ABD Hava Kuvvetleri, elektronik harp altında giderek kırılganlaşan uydu navigasyonuna bağımlılığı azaltmak için sürü İHA’larda atom saati teknolojisini merkeze alan bir girişimi bilgi talebi (RFI) ile resmen başlattı. Amaç, GPS’e güvenmeden toplu hareket, manevra ve veri paylaşımı yapabilen ileri PNT çözümleri geliştirmek.
MERKEZİ OLMAYAN PNT
Planın kalbinde, Ortak Çoklu-INT Hassas Referans (JMPR) adlı sağlamlaştırılmış bir test yatağı bulunuyor. Mimari; İHA’ların yerleşik sensörleri ve civardaki platformlarla göreceli konumlandırma üzerinden yerel referans çerçeveleri kurduğu merkezi olmayan, açık bir PNT yaklaşımını öngörüyor. AFRL, bunu “soğuk başlangıçlı, kademeli olarak geliştirilmiş PNT” olarak tanımlıyor: Sürü, sıfır referanstan zaman ve mekân farkındalığı oluşturmaya başlıyor; ağa katılan her yeni platformla doğruluk artıyor. Böylece sürü, GPS’in yasak olduğu bir sahaya dahi atılsa ortak konum ve hareket algısını hızla inşa edebiliyor.
ATOM SAATİ HASSASİYETİ
JMPR, Yeni Nesil Atom Saati (NGAC) entegrasyonu ile tek haneli pikosaniye kararlılığı ve nanosaniyenin altında zamanlama doğruluğu hedefliyor. Bu hassasiyet, sürü unsurlarının saat kaymasını önleyerek formasyon koruması, sensör füzyonu ve koordineli görevler için gereken mükemmele yakın senkronu sağlıyor. AFRL, İHA’lar arasında son derece yüksek zamanlama tutarlılığının çekişmeli ortamlarda koordinasyon, iletişim ve kolektif manevra için kritik olduğunu vurguluyor.
ELEKTRONİK HARP DİRENCİ
Geleneksel sistemler uydu tabanlı zamanlama sinyallerine yaslanıyor; ancak sahadaki deneyimler (örneğin Ukrayna’daki çatışmalarda yoğun GPS karıştırma ve yanıltma taktikleri) bu bağımlılığın risklerini açığa çıkardı. Benzer kabiliyetlerin Çin tarafından da geliştirildiğine dair raporlar, alternatif PNT çözümlerinin aciliyetini artırıyor. AFRL; uydu sinyallerine bağımlılığı kaldırıp elektronik harbe dayanıklı atom saati tabanlı PNT ile sürülerin yoğun çatışma koşullarında dahi görev sürdürebilmesini hedefliyor.
Bu doğruluk seviyesi, sürülerin dağınık platformlar topluluğu gibi değil, tek bir tutarlı sistem gibi davranmasını sağlıyor. Bu tutarlılık; düşman sürülerine karşı koyma, tartışmalı hava sahasında güvenli ve etkili icra, uyarlanabilir uçuş yolları, dağıtılmış hedefleme ve gelişmiş sensör füzyonu için kilit önem taşıyor.
ÖLÇEKLENEBİLİR SÜRÜLER
AFRL’nin öncelikleri arasında SWaP (boyut-ağırlık-güç) kısıtlarına uyumlu, kompakt ve verimli çözümler geliştirmek bulunuyor. Küçük İHA platformlarının sınırlı hacim ve enerji bütçeleri, performanstan ödün vermeden entegrasyon gerektiriyor. Bir diğer eşik, ölçeklenebilirlik: Çözümün birkaç İHA’dan yüzlerce unsurlu sürülere kadar genişleyip tüm uçaklarda zamanlama doğruluğunu ve koordinasyonu koruması isteniyor.
AFRL; nihai sistemin koordineli hedefleme, sensör füzyonu, istihbarat paylaşımı ve dayanıklı iletişim gibi yeteneklerle görev esnekliği sağlamasını bekliyor. Bu, sürülere zorlu koşullar altında bile karmaşık görevleri yerine getirme kapasitesi kazandıracak.
Sektöre çağrı: Laboratuvar, merkezi olmayan PNT mimarisine entegre edildiğinde mevcut ticari telsiz ekipmanlarının performans modelleri, test verileri ve teknik boşluk analizlerini talep ediyor.
Stratejik çerçeve: ABD ordusu on yıllardır GPS’e dayanıyor; ancak düşman elektronik harp ilerlemeleri bu dayanağın sorgulanmasına yol açtı. Atom saati tabanlı PNT’ye yatırım, savunmasızlığı azaltma niyetini gösteriyor. Başarı halinde, uydu erişimi yokken dahi hızlı iletişim ve sıkı koordinasyon sağlayabilen sürü İHA konseptleri, tehlikeli görevlerin icrasını temelden dönüştürebilir.
