Elektrikli balıklar, doğanın merak uyandıran canlılarının başında geliyor. İletişim kurmaktaki benzersiz yetenekleri, henüz ortaya çıkan ve hem doğal hem de yapay sistemlerin algısal ve bilişsel kapasitelerini inceleyen Neuro-AI için önemli bir keşif alanı!
Harvard Tıp Fakültesi Nörobiyoloji Bölümü'nden Kanaka Rajan ve ekibi, elektrikli balıkların ‘kolektif zeka’yı kavramak için potansiyel bir kaynak olduğunu düşünüyor. Onlara göre, bu canlıların iletişim yollarını incelemek, hayvan ve insan topluluklarının karmaşık dinamiklerini aydınlatabilir ve spesifik bir tip yapay zekayı geliştirmede önemli rol oynayabilir.
Farklı türlerdeki elektrikli balıkları inceleyen ekip, balıkların çatışma, işbirliği, rekabet yani yaşam döngülerindeki hemen her iletişim eylemini elektrik darbeleriyle gerçekleştirdiklerini, her şeyin yaydıkları bu darbeler tarafından yönetildiğini gözlemlemişler.
ELEKTRİKLİ BALIKLAR
Elektrikli balıkların ‘lisan’ı, elektrik darbelerinin akışlarından oluşuyor. ‘Cümleleri’ ise bu elektrikli ‘hecelerin’ her balık tarafından ne sıklıkta yayıldığına göre şekilleniyor. Araştırma esnasında, balıkların iletişim biçimlerinin insanlardan daha basit olmakla birlikte çok daha karmaşık sosyal dinamiklere ışık tutabilecek koordineli davranışlardan oluştukları gözlemlendi. Araştırmacılara göre, bu davranışlar modellenerek yeni yapay zeka sistemleri geliştirilebilir.
Kolektif zeka, sosyal dinamiklerin yalnızca bireysel davranışların ya da ikili etkileşimlerin toplamı olarak görülmemeli. Örneğin, çok sayıda insanın bir araya geldiği bir ortamda gözlemlenecek ayırt edici davranışlar, iki kişilik etkileşimlerin toplamından çok daha karmaşık.
BİLSAYAR MODELLERİ
Araştırmacılara göre elektrikli balıklar, bu tür kolektif zekayı çarpıcı şekillerde yansıtıyor. Rajan ve ekibi, Columbia Üniversitesi'ndeki çalışma arkadaşlarının yaptıkları araştırmada, fil burunlu elektrikli balıkların yiyecek kaynağı bulduklarında yakındaki balıkların algılayabileceği sinyaller gönderebildiklerini keşfetti. Sonuç olarak, diğer balıklar yiyecek aramaya daha az enerji harcadı. Araştırmada tespit edilen bu ve diğer kolektif iletişim türleri sayesinde balıkların, belirli ortamlarda hayatta kalmalarına ve gelişmelerine yardımcı olabilecek sosyal davranışlar sergiledikleri gözlemlendi.
Araştırmacılar, fil burunlu balıkları taklit eden yapay zeka kullanarak bilgisayar modelleri oluşturdu. Gerçek balıklarda deneysel olarak kontrol edilmesi imkansız olan faktörleri böylece manipüle ederek, kolektif zekanın farklı bağlamlarda nasıl ortaya çıkabileceğini simüle edip inceledi ve yapay zeka alanında kullanılabilecek büyüleyici sonuçlar elde etti. Bilim insanları, bu projeyi giderek daha karmaşık etkileşimi kapsayacak şekilde genişletmeyi ve öğrenme sürecini daha iyi anlamayı hedefliyor.
