100 yılın dayanışması

Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 şiddetindeki iki depremi aynı gün içinde yaşayan Türkiye, asrın felaketini, 100 yılın dayanışmasıyla aşıyor.

Tarihin en büyük kara depremlerinden birinin gerçekleştiği şehirlere, yurdun dört bir yanından yardım eli uzandı. Vatandaşlar, iş dünyası ve devlet kurumları elbirliğiyle hem kurtarma faaliyetlerini gerçekleştirdi hem de ihtiyaçları karşılamak için olağanüstü performans gösterdi. 

HABER: ADEM ORHUN

Türkiye’nin doğusundaki 10 şehir, deprem felaketiyle sarsıldı. Hatay’dan Malatya’ya uzanan bölgede bulunan Doğu Anadolu Fayı (DAF), 6 Şubat 2023 sabahı 7.7 ve aynı gün 7.6 şiddetinde deprem üretti. İlk sarsıntıda yaşanan hasarın ardından ikinci sarsıntıyla birlikte binlerce bina yıkıldı. Binlerce vatandaşın hayatını kaybettiği felakette on binlerce kişi de evsiz kaldı. Bunun yanı sıra toplam 13.4 milyonluk nüfusu ve Türkiye ekonomisinin yüzde 10’unu oluşturan bu şehirlerde üretim ve ticaret faaliyetleri de ciddi bir darbe aldı. 

SÜRATLE VE SÜREKLİ

Büyük doğal felaketin ardından benzerine az rastlanacak büyük bir dayanışma örneği sergileniyor. Felaketin ilk saatlerinden itibaren hem vatandaşlar hem de kurum ve kuruluşlar hızla harekete geçti. Kurtarma faaliyetlerinin yanı sıra yaraları sarmak için başta iş dünyası olmak üzere birçok sivil toplum kuruluşu, dernekler ve kulüpler öncülüğünde art arda organizasyonlar düzenlendi. 

Depremin ilk gününden itibaren bölgeye ihtiyaç malzemesi yüklü TIR’lar gönderildi. Sonraki günlerde belediyelerde ve spor salonlarında toplanan yardımlar ayrıştırılıp kolilendi, peyderpey yeni TIR’lar katar katar bölgeye ulaştı. 

ULAŞIM FİRMALARI

Şehirlerarası otobüs firmaları sembolik fiyatlarla bölgeye ek seferler düzenledi. Hava yolu firmaları da yine sembolik ücretlerle bölge havalimanlarına uçuşlar gerçekleştirdi. 

Deprem için yardımlar ücretsiz gönderilirken, dönüş seferinde de yaralılar ve refakatçiler Ankara ve İstanbul’a taşındı. 

Bunun yanı sıra lojistik ve kargo firmaları da yardım malzemelerini bölgeye ücretsiz taşıdı. 

Memleketi olsun olmasın vatandaşlar da temin ettikleri ihtiyaç malzemelerini hem şahsi araçlarıyla hem de kargo firmaları aracılığıyla bölgeye ulaştırma çabasına girişti. Bu aşamada özellikle Konya-Adana civarında yaşanan kar fırtınası sürücüleri zorladı. 

İŞ MAKİNALARI

Diğer yandan, kurtarma çalışmalarının yapıldığı noktalarda özellikle ağır iş makinalarına ve akaryakıta ihtiyaç oldu. Gerek bu şehirlerde bulunan gerekse çevre şehirlerden gönderilen iş makinaları çalışma yaptı. İnşaat ve hafriyat şirketlerinin yüzlerce iş makinası bölgeye intikal etti. Birçok dernek ve belediye, kurtarma çalışmalarının aksamaması için dolu akaryakıt tankerlerini gönderdi. Bunlara, şahsi araçlarında bidonlarla akaryakıt taşıyan vatandaşlar da katıldı. 

Deprem bölgesindeki şantiyeler, araçlarını hemen hizmete sunarken, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) de ülke çapındaki sektör firmalarına iş makinası gönderilmesi için çağrı yaptı. 

Bu arada ağır iş makinalarının deprem bölgesine ulaştırılması için TIR’ların arkasındaki taşıyıcı dorselere ihtiyaç olduğu duyuruldu. Birçok şirket de bu çağrıya karşılık verdi.

EL ALETLERİNE ÇÖZÜM

Kurtarma çalışmalarında çok ihtiyaç duyulan demir kesme makası, balyoz, matkap ve jeneratörler de yine vatandaş-iş dünyası dayanışmasıyla temin edildi. Birçok iş insanı derneği, yüzlerce alet ve makinayı tedarik edip bölgeye gönderdi.  

KARAVANLAR DEVREDE

Diğer yandan, karavancı kulüpleri de dayanışmaya fiilen katılan sivil hareketlerden oldu. Karavan sahipleri gerek hastane avlularında konuşlandırılması gerekse depremzedelerin barınması için karavanlarını bölgeye ulaştırdı. 

Bu arada TIR sürücülerine de ihtiyaç oldu. Büyük araçları idare edecek yüzlerce sürücü, belediyelere ve yardım kuruluşlarına başvurarak direksiyona geçti. 

Ayrıca yabancı kurtarma ekiplerinin çalışmalarına yardımcı olmak üzere birçok tercüman ve Türkiye’de tahsil gören üniversiteliler deprem bölgesine gitti. 

SİYASETTE BİRLİK

Büyük felaketin ardından siyasette de birlik dikkat çekti. TBMM Genel Kurulu’nda, bütün partilerin katılımıyla ortak bildiri yayımlandı. Meclis Başkanı Mustafa Şentop’un imzasıyla yayımlanan bildiride, “Vatandaşlarımızın yanında ve hizmetindeyiz” mesajı verildi. 

OTELLER AÇILDI  

Deprem bölgesinden tahliye edilen yaralıların ve refakatçilerin birçoğu Mersin’deki otellere ve yurtlara yerleştirildi. Karadeniz’den Ege’ye birçok otel ve turizm organizasyonu da depremzedeleri ağırlamaya hazır olduklarını bildirdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Akdeniz bölgesindeki otellerin depremzedelere açıldığını duyurdu. 

KURUMLARIN TEDBİRLERİ

* Depremin ilk günü elektrik, GSM altyapısı ve doğalgaz kesintileri yaşandı. İkinci gün çoğu merkezde bu hizmetler tekrar işler hale getirildi. 

* Telekom şirketleri bölgeye mobil baz istasyonları gönderdi. Sabit istasyonların hasar görmesi ve elektrik kesintileri sebebiyle iletişimde aksaklık yaşandı. Dördüncü gün AKSUNGUR İHA baz istasyonu olarak uçmaya başladı.  

* BOTAŞ, dağıtım hatlarında yaşanabilecek patlamalara karşı doğalgazı kesti. Kontrol ve onarım çalışmalarının ardından sonraki gün gaz akışına izin verildi.

* Yollarda ve viyadüklerde oluşan hasar sebebiyle ulaşıma kapanan Tarsus-Adana-Gaziantep (TAG) Otoyolu, depremin ikinci günü ulaşıma açıldı. Karayolları Genel Müdürlüğü de üçüncü gün deprem sebebiyle kapalı yol kalmadığını duyurdu.

* Bunlarla birlikte hasar görmüş evlerine giremeyen vatandaşların yemek, ısınma, barınma, ilaç, sağlık ve hijyen malzemesi ile tedavi ihtiyaçları için imkanlar devreye alındı.

* GSM operatörlerinin gönderdiği mobil baz istasyonları ertesi gün bölgede faaliyete başlarken, hasar gören sabit istasyonların onarımı da gerçekleştirildi.

* Deprem bölgesinde düzenli ilaç kullanan raporlu hastalar için bir seferliğe mahsus reçetesiz ilaç alma hakkı getirildi.

* Gündeminde EYT bulunan TBMM, büyük felaket sebebiyle bir hafta tatil edildi.  

* Borsa İstanbul’da da tedbirler alındı. İlk gün, bölgedeki şirketler işlemlere kapatıldı. Üçüncü gün ise endeksteki sürekli negatif hareketler sebebiyle borsa işlemleri tamamen kapatıldı. 

* İlk gün, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, felaket sebebiyle yurtta 7 gün süreyle milli yas ilan edildiğini açıkladı. 

* İkinci gün, depremden etkilenen 10 il genelinde üç ay süreyle olağanüstü hal (OHAL) kararı açıklandı. 

* Depremin ilk saatlerinden itibaren kışla yakınlarında kurtarma çalışmalarında görev alan Mehmetçik topyekun devreye girdi. Malatya merkezli 2’nci Ordu Komutanlığı’nın askerleri ve Gelibolu’daki komandolar deprem bölgesine sevk edildi. 

* Bölgedeki garnizonlar vatandaşlara açıldı. Her bir tesiste binlerce kişiye yemek imkanı sağlandı. 

BANKA KREDİLERİNE EK SÜRE

Türkiye Bankalar Birliği, depremden etkilenen banka müşterilerine yönelik tavsiye kararı aldı.

Buna göre, talep etmesi halinde, deprem bölgesindeki banka müşterilerinin vadesi gelmiş veya 6 ay içinde vadesi gelecek borçları 6 ay sonraya kadar ötelenecek. Türkiye Katılım Bankaları Birliği de benzeri bir karar aldı. 

Mücbir halin yaşandığı mahalde ikametgahı, işyeri adresi veya şubede hesabı bulunan müşterilerin kredi risk, kredi ödeme, senet ve çek işlemlerine ilişkin bildirimleri, Risk Merkezi mücbir hal düzenlemesi çerçevesinde yapılacak.

Deprem bölgesinde bulunan müşterilerin, ortak hizmet sunan ATM’lerden herhangi bir masraf ödemeksizin yararlanabileceği açıklandı. Ayrıca deprem bağışlarından transfer ücreti alınmayacağı duyuruldu. 

E-YARDIMLAŞMA SEFERBERLİĞİ

Online alışverişlerle deprem bölgesine ihtiyaç malzemesi için Ticaret Bakanlığı himayesinde e-ticarette deprem yardımlaşma seferberliği (e-seferberlik) başlatıldı. Bu kapsamda vatandaşlar, elektronik ticaret platformlarından sipariş veriyor, platformlar da ürünleri yardım kuruluşlarına teslim ediyor. Bu uygulama para yerine ihtiyaç eşyası göndermek isteyenler için güvenilir alternatiflerden biri oldu. 

MESLEK LİSELERİ DEVREDE

Meslek liseleri de yardım için devreye girdi. Acil ihtiyaç malzemesi toplayan öğrenciler, bir yandan da atölyelerinde soba imal etti. Varilleri sobaya dönüştüren öğrencilere, sanayiciler ve depocular da destek verdi. Öğrencilerin yaptığı kurabiyeler de deprem bölgesine gönderildi. 

KRİPTO PARAYLA YARDIM

Dünya genelinde hızlı transfer yapmak isteyenler için kripto para ile yardım da dijital seferberliğin maddi boyutunu oluşturdu. Ahbap, AFAD ve Kızılay başta olmak üzere birçok yardım kuruluşunun duyurduğu kripto para bağış cüzdanlarına yoğun ilgi oldu. 

13 Şubat 2023 Pazartesi