Ar-Ge’de İstanbul farkı

Türkiye’de araştırma-geliştirme (Ar-Ge) harcamalarının tutarı, 2021’de 101 milyar 738 milyon liraya ulaştı. İstanbul, Ar-Ge’ye ayırdığı 30 milyar 216 lira ile lider durumda. Türkiye’deki Ar-Ge personelinin yüzde 30’u İstanbul’da çalışıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı ‘2021 Yılı Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması’ bültenine göre, Ar-Ge verilerine ilişkin güncel idari kayıt veri sayısı ve çeşitliliği son yıllarda artıyor. Rapora göre, gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması, 2021’de bir önceki yıla kıyasla 32 milyar 670 milyon lira artarak, 101 milyar 738 milyon liraya yükseldi. Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2020’de yüzde 1.37 iken, 2021’de yüzde 1.4’e yükseldi.

Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 61.3 ile en büyük paya sahip oldu. Bunu yüzde 34.2 ile yükseköğretim takip etti. Kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan harcamaların da dahil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam içindeki payı yüzde 4.5 oldu. Personel harcamaları yüzde 48.9 ile en büyük kalemi oluşturdu. Ar-Ge harcamalarının 2021’de yüzde 54.6’sı mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edildi. Genel devlet Ar-Ge harcamalarının yüzde 27.5’ini, yükseköğretim yüzde 16.4’ünü, yurt dışı kaynaklar yüzde 1.5’ini ve diğer yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak yüzde 0.03’ünü finanse etti.

İSTANBUL BAŞI ÇEKİYOR

İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 2. Düzeye göre, 2021’de harcamaların en yüksek olduğu bölge, toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 29.7’sini gerçekleştiren İstanbul oldu. İstanbul’u yüzde 28.2 ile Ankara, yüzde 9.2 ile Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova takip etti.

YÜZDE 29 İSTİHDAM

Toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 29.5’i İstanbul, yüzde 19.3’ü Ankara, yüzde 8’i Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova’da istihdam edildi. Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2021’de yapılan 62 milyar 400 milyon liralık harcamanın yüzde 53.5’i Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Bunların yüzde 85.1’i, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olan girişimler tarafından yapıldı.

YÜKSEK TEKNOLOJİ

2021’de imalat sanayindeki 35 milyar 613 milyon lira Ar-Ge harcamasının yüzde 46.3’ünün yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan girişimler tarafından gerçekleştirildiği görüldü. 

Bu oran 2015’te yüzde 35.1 idi. İmalat sanayindeki toplam Ar-Ge harcamasının yüzde 39.6’sı orta yüksek teknoloji, yüzde 9.6’sı orta düşük teknoloji ve yüzde 4.5’i düşük teknoloji faaliyetindeki girişimler tarafından yapıldı. 2021’de en fazla araştırmacının 24 bin 630 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 16 bin 720 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten girişimler takip etti.

Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 2021’de toplam 221 bin 811 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. Sektörler itibarıyla dağılımına bakıldığında, TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2021’de yüzde 67.4’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 28.2’si yükseköğretimde ve yüzde 4.4’ü kâr amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı. TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2021’de 71 bin 301 kişi ile toplam personel sayısının yüzde 32.1’ini oluşturdu. Sektörler itibarıyla bakıldığında kadın Ar-Ge personel oranı yükseköğretimde yüzde 45.7, kâr amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlette yüzde 30.4, mali ve mali olmayan şirketlerde ise yüzde 26.6 oldu.

13 Mart 2023 Pazartesi