Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) 24 Temmuz 2025 tarihli raporuna göre, küresel kömür talebi 2025 ve 2026 yıllarında büyük ölçüde sabit kalacak. 2024 yılında yaklaşık 8.8 milyar ton ile rekor seviyeye ulaşan kömür talebi, 2025’te hafif bir artış gösterdikten sonra 2026’da 2024 seviyelerinin hemen altına inecek. Bu durum, yenilenebilir enerjinin payının artmasına rağmen küresel iklim taahhütleri olsa da kömürden hızlı bir vazgeçişin henüz gerçekleşmediğini ve dünyanın kömüre bağımlılığını azaltmakta zorlandığını gösteriyor.
ÇİN VE HİNDİSTAN ETKİSİ
IEA’ya göre, küresel kömür talebi 2023’e kıyasla yüzde 1.5 artarak 2024’te 8.8 milyar tona ulaştı. Bu artış, özellikle Çin ve Hindistan’daki güçlü talep büyümesinden kaynaklandı. Çin, küresel kömür tüketiminin yaklaşık yüzde 30’unu oluştururken, elektrik üretiminde ve çelik ile kimya gibi endüstriyel sektörlerde kömür kullanımı küresel eğilimleri şekillendirmeye devam ediyor.
İLK KEZ DARALACAK
Küresel kömür üretimi, 2025’te Çin ve Hindistan’daki artışlarla yeni bir rekora ulaşacak. Ancak, 2026’da yüksek stok seviyeleri ve düşen fiyatlar nedeniyle üretimde bir düşüş bekleniyor. Rapora göre, kömür ticaret hacmi ise 2025’te, 2020’deki Covid kaynaklı düşüşten bu yana ilk kez daralacak ve bu daralma 2026’da devam edecek. Bu durumun, bu yüzyılda kömür ticaretinde art arda iki yıllık bir düşüşün ilk kez yaşanması anlamına geldiği vurgulandı.
2026’DA TALEP
2026 yılında küresel kömür talebinin 2025 seviyelerine kıyasla hafif bir düşüş göstererek 2024’teki rekor seviyenin hemen altında kalması bekleniyor. Bu, kömür talebinin bir platoda seyrettiğini ve önemli bir düşüş trendine henüz girmediğini gösteriyor. IEA raporunda, bu istikrarın, yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaşması, ekonomik baskılar ve enerji güvenliği ihtiyaçları arasındaki karmaşık dengenin bir sonucu olduğu belirtiliyor.
UZUN VADELİ GÖRÜNÜM
Kısa vadeli istikrara rağmen kömür talebinin uzun vadeli görünümü zorlu. Özellikle Çin gibi büyük pazarlarda yenilenebilir enerjinin hızlı yaygınlaşması, kömüre bağımlılığı azaltıyor. Elektrik sektörü, küresel kömür talebinin ana itici gücü olmaya devam ederken, yenilenebilir kaynaklarla rekabet artıyor. Çelik ve kimya gibi endüstriyel sektörlerdeki kömür kullanımı da dekarbonizasyon baskısı altında. Ancak küresel tüketimin 2026’ya kadar 8 milyar tonun üzerinde kalması bekleniyor. Bu da kömürün enerji, çelik ve çimento üretiminde hâlâ önemli bir rol oynadığını gösteriyor. IEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori, “Mevcut tahminlerimize paralel şekilde, bu yıl ve gelecek yıl dünya genelinde kömür tüketiminin yatay seyretmesini bekliyoruz. Ancak farklı bölgelerde hava koşulları ve ekonomik ya da jeopolitik belirsizlikler nedeniyle kısa vadeli dalgalanmalar yaşanabilir” ifadelerini kullandı.
