AYŞE BAŞAK
Açık deniz rüzgarı, temiz enerji için muazzam fırsatlarla dolu bir kaynak. Ancak deniz rüzgarının hasadını yapmak, karaya nispetle çok daha zor; çünkü en iyi rüzgar kaynaklarının birçoğu bir şaftı doğrudan deniz yatağına batırmanın çok pahalı ve zor olduğu derin sularda yer alıyor. Bu aşamada devreye, yüzen açık deniz platformları giriyor ve derin sularda batırmaya önemli bir alternatif sunuyor. Ancak buradaki mühendislik zorlukları da nispeten büyük. Bir örnek vermek gerekirse, tipik bir 14 megavatlık açık deniz türbinini ele alalım. Bu türbin, 130 metrelik bir kulenin üzerinde 500 tonluk bir motor bloğu ile yükseliyor ve 108 metre uzunluğundaki üç karbon kanadı tam güçte döndürebiliyor.
Bu muazzam yapı, açık deniz gibi fırtınanın eksik olmadığı bir ortamda nasıl dengelenecek? Böyle bir türbini yüzen bir taban üzerinde dengelemek hiç kolay değil ve bunu düşük maliyetle kolayca üretilip kurulabilecek bir şekilde yapmak nasıl olacak? İşte bu soru, alanda çalışan birçok şirketin çözmek için yarıştığı milyar dolarlık bir soru.
AZ HAREKET, YÜKSEK VERİM
İrlandalı Gazelle şirketi, bunun bir çözümü olduğu görüşünde ve tasarladıkları tuhaf görünümlü platforma çok güveniyor. Gazelle’nin üçüncü nesil yüzer rüzgar platformu, üç taraftan deniz tabanına bağlı. Kablolar, deniz tabanındaki iplerden yukarıya uzanıyor ve yüzer yapının üzerinden geçerek platformun altında asılı duran bir karşı ağırlığa bağlanmak için aşağı inmeden önce döner kolların üzerinden geçiyor. Mühendisler bu tasarımın, dalga ve gelgit hareketlerinin yanı sıra rüzgarın türbin kulesinin dev kolu aracılığıyla uyguladığı muazzam kuvvetleri dengeleyebilen, hareketleri azaltan ve verimliliği artıran pasif bir sistem oluşturduğunu söylüyor.
İLK FİZİBİLİTE BEYANI
İspanya Cantabria Üniversitesi Çevresel Hidrolik Enstitüsü araştırmacıları, Gazelle’nin iddialarını bir dalga tankındaki küçük ölçekli model testinde doğruladı ve bir sınıflandırma hizmet sağlayıcısı olan DNV’den bir açık deniz rüzgar platformu için ilk ‘Fizibilite Beyanı’ böylece alınmış oldu. Bu ilginç tasarımın bu aşamadan sonra nereye evrileceğini ve önümüzdeki aylarda hayata geçirilip geçirilemeyeceğini hep beraber göreceğiz.
YÜZDE 30 DÜŞÜK MALİYET
Platform, tipik bir yarı dalgıç tasarımdan çok daha küçük ve daha hafif; böylece çelik kullanımı yüzde 70’e kadar azalmış. Buna bağlı olarak maliyet de yüzde 30 daha az. Gazelle, nispeten hafif ve az maliyetli bu yapının, şu anda açık deniz kategorisindeki her şeyden daha büyük 20 MW’ye kadar olan türbinleri kaldırabilecek şekilde ölçeklenebileceğini iddia ediyor. Özel ekipman, vinç veya liman tesisi gerektirmeden kolayca çekilip konuşlandırılabileceğini söylüyor.
