Afet için OHAL ve mücbir sebep kararı

Depremin etkilediği 10 ilde 3 ay süreyle olağanüstü hal ilan edildi. Afet bölgesindeki vatandaşlar için ayrıca mücbir sebep hali uygulanacak. Deprem tarihi itibarıyla 10 ildeki mükelleflerin 6 Şubat-31 Temmuz dönemindeki vergi yükümlülükleri ertelendi.

Deprem felaketinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulan olağanüstü hal kararı, 8 Şubat günü saat 01.00’dan itibaren geçerli olmak üzere Resmi Gazete’de yayımlandı. Cumhurbaşkanı Kararı’na göre OHAL, Anayasa’nın 119. maddesi ve 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamında alındı. OHAL; Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa’da 3 ay süreyle uygulanacak.

KANUNUN İLGİLİ MADDESİ

2935 sayılı OHAL Kanunu’nun 3. maddesi OHAL’in ilan edileceği durumları içeriyor. A bendi tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım hallerinden birinin veya birden fazlasının görülmesi durumunda OHAL ilan edilebileceğini hükme bağlıyor. Diğer bent ise Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması hallerinde, MGK’nın görüşü alınarak OHAL ilan edilebileceğini öngörüyor.

KURTARMA HIZLANACAK

Kanuna göre, OHAL kararının alınmasının ardından felakete uğrayanların kurtarılması, hasar ve zararın telafisi için ihtiyaç duyulan ve hemen sağlanamayan para ve her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ve yapılması gereken işler, para, mal ve çalışma yükümlülüğü yoluyla sağlanacak. Kanun uyarınca aşağıdaki tedbirler alınabilecek:

GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLER: Gerekli harcamalar öncelikle kamu kaynakları ile yardımlardan sağlanacak. Olağanüstü hal ilan edilen bölge içindeki kamu kurum ve kuruluşlarıyla tüzel ve gerçek kişiler, kendilerinden istenecek veya yükümlülük konulacak arazi, arsa, bina, tesis, araç, gereç, yiyecek, ilaç ve tıbbi malzeme ile giyecek ve diğer maddeleri vermek zorunda olacak.

ÖZEL KURULUŞLARA YÜKÜMLÜLÜK: Bu amaçla, öncelikle o bölgedeki genel ve katma bütçeli dairelere, kamu iktisadi devlet teşekkülleri ve kuruluşları ile bunlara bağlı müesseselere ve mahalli idarelere başvurulacak. İhtiyaçların bu kaynaklardan zamanında ve yeterince karşılanmaması halinde imkan ve kaynakları da dikkate alınarak, bölgedeki özel kuruluşlara ve gerçek kişilere ait olanlara yükümlülük konulacak.

ZARURİ MADDELER: Yiyecek, giyecek, araç, gereç, ilaç ve tıbbi malzemeler gibi zaruri maddeler bölge sınırları içinde sağlanamadığı takdirde, bu kanun hükümleri uygulanmak suretiyle en yakın bölgelerden yükümlülük yoluyla sağlanacak.

18-60 YAŞ: Olağanüstü hal ilan edilen bölgelerde yaşayan 18-60 yaş arasındaki vatandaşlar, olağanüstü hal sebebiyle kendilerine verilecek işleri yapmakla yükümlü olacak.

TEK ELDEN: Olağanüstü hal ilanında koordinasyon, Cumhurbaşkanlığınca veya Cumhurbaşkanının görevlendireceği Cumhurbaşkanı yardımcısı ya da bakanlıkça sağlanacak. Bunun için ilgili bakanlıkların temsilcilerinden oluşacak Olağanüstü Hal Koordinasyon Kurulu kurulacak.

MÜCBİR SEBEP YÜRÜRLÜKTE

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, deprem bölgesinde bulunan mükellefler için 31 Temmuz 2023 tarihine kadar mücbir sebep hali ilan edildiği belirtildi. 

Deprem tarihi itibarıyla bu illerdeki mükelleflerin 6 Şubat 2023 ila 31 Temmuz 2023 tarihleri arasında yerine getirmeleri gereken vergisel yükümlülükleri ertelendi. Mücbir sebep süresince verilmesi gereken vergi beyanname ve bildirimlerinin verilme süreleri 15 Ağustos 2023 günü sonuna kadar, bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenme süreleri de 31 Ağustos 2023 gününe kadar uzatıldı. 

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, halen uygulaması devam eden 7256 ve 7326 sayılı Yapılandırma Kanunları kapsamında Mart, Mayıs ve Temmuz 2023 aylarında ödenmesi gereken taksitlerin bulunduğu hatırlatıldı. Açıklamada, ödeme sürelerinin mücbir sebep halinin bitim tarihini izleyen Ağustos, Ekim ve Aralık 2023 tarihlerine uzatılması için hazırlık yapıldığı bildirildi. 

Mücbir sebep hali, görevin, taahhüdün ve sorumluluğun yerine getirilmesine engel teşkil edebilecek nitelikte bulunan ölüm, iflas, hastalık, tutukluluk, afet durumlarında ilan ediliyor.

13 Şubat 2023 Pazartesi