Ameleliğini yaptığı işin duayeni oldu

HABER: SOYHAN ALPASLAN

Dumankaya markasını inşaat ve konutta hemen hemen tanımayan yok gibi. Markalaşmadaki bu başarı aslında bir aile şirketi olarak çıkılan yolun hikayesi. Daha 16 yaşındayken İstanbul’a gelen İbrahim Dumankaya para kazanmak için amelelik yaparak çalıştığı inşaatlarda işi A’dan Z’ye öğrenir. Taşeronluk, bayilik, ticaret, Oda üyeliği derken başarı hikayeleri arka arkaya gelir.

İnşaat ve konut sektörünün duayenlerinden İbrahim Dumankaya, ailesine bakabilmek için 16 yaşında geldiği İstanbul’da inşaatlarda çalışarak başlar iş hayatına.

Sokak sokak çalışacak inşaat arar, yer yatağında yatılan bekar odasında kalır yıllarca. Sıvacılık yaparak başladığı inşaatlarda marangozluk, kalıpçılık derken kendi deyimi ile işi bugünün inşaat mühendislerinden daha iyi yapacak kadar ileri götürür.

Annesi merhum Gülizar Hanım’ın arzusu üzerine 18 yaşında merhum Hayriye Hanım ile evlenir. Bu evlilikten dört oğlu olur.

İLK İŞ DİSPANSER İNŞAATI

Dumankaya Kolektif Şirketi ile 1961’de Yalova Çınarcık Dispanseri ihalesini alarak sektöre ilk adımını atan İbrahim Dumankaya, ard arda Rize’de otel, Eskişehir’de cezaevi inşaatı yapar. Kendi okuyamasa da kardeşi Halit’in okumasını sağlar.

İbrahim Dumankaya, belediye ve devlet ihalelerine girerek adını duyurmaya başlar. 1967’den itibaren konut işine girer. Şirket için alınan kamyonları, artan işleri 1972’de inşaat malzemeleri için kurulan yeni şirket izler. Küçük nalburlara bayilik vermeye başlarlar. Konut ve devlet işleri yaparak büyüyen Dumankaya kardeşlerin devlet ihalelerinden vazgeçmeleri Halit Dumankaya’nın İstanbul milletvekilliği dönemine rastlar.

2. KUŞAK DÖNEMİ

90’lı yıllarda koalisyon hükümetinin yolsuzluk komisyonunda görev alan kardeşi Halit Dumankaya’nın incelediği olaylar ağabeyinin işlerine sekte vurur. Dumankaya’nın inşaatları, defterleri incelemeye alındığı için bir yıla yakın bir süreyle durdurulur. 1994’te 5 Nisan kararları ile sıkıntılı bir dönem geçiren İbrahim Dumankaya, tüm arsalarını satarak işlerini aksatmadan devam ettirir.

Bu dönemdeki önemli bir diğer gelişme de 90’lı yıllar ile birlikte 2. kuşağın iş başına gelmesidir. 2013 yılında da aile şirketi ayrılma kararı alır. İbrahim Dumankaya Holding’e bağlı DKY markalı şirketlerin temelleri bu ayrılıkla atılır. 2006 yılında Hayriye Hanımın kanser hastalığı sonrası rahmetli olmasının ardından Reyhan Hanım ile evlenir. İbrahim Dumankaya Holding ve holdinge bağlı 5 şirketi yöneten İbrahim Dumankaya, Kartal’daki holding merkezinde İstanbul Ticaret’in sorularını cevapladı.

16 YAŞINDA İSTANBUL’A GELDİM

İbrahim Dumankaya kimdir?
1937 yılında Rize’nin İkizdere ilçesinde üçü kız, ikisi erkek olmak üzere beş kardeşin üçüncüsü olarak doğdum. Merhum babam Osman Dumankaya marangoz ustasıydı ve eski ahşap evler yapardı. Ben 11 yaşındayken, babam hastalanarak vefat etti. Evin en büyük oğlu olarak aileme bakmak zorundaydım. Bu yüzden ilkokuldan sonra okuyamadım. 16 yaşında para kazanmak için İstanbul’a, eniştemin yanına çalışmaya geldim.

ÜMRANİYE-KADIKÖY ARASINI YÜRÜRDÜM

İstanbul’daki ilk yıllarınız nasıl geçti?
Çok zor koşullarda yaşıyordum, param yoktu. 6 kişi bir odada, yer yatağında yatıyorduk. Param olmadığı için Ümraniye’den Kadıköy’e yürüyerek gidip gelirdim. Param olduğunda da tramvayın arka kısmında, ikinci mevkisinde oturabilirdim ancak. Kaçak bindiğim zaman biletçi bir kapıdan girer, ben öbür kapıdan inerdim yakalanmamak için.

Sokak sokak dolaşıp çalışacak inşaat var mı diye bakıyordum. Bir inşaatta 4 gün amelelik yaptım ama çok zayıf olduğum için sırtımda yük taşımakta zorlanıyordum. Ameleliği bıraktım, sıvacılık yapmaya başladım. Ardından duvarcılığı, marangozluğu, kalıpçılığı öğrendim.

USTA SAYISI AZDI

1960’lı yıllarda inşaat sektörü nasıldı?
1960’da inşaat sektöründen söz etmek mümkün değildi. Usta sayısı çok azdı ama ustalar bugünkü mühendislerden çok daha bilgiliydi. Ben de işin ustası olmuştum, iyi iş yapıyordum ve yavaş yavaş taşeronluk almaya başladım. Bu arada 18 yaşımda evlendim. İlk eşim merhum Hayriye Hanım ile beraber büyüdük, fakirliği de beraber yaşadık, zenginliği de. Dört oğlumuz oldu.

OTEL VE CEZAEVİ YAPTIM

İlk işinizi ne zaman aldınız?
1961’de İstanbul Ticaret Odası’na kayıt oldum. Hemen ihaleye girdim ve ilk taşeronluk işim olan Yalova Çınarcık Dispanseri’nin ihalesini kazandım. Rize Otel’i, Eskişehir cezaevi inşaatını yaptım.

Halit okuldan sonra yanıma yardıma gelirdi. ‘Ben okuyamadım Halit okusun bari’ diyerek elimden geleni yaptım.

YOL İHALELERİ ALDIM

İşlerinizi nasıl büyüttünüz?
Kartal’da bir ofis açtım ve taksitle iki kamyon aldım. Belediyelerin yol ihalelerine giriyor, asfalt, Arnavut kaldırımı işlerini alıyorduk. O dönem için 50-60 işçiyle çalıştığımız zamanlar oluyordu.

Devlet işi azdı, para kazanamıyorduk. Konutta kendi işimizi yaparsak, daha iyi kazanırız diye düşünmüştüm. Erenköy Ethemefendi’de iki bina konut yaptım. Sonra Suadiye’de, Kartal’da yaptım. Kat mülkiyeti kanunu yoktu, kat sahipliğini noter tasdikli yapardık.

1972’de Pendik’te Dumankaya Yapı Malzemeleri şirketini kurduk ve inşaat malzemeleri satmaya başladık.

BAYİLİKLER ALDIK

İnşaat malzemelerinde piyasa nasıldı?
Dökümay adında tek bir küvet fabrikası vardı. Sahibi ‘Çanakkale Seramik ve Eczacıbaşı’dan bayilik al, ben de veririm’ dedi. Eczacıbaşı ve Çanakkale Seramik’ten bayilik alınca Dökümay Küvet de bayilik verdi. Bu arada Milsan markası ile çekme demir, Akütaş markası ile akü üretimi yaptık. Devlet işlerini Halit’in 1991 yılında milletvekili olması sonrasında bıraktık. Aldığımız işleri bitirerek başka devlet ihalesine girmedik.

5 NİSAN ZARARLARI

5 Nisan kararlarında çok büyük zarar ettik. Bir gecede dolar 16 liradan 46 liraya yükselince, borçlarımız da inanılmaz rakamlara çıkmıştı. Arsalarımızı yok fiyatına verip, borcumuzu kapattık. İlk arsamı evim için almıştım. Bir ev yapıp, büyük oğlum bir yaşında iken eşimi, ailemi İstanbul’a getirmiştim. O yıllardan sonra konut işlerinde büyümeye başladık.

4 OĞLUM İŞİN BAŞINDA

Aile şirketi ne zaman dağıldı?
Kardeşimle 52 yıl boyunca devam ettiğimiz ortaklığımızı 22 Şubat 2013’te karşılıklı anlaşarak sonra erdirdik. İkinci ve üçüncü kuşağa daha sağlam temelleri olan bir şirket imkânı vermek için bu kararı aldık. Yolumuza İbrahim Dumankaya Holding çatısı altında kurduğumuz DKY İnşaat, DKY Otomotiv, DKY Sigorta başta olmak üzere birçok şirketle devam kararı aldık. Bu bize yeni açılımlar, sektöre yeni bir bakış açısı, kentsel dönüşümde yeni fırsatlar sağladı. Son üç yıl içinde İstanbul’un başta Kartal, Tuzla, Kağıthane, Kadıköy, Ataşehir, Sultanbeyli gibi çok önemli merkezlerinde nitelikli konut, ofis ve alışveriş mağazalarından oluşan birçok proje geliştirdik.

Önümüzdeki yılları düşünerek Aile Anayasası ve Hissedarlar Sözleşmesi hazırlatarak 2. ve 3. neslin şirketlerdeki geleceğini tasarladık.

Oğullarım Ömer, Ali, Savaş ve Orhan ile iyi bir iş bölümü yaparak çalışıyoruz.

ÖĞRENCİ OKUTMAK İÇİN VAKIF KURDUM

Cemiyetçiliği çok seviyorum. İTO Cemile Sultan Vakfı’nın yönetimindeyim. Karadeniz Vakfı’nın, Rize Vakfı’nın, İkizdere Vakfı’nın kurucusuyum. Haseki Eğitim Vakfı’nın kurucusu ve başkanıyım. İTO’da 34 yıllık meclis üyesiyim. Bir dönem yönetim kurulu üyeliği yaptım. İDTM’nin kurucuları arasındayım. İbrahim Dumankaya Vakfı’nı kurdum ki, ihtiyaç sahibi üniversite öğrencilerini okutabilelim.

TELEFON İÇİN 14 YIL SIRA BEKLEDİM

1959 yılında, yine işsiz, güçsüz bir günümde kahvede oturuyor, işveren olma hayalleri kuruyordum. Kahveden çıktım, bakkala giderek iki kâğıt, 5’er kuruşa iki pul aldım, geri geldim. Eniştem başta, hemşerilerim ne yaptığımı sorunca, ‘İşveren olacağım, şimdiden telefon müracaatı yapayım da ancak bağlanır’ dediğimde hepsi çok güldü. PTT’ye iki dilekçe verdim ve tam 14 yıl sonra telefon sıram geldi. Telefonlar bağlandığında artık bir işverendim.

İNŞAATLARIMI HER GÜN YERİNDE DENETLİYORUM

Her gün inşaatlarımı, mühendisleri denetlemeye giderim. İşçinin, mühendisin işi bilip bilmediğini anında anlarım. Stajyerleri şantiyeye sokup, staj bitene kadar şantiyede çalışmalarını sağlarım. Başka türlü staj onayını yapmam. Odamdaki ekrandan tüm işlerimi 24 saat canlı olarak izliyorum.

05 Nisan 2016 Salı

Etiketler : Röportaj