Avrupa’nın enerjideki yol ayrımı derinleşiyor

Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya taşınmasını sağlayan transit anlaşmasının süresi 2024 yılı sonunda bitiyor. Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’ndan yapılan açıklamada, AB’nin Ukrayna transit güzergâhından gelen Rus gazı olmadan yoluna devam etmeye hazır olduğu belirtildi.

AB’nin doğalgazda Rusya’ya bağımlılığının yüzde 45’ten yüzde 15’e düştüğüne de dikkat çekildi.

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Avrupa Birliği’nin (AB) enerji dönüşümünde attığı adımların değerlendirildiği ‘AB Enerji Birliği 2024’ raporu açıklandı. Raporla ilgili değerlendirmelerde bulunan Avrupa Birliği Komisyonu Enerjiden Sorumlu Üyesi Kadri Simson, AB’nin son iki yılda yenilenebilir enerji kurulumunda hızla ilerlediğini belirterek, “2024’ün ilk yarısında rüzgar ve güneş enerjisi yeni rekor kırarak elektrik üretiminde ilk kez fosil yakıtları geride bıraktı” dedi. Simson, yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaşmasını sağlamak için Pazar entegrasyonu, şebeke ve altyapı yatırımlarının önemli olduğunu da söyledi. 

DEPOLAR DOLU

Rus fosil yakıtlarına on yıllardır süren bağımlılığı sona erdirmeyi başardıklarını belirten Simson, geçmişte AB’nin her yıl Rusya’dan 150 milyar metreküp gaz ithal ettiğini, bunun artık 50 milyar metreküpün altına indiğini kaydetti. Simson, “Rusya’ya olan bağımlılığımız 2021’de yüzde 45 seviyesindeyken geçen yıl yüzde 15’e düştü” diye konuştu. AB gaz depolarının yüzde 90 doluluğa hedeflenen tarih olan 1 Kasım’dan haftalar önce ulaştığını anımsatan Simson, Avrupa’nın 2022 ile 2024 arasında gaz tüketimini yüzde 18 oranında azalttığını vurguladı. Simson, AB’nin temiz enerji dönüşümünü sağlaması, iklim taahhütlerini yerine getirmesi ve sanayisinin rekabet gücünü koruması için gelecek 5 yılın kritik önem taşıdığına işaret etti.

AB’nin Ukrayna transit güzergahından gelen Rus gazı olmadan yoluna devam etmeye hazır olduğunu belirten Simson, “Rus gazını, Avrupa’nın enerji arz güvenliğini tehdit etmeden aşamalı olarak kaldırılma sürecini tamamlamaya kararlıyız” dedi. Avrupa’da enerjinin halen çok pahalı olduğunu da aktaran Simson, “Yüksek enerji fiyatları özellikle Çin ve ABD karşısında Avrupa’nın uluslararası rekabet gücünü etkiliyor” diye konuştu.  

ÇEKYA’DAN LNG ÖNERİSİ

Öte yandan, Çek Ticaret ve Sanayi Bakanı Jozef Sikela, AB Komisyonu Enerjiden sorumlu üyesi Kadri Simson ile Macaristan ve diğer ülkelerdeki mevkidaşlarına gönderdiği mektupta, Kremlin kontrolündeki Gazprom ile Ukrayna arasındaki gaz transit anlaşmasının yıl sonunda sona ermesinin ardından Rus gazının Avrupa’ya arka kapıdan girmesine izin verilmemesini önerdi. 

Sikela, Ukrayna üzerinden günlük 40-42 milyon metreküp Rus gazının yerine ülkesi üzerinden ters gaz akışının kullanılabileceğini öne sürdü. En uygun alternatif tedarikin LNG ithalatı olabileceğini belirten Sikela, Almanya’nın tartışmalı depolama ücretlerini önümüzdeki yılın başından itibaren kaldırma kararının bu planın uygulana-bilirliğini arttırdığını da vurguladı.

UKRAYNA’NIN AÇIKLAMASI 

Rusya-Ukrayna savaşının ardından Macaristan, Moskova ile yeni gaz tedarik anlaşmaları imzaladığı için AB ortaklarının tepkisini çekerken, Avusturya geçtiğimiz aralık ayında gazının yüzde 98’ini Rusya’dan ithal etti. Slovakya da büyük ölçüde Rus gazına bağımlı olmaya devam ediyor. Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky, Aralık 2019’da imzalanan ve 2024 yılı sonunda sona erecek olan Rusya ile mevcut gaz transit anlaşmasının yenilenmeyece-ğini açıklamıştı. Anlaşmanın sona ermesinin, hem Rusya hem de Avrupa için enerji tedarikinde yeni stratejiler geliştirilmesini zorunlu kılacağı kaydediliyor.

İTHALATIN YARISI NORVEÇ VE ABD’DEN  

AB’nin doğalgaz ithalatı 2023 yılı sonunda yaklaşık 290 milyar metreküp olurken, tüketim ise 2021’deki 413 milyar metreküpten 330 milyar metreküpe geriledi. AB’nin gaz ithalatı 2021’de 336 milyar, 2022’de 335 milyar metreküp seviyesindeydi. AB’nin geçen yılki gaz ithalatının yüzde 30’unu Norveç, yüzde 19’unu ABD, yüzde 15’ini Rusya, yüzde 14’ünü Kuzey Afrika, yüzde 6’sını İngiltere, yüzde 5’ini Katar, yüzde 4’ünü Azerbaycan, yüzde 3’ünü Nijerya, yüzde 1’ini Trinidad ve Tobago, yüzde 3’ünü diğer LNG tedarikçileri sağladı. Norveç’ten alınan gaz miktarı 87.8 milyar metreküp, ABD’den 56.3 milyar metreküp, Rusya’dan 42.9 milyar metreküp, Kuzey Afrika’dan alınan gaz ise 41 milyar metreküp oldu. Rusya’dan alınan doğalgaz miktarı 2022’de 78.8 milyar metreküp ve 2021’de yüzde 45 payla 150.2 milyar metreküp olmuştu. AB ülkelerinin Rusya’ya alternatif kaynak arama çalışmaları kapsamında LNG ile birlikte ön plana çıkan Azerbaycan’dan doğalgaz ithalatında da yükseliş sürdü. AB ülkeleri 2021’de Azerbaycan’dan 8 milyar metreküp doğalgaz alırken bu miktar geçen yıl 11 milyar metreküpe yükseldi. Böylece, Azerbaycan’ın AB doğalgaz ithalat sepetindeki payı da yüzde 3’ten yüzde 7’ye yükselmiş oldu.

RUSYA’NIN ALTERNATİFİ ÇİN PAZARI

Alternatif pazar çalışmalarını sürdüren Rusya ise yılda 50 milyar metreküp kapasiteyle Moğolistan üzerinden geçerek Çin’e Rus gazı ulaştırması planlanan Sibirya’nın Gücü 2 boru hattı projesi üzerine yoğunlaşıyor. Halihazırda Sibirya’nın Gücü boru hattı üzerinden sevkiyat devam ederken, söz konusu hattın 2025’te 38 milyar metreküp kapasiteye ulaşması bekleniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, eylül ayının başında Sibirya’nın Gücü 2 boru hattı projesine ilişkin şu açıklamayı yapmıştı: “Doğalgaz alanında işbirliğine yönelik olumlu bir beklentideyiz. Rusya, Moğolistan ve Çin’i birbirine bağlayacak, yaklaşık bin kilometre uzunluğundaki Soyuz Vostok doğalgaz boru hattının projelendirmesi tamamlandı. Şu anda, projenin devlet incelemesi yürütülüyor.” 

17 Eylül 2024 Salı

Etiketler : Rusya Avrupa Ukrayna gaz enerji