanusların üzerinde bulunan bu dev türbinlerden başka bir yol düşünülemez mi? Örneğin şehirlerde, günlük hayatımızda verim alabileceğimiz, apartman dairemizde kendi enerji ihtiyacımızı karşılayacağımız rüzgar türbinleri neden geliştirilmiyor?
Şehirlerde rüzgar sayısız binaya çarparak ilerlediği için son derece karmaşık bir hal alıyor. Şehir planlaması, binalar, özellikle de yüksek olanlar, rüzgarın yönünü sürekli olarak değiştiriyor. Aslında şehirlerde de gayet güçlü rüzgarlar olabilir, ancak bunları enerjiye verimli bir şekilde dönüştürmek çok zor.
MARS RÜZGARLARI
James Dyson Tasarım Ödülü’nü kazanan ‘O-Wind Turbine’, aynı yönde dönen, oldukça başarılı bir tasarıma sahip bir rüzgar türbini. Yüksek binaların balkonlarından aşağı sarkıtılmak için geliştirilmiş bir aygıt. NASA’nın Mars rüzgarları için tasarladığı bir araçtan esinlenen O-Wind’in tasarımcıları şehirlerde de rüzgardan elektrik üretmenin mümkün olduğuna inanıyorlar.
RÜZGARIN YÖNÜ FARKETMİYOR
Küreye yakın bir şekli olan türbin, Bernounilli’nin prensiplerine göre hareket ediyor. Rüzgar hangi yönden eserse essin, oluşan basınç farkları kürenin hep aynı yönde, saat yönünde dönmesini sağlıyor. Bu dönüş hareketinden elektrik elde etmek mümkün oluyor. Evinin çatısına güneş paneli koymak ve bu şekilde elektrik elde etmek imkanı uzun zamandır var. Ancak O-Wind ile apartman dairesinde oturanlar balkonlarında rüzgar enerjisi ile elektrik üretme imkanına kavuşmuş olacaklar.
Unutkanlar için inovatif hap
Her gün ilaç almak, ilaçların zamanlamasını ve dozajını takip etmek zor bir iş. Bu, özellikle kronik hastalar, yaşlılar, çocuklar ve akıl hastalıklarından muzdarip olanlar için daha zor. Tedavinin işe yaraması ve sürekliliği için ilacı zamanında almayı unutmamak büyük önem taşıyor. MIT Üniversitesi araştırmacılarının Brigham and Women’s Hospital Hastanesi’nden bilim insanları ile ortak geliştirdikleri inovatif hap Lyndra, ilaçlarını almayı unutanlara, takip etmekte zorlananlara ya da almak istemeyenlere yönelik teknolojisi ile bu soruna önemli bir çözüm sunuyor.
DOZ DOZ EMİLİYOR
Tedavi için önerilen dozu bütün olarak içeren inovatif hapı bir kerede yutuyorsunuz. İlaç, midenizde parçalara bölünüyor ve vakti geldiğinde doz doz mide tarafından vücutta emilmesini sağlıyor. Hem bu bir gün içinde de olmuyor. Hap midenizde bir haftaya kadar kalabiliyor. Örneğin pazartesi ilacı yutuyorsunuz. İlacın her bir günlük dozu içeren robotik kolları size her gün bir hap sunarak bütün haftayı geçirmenizi ve tedavinizi, ilacı zamanında içme kaygısı olmaksızın sürdürmenizi sağlıyor.
SİNDİRİME ZARARI YOK
Hap midede parçalanacağı zamana kadar kalıyor ve mide öncesinde hapı öğütemiyor. Ancak hapın kollarını açmış şekli sayesinde kaldığı midenin çıkışını tıkaması da söz konusu değil. Bu kollar vakti geldiğinde midede tek tek eriyor. Bir haftanın sonunda inovatif hapı bir arada tutan öbek de eriyor. Böylece ilaç, sindirim sistemine hiçbir zarar vermeden günlük olarak hastaya verilip, tamamen öğütülüyor.
