Suni Williams ve Butch Wilmore, Haziran 2024'te Uluslararası Uzay İstasyonu'na yaptıkları bir test uçuşu sırasında kendilerini atmosferin dışına taşıyan Boeing Starliner'da sorunlar ortaya çıktığında dünyanın dört bir yanında haberlere konu oldu. Eve dönüş için alternatif bir yolculuk bekleyen ikili, politikacılar ve medya tarafından desteklenen, terk edildiler, mahsur kaldılar gibi söylemlerle karşı karşıya kaldılar. Ancak ikisi de bu tanımlamaları reddediyor. Bu süreçte sakin kalınması gerektiğni
Crew-9 görevinde yer alan Williams, Wilmore ve test uçuş ekibini Dünya'ya geri getiren NASA astronotu Nick Hague, NASA'nın düzenlediği basın toplantısında Starliner hikayesiyle ilgili soruları yanıtladı. Williams toplantıda şunları dile getirdi:
Hep geri döneceğimizi biliyorduk ve bence insanların da bunu bilmesi gerek. Aslında hikayemizi birçok insanla paylaşmak için buradayız zira öğrenilen benzersiz bazı dersler var ve bunun bir kısmı tam anlamıyla dayanıklılık, beklenmedik bir dönüş yapabilmek ve bundan en iyi şekilde yararlanmak üzerine.
Williams ayrıca kendisinin ve Wilmore'un Starliner test görevine girerken yeni bir uzay aracıyla uçmanın “benzersiz” olacağını bilerek teklifi kabul ettiğini de dile getirdi. Ancak ikisi de uzun süreli kalışlarının bu denli ilgi toplamasını beklemiyordu. Williams, uzay istasyonu mürettebatının beklenenden daha uzun süre parçası olacaklarını anlayınca adapte olduklarını ifade etti:
Biz Uluslararası Uzay İstasyonu mürettebatıyız ve astronot ofisindeki diğer arkadaşlarımızın yaptığı şeyi yapıyoruz: Gidip çalışıyoruz, eğitim alıyoruz ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nda muhteşem bilimsel deneyler yapıyoruz.
Bunlara ek olarak Williams, gösterilen ilginin yoğunluğundan ötürü onur ve gurur duyduklarını ifade ederken “Çok minnettarım, insanları bir araya getiren olumlu bir unsur olabildiğimiz için çok şaşkınım” dedi.
Hem Williams hem de Wilmore, Starliner'ın yeteneklerini överken Wilmore, şans verildiği takdirde gelecekte tekrar Starliner'ı uçurmak istediklerini de söyledi. “Karşılaştığımız tüm sorunları düzelteceğiz” diyen Wilmore, “Düzelteceğiz, çalışmasını sağlayacağız. Boeing tamamen kararlı. NASA tamamen kararlı ve bununla birlikte ben de hemen işe koyulacağım” diye konuştu.
Astronotlara istasyonda bulundukları süre boyunca herhangi bir politik diyaloğa girip girmedikleri, siyasilerle temas kurup kurmadıkları defalarca soruldu. Hauge “Uzayda faaliyet gösterdiğimizde, siyaseti hissetmiyoruz” yanıtını verdi.
Bunların yanı sıra Wilmore, Fox News'e verdiği röportajda “bazı noktalarda sıkışıp kaldıklarını” düşündüklerini ifade ederken Williams'ın da kendisinin de anlatıldığı üzere “terk edildikleri” gibi bir hisse kapılmadığını ısrarla vurgulamaktaydı.
ABD Başkanı Donald Trump ve şu anda adeta Trump'ın sağ kolu gibi görülen SpaceX CEO'su Elon Musk, Williams ve Wilmore'un dönüşünü hızlandırdıkları için övgüleri topladı. Trump ve Musk, Biden yönetimini astronotları siyasi nedenlerle uzayda terk etmekle suçluyordu ancak bu iddiaları destekleyen herhangi bir işaret bulunmamakta.
Wilmore; Biden ve Musk'a “inandığını” dile getirse de tam olarak neyi kastettiğini söylemiş değil. Fox News'e verdiği demeçte Wilmore, “İkisine de güvenmemem için hiçbir sebep yok. Ülkemizin liderlerinin insanlı uzay uçuşu programımıza destek vermesinden dolayı minnettarım” ifadelerini kullandı.
DÜNYADAKİ HAYATA YENİDEN UYUM SAĞLAMAK
Williams ve Wilmore, uzay istasyonu personeliyle bütünleşerek yörüngedeki laboratuvarda geçirdikleri aylar boyunca Crew-9 görevini yeniden şekillendirdi. Kalışları daha da uzadıkça astronotlar, Dünya'da ailelerinden ve arkadaşlarından uzak kalmanın zorlaştığını kabul etti. Wilmore bu meseleye ilişkin şunları aktardı:
Kızımın lise yıl sonu töreninde yanında olamadığımı düşündüm mü? Elbette, ama biz bir ayrım yapabiliyoruz. Hislerimin yapmam gereken şeye müdahale etmesine izin veremem. Burada yaptığım görev benimle ya da hislerimle ilgili değil. Bu, insanlı uzay uçuşu programıyla alakalı ve bunlar bizim ulusal hedeflerimiz.
Hauge ise basın toplantısında Wilmore ve Williams'a övgüler yağdırdı. Mevcut istasyon ekibine deneylerde ve diğer görevlerde yardımcı oldukları için minnettar olduklarını ifade ederken “Son derece yetenekli astronotlar” olarak tanımladığı ikili ve istasyondaki genel işleyiş hakkında şunları söyledi:
Üretkenlerdi, istasyondaki görevini sürdürüyorlardı. Suni aynı zamanda istasyon komutanıydı, bu yüzden kararları da o veriyordu... Oradaki operasyonel ortamda siyaset yer almıyor. Dünyanın dört bir yanından gelen uluslararası bir ekibin parçası olarak çalışıyoruz... Ve görevlerimizi nasıl gerçekleştireceğimizi anlamaya çalışıyoruz. İnsanlı uzay uçuşunun sihri de bu; insanları bir araya getiren çok olumlu bir şeye odaklanabiliyoruz. Ve bunu uzun zamandır yapıyoruz.
Williams eve döndüğünde kocasına ve köpeklerine sarılmak için nasıl sabırsızlandığını dile getirdi. Kendini iyi hissettiğini ve dün yaklaşık 5 km koştuğunu söyledi. Bu mürettebatın Dünya'daki hayata yeniden uyum sağlamasına yardımcı olan antrenman rutininin önemli bir parçası olarak ifade ediliyor. Wilmore aldıkları özel eğitimin altını çizmekte:
Yani, yaklaşık 10 ay uzayda kaldıktan sonra geri döndüğünüzü ve bir hafta içinde sekiz dakikalık bir tempoda 3.2 km koştuğunuzu kim hayal edebilir ki. Yani, vücudun bunu kaldırabileceğini düşünmek bile mümkün değil. Ama eğitmenlerimiz bizi bu tür şeylere hazırlıyor.
NASA'NIN 'MAHSUR KALDILAR' ANLATISINA CEVABI
Açıkça NASA yetkilileri Williams ve Wilmore'un “mahsur kaldıkları” iddiasını sürekli biçimde reddediyor. SpaceX'in Crew Dragon uzay aracının ve Boeing'in Starliner aracının faaliyet gösterdiği NASA programını yöneten Steve Stich, 18 Mart'ta yaptığı açıklamada, “Her zaman bir cankurtaran aracımız ve onları kötü bir senaryoda eve döndürecek yolumuz vardı” dedi.
Astronotların 18 Mart'ta Dünya'ya dönüşü hakkında düzenlenen basın toplantılarında NASA yetkililerine Trump ve Musk'ın payı da sorulmuştu. NASA, Williams ve Wilmore'un eve dönüş planını geçen yaz, Musk ve Trump' bu mesele hakkında konuda konuşmaya başlamadan çok önce çizmişti. Bu çerçevede NASA liderleri, ekseriyetle Trump'ı veya Musk'ı takdir etmekten kaçınıyordu.
Mesela NASA'nın Uzay Operasyonları Görev Direktörlüğü Müdür Yardımcısı Joel Montalbano, Williams ve Wilmore'un Florida kıyılarına iniş yapmasının ardından bu konuya değinmiş ve “Sanırım çoğunuz Ocak ayında Başkan'ın SpaceX'e bu mürettebatı eve getirmek için ne gerektiğini sorduğunu duydunuz. Ve size şunu söyleyeceğim ki - bu soru sorulduğunda - biz zaten seçenekleri değerlediriyorduk” demişti.
Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Montalbano, NASA'nın Beyaz Saray'dan birtakım direktifler ve tavsiyeler aldığını da ifade etti.
Aracın hazır olup olmadığına bakmak gerekiyordu. Hava durumuna bakmak gerekiyordu. Kurtarma ekibinden, mürettebatın tesliminden, Uluslararası Uzay İstasyonu'na gidip gelen araç trafiğinden konuştuk. Yani tüm bunları bir araya getirdiğimizde, bence ekiplerin son dört veya beş günde uyguladığı oldukça iyi bir plan ortaya çıktı.
Burada “aracın hazır olup olmaması” önemli bir ifade. Steve Stich, 18 Mart'taki basın toplantısında Williams ve Wilmore'un hazırlanan plan çerçevesinde uygun ilk SpaceX Dragon uzay aracıyla eve getirildiğini söyledi. Yani bu, Musk'ın özellikle ve aniden bu görev için bir araç tahsis etmediğini gösteriyor. Bu da Musk'ın iddiasıyla çelişmekte.
Daha önce Musk, SpaceX'in astronotları kurtarmak için bir kurtarma görevi başlatmayı teklif ettiğini belirtmiş ve bunun dönüşlerini aylarca hızlandıracağını vurgulamıştı. İddiasına göre teklifi “siyasi nedenlerle” reddedilmişti. Musk, teklifi doğrudan NASA'ya yapmadığını söylüyordu. “Bu tercihinin” sebebi ise belirsiz...
Ayrıca teklifin detayları da açık değil. CNN'e konuşan Biden döneminden bir üst düzey Beyaz Saray yetkilisi ve bir eski NASA üst düzey yetkilisi SpaceX veya Musk tarafından böyle bir teklif gelmediğini ifade ediyordu.
Son olarak şunu da vurgulamak gerekiyor ki NASA, Aralık ayında SpaceX yüzünden Crew-9'un dönüşünü ertelemek durumunda kaldıklarını paylaşıyordu. Şirket özellikle Crew-10 için yeni bir SpaceX Crew Dragon kapsülü hazırlama konusunda birtakım aksaklıklar yaşamaktaydı. Hatta NASA ve SpaceX daha sonra Crew-10 görevi için önceden uçurulmuş bir Dragon kapsülü kullanmayı tercih etti.
