Afrika’da 600 milyon kişi elektriğe erişemezken, yaklaşık 1 milyar kişi temiz pişirme yakıtından mahrum. Temiz enerji teknolojilerine sınırlı erişim, kıtadaki enerji altyapısının yetersizliğini gözler önüne seriyor. Bu durum, büyük enerji projelerinin yanı sıra küçük ölçekli, dağıtık çözümlerin önemini öne çıkarıyor.
YATIRIM DÜŞÜŞÜ VE KAMU-ÖZEL SEKTÖR DESTEĞİ
Küresel enerji yatırımlarının büyük bir kısmı hala fosil yakıtlara ayrılırken, Afrika’da kamu ve kalkınma finansmanları da hızla azaldı. 2015 yılına kıyasla, kamu yatırımları üçte bir oranında gerileyerek 20 milyar dolara düştü. Yenilenebilir enerji yatırımları ise bu kaybı ancak sınırlı bir şekilde telafi edebildi.
Kamu yatırımlarının azalmasıyla, özel sektör temiz enerjiye yönelik yatırımlarını artırma çabasında. Ancak, bu yatırımlar genellikle “risk azaltıcı” finansman kaynakları ve gelişmekte olan piyasalardaki ekonomik engeller nedeniyle sınırlı kalıyor. Afrika’daki döviz borçları, yüksek faiz oranları ve döviz kurlarındaki dalgalanma, yatırımcıları çekmekte ciddi zorluklar yaratıyor.
TEMİZ PİŞİRME TEKNOLOJİLERİ VE ENERJİ ERİŞİMİ İÇİN ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ
Rapora göre, temiz pişirme yakıtlarına yönelik yatırımlar genellikle bağışçılara, kamu desteklerine ve hibelerle yürütülen projelere dayanıyor. Bu durum, bölgenin büyüklüğüne ve nüfus potansiyeline rağmen Afrika’da temiz enerjiye yönelik yatırımların düşük kalmasına neden oluyor. Temiz pişirme teknolojileri gibi temel hizmetlerin desteklenmesinde daha fazla uluslararası işbirliği yapılması gerektiği vurgulanıyor.
Özellikle güneş enerjisi sistemleri, mini şebekeler ve enerji depolama çözümleri, Afrika’da kırsal kesimlerde sürdürülebilir enerji erişimi için büyük bir potansiyel taşıyor. Bu küçük ölçekli çözümler, kıtanın enerjiye erişim sorunlarını çözmede önemli bir rol oynayabilir.
KALKINMA FİNANSMANI VE YEREL PİYASALARIN DERİNLEŞMESİ
IEA, Afrika’da temiz enerji projelerinin büyük bir kısmının kalkınma finansman kuruluşlarının katkısıyla gerçekleştirildiğini belirtiyor. Bu tür finansmanlar, Afrika’daki enerji dönüşümünü sürdürülebilir hale getirebilmek için kritik önem taşıyor. Ancak, Afrika’daki yerel mali piyasaların derinleşmesi ve uluslararası sermaye akışlarının artırılması gerektiği de vurgulanıyor.
EKONOMİK ENGELLER VE BORÇ SERVİSİ YÜKÜ
Afrika’daki enerji projelerinin finansmanı için gereken kaynakların önemli bir kısmı, kıtanın artan borç servisine gidiyor. Bu yıl itibarıyla, Afrika’da enerji yatırım harcamalarının %85’i borç servis maliyetlerine ayrılacak. Bu durum, yatırım yapma kapasitesini sınırlıyor ve temiz enerji projelerinin finansmanında ciddi engeller oluşturuyor.
TEMİZ ENERJİYE YÖNELİK ADİL YATIRIMLAR İÇİN ULUSLARARASI ÇABALAR GEREKLİ
Afrika’nın, dünya nüfusunun beşte birini barındırdığı göz önüne alındığında, kıtanın temiz enerji yatırımlarından aldığı payın arttırılması için uluslararası çabaların yoğunlaştırılması gerekiyor. Gerek kamu, gerekse özel sektör yatırımları, daha adil ve sürdürülebilir bir enerji erişimi sağlamak için kritik önemde. Afrika’da enerji dönüşümünün başarılı olabilmesi için uluslararası işbirliği ve yerel piyasalardaki derinleşmenin sağlanması büyük önem taşıyor.
