* Dünya nüfusu her geçen gün artarken enerji verimliliği daha çok önem kazanıyor. Birim başına üretim için kullandığı enerji OECD ülkelerinin 2 katı olan Türkiye de Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı hazırladı.
* 2023 yılına kadar 23 milyon 901 bin ton petrol eşdeğerinde tasarruf mümkün. Yaklaşık 11 milyar dolarlık bir yatırımla gerçekleşecek bu tasarrufla, 2033 yılına kadar 30.2 milyar dolarlık bir geri kazanım öngörülüyor.
ALTUĞ KARATAŞ
Enerji verimliliği tüketilen enerji miktarının; konfor şartlarını, üretim / hizmet kalitesini, işletme karlılığını azaltmadan, ekonomik kalkınmayı ve sosyal refahı engellemeden en aza indirilmesini ifade ediyor.
Her geçen gün artan enerji ihtiyacı enerji verimliliğini bir zorunluluk haline getiriyor. Bu zorunluluk artan enerji gereksinimi, enerji kaynaklarının hızla tükenmesi, enerjinin üretimi, iletimi ve tüketimi safhalarında çevreye verdiği zarar, enerji kullanımında birçok ülkenin dışa bağımlı olması gibi nedenlerle daha da artma eğiliminde. Enerjinin bu derece ön plana çıktığı bir noktada enerji verimliliği ile aynı miktar enerjiyle daha çok iş yapılması ya da aynı miktar işin daha az enerji kullanılarak yapılması sağlanıyor. Enerjide verimliliğin önemli olduğu bu noktada enerji verimliliği bir enerji kaynağıdır diyebiliriz.
POTANSİYEL BÜYÜK
Türkiye aynı ürün ya da işi üretmek için OECD ülkeleri, Japonya ve Danimarka gibi ülkelerle karşılaştırıldığında enerji yoğunluğunu azaltacak potansiyele sahip. Nüfus artışı, sanayileşme, fosil yakıtların tükenmesi ve hayat standartlarının her geçen gün yükselmesi gibi sebeplerden dolayı; enerji tüketimi dünyada olduğu gibi Türkiye’de de artıyor. Ülkemizde 2015 yılına ait birincil enerji tüketiminin sektörel dağılımında en büyük pay yüzde 25’le sanayi sektöründe bulunuyor.
55 FARKLI EYLEM
Türkiye’de enerji verimliliği konusundaki eksikliklerin giderilmesi ve iyileştirmeler yapılması amacıyla kamusal ve yasal düzenlemeler yapılıyor. Enerji üretiminden nihai tüketimine kadar bütün süreçlerde enerjinin verimli ve etkin kullanımı için yapılan çalışmalar, 2007 yılında yürürlüğe giren Enerji Verimliliği Kanunu ile başladı. 2012 yılında yayımlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ile de 2023 yılı enerji verimliliği hedefleri oluşturuldu ve Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya geçirilmesi ve izlenmesi öngörüldü. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı; enerji, ulaştırma, bina ve hizmetler, sanayi ve teknoloji, tarım ve bütün sektörleri ilgilendiren yatay konulara yönelik toplam 55 eylemi kapsıyor.
ÖNCE YATIRIM
Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planına göre 2023 yılına kadar kümülatif olarak 23.901 MTEP (Milyon Ton Eşdeğer Petrol) tasarruf sağlanması ve bu tasarruf için 10.9 milyar dolar yatırım yapılması planlanıyor. 2033 yılına kadar sağlanacak kümülatif tasarruf ise 30.2 milyar dolar olarak öngörülüyor. Türkiye’de birincil enerji yoğunluğu indeksi verimlilik alanında yapılan çalışmalar ve alınan önlemlerle beraber 2015 yılında 2000 yılına göre, enerji yoğunluğunda toplamda yüzde 23.1 azalma ve yıllık ortalama yüzde 1.65 oranında iyileşme sağlandı. Nihai enerji yoğunluğu indeksine baktığımızda ise yüzde 21 azalma sağlanarak yıllık bazda ortalama yüzde 1.5 oranında iyileşme gerçekleşti.
JAPONYA’NIN 4 KATI
Enerji yoğunluğu, aynı zamanda dünyada enerji verimliliği karşılaştırılmasında kullanılan bir değer olarak karşımıza çıkıyor. Ülkelere göre enerji yoğunluğu değerleri değişiyor. Ülkemizde kişi başı enerji tüketimi OECD ve AB ülkelerine göre daha düşük, enerji yoğunluğu ise daha yüksek. Yani birim mal veya hizmet üretmek için OECD ülkelerinde kullanılanın 2 katı, Japonya’da kullanılan enerjinin 4 katı enerji sarf ediliyor. Bu değerlere göre, ülkemiz önemli derecede enerji tasarrufu potansiyeline sahip.
YARISI BİNALARDA
Türkiye’de enerji verimliliği sektörel olarak incelendiğinde hem ülke ekonomisine hem de çevre korunmasına katkı sağlayacak sektörlerin başında bina ve sanayi sektörü geliyor. Enerji verimliliği, binalarda yaşam standardını arttırırken, endüstriyel işletmelerde ise birim miktarı başına enerji tüketiminin azaltılmasını sağlıyor. Ülkemizde binalarda enerji verimliliğini arttırmaya yönelik birtakım çalışmalar yapılıyor. Bu çalışmalardan bazıları binaların enerji taleplerini ve karbon emisyonlarını azaltmak, sürdürülebilir çevre dostu binaları yaygınlaştırmak, binalarda enerji verimliliği iyileştirilmesi için finansal destek oluşturmak gibi hedefleri içeriyor. 2015 yılı verilerine bakıldığında nihai enerji tüketiminin yüzde 32.4’ünün ve net elektrik tüketiminin ise yüzde 47.6’sının bina sektöründe gerçekleştiği biliniyor.
VERİM ARTACAK
Özellikle sanayi sektöründe enerjinin verimli kullanılması, uluslararası ticarette rekabet ortamının arttığı günümüzde maliyetleri düşürerek, mal ve hizmetlerin daha ucuza elde edilmesini sağlayacaktır. Türkiye’de enerji tüketimi ve enerji verimliliği potansiyelinin sanayi sektöründe kullanılan alanlara göre dağılımına bakıldığında yüzde 33’le en büyük payı çimento ve cam sanayinin aldığı görülüyor. Sanayi sektöründe de enerji verimliliğini arttırmak hedeflenerek çalışmalar ve uygulamalar belirlenmiş durumda. Ülkemizde enerji verimliliği bilincinin artırılması, enerji verimliliği ile tasarrufların sağlanması ve ülkemizin enerji ithalatının azaltılarak, enerji yoğunluğunun düşürülmesi amacı ile Enerji Verimliliği Kanunu’nda uygulanması zorunlu kılınan noktalar bulunuyor.
4 YILDA BİR ETÜD
Mevcut mevzuata göre 1000 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) enerji tüketen sanayi tesisleri 4 yılda bir enerji etütü yaptırıp işletmelerinin enerji tüketimlerini kontrol altında bulundurmak zorunda. Bu etütlerin bakanlık tarafından yetkilendirilmiş enerji verimliliği danışmanlık şirketleri tarafından yapılması gerekiyor. Diğer zorunlu kılınan bir noktaya göre yıllık toplam enerji tüketimi 1000 TEP ve üzerinde olan tüm fabrikalar enerji yöneticisi bulundurmak veya bir enerji verimliliği şirketinden enerji yöneticisi hizmeti almak zorunda.
208 PROJEYE DESTEK
Enerji verimliliğinin teşvik edilmesine yönelik verimlilik arttırıcı projeler (VAP) ve gönüllü anlaşmalar gibi çeşitli destek mekanizmaları da uygulanmaya başlandı. VAP ve gönüllü anlaşmalar ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, enerji verimliliği yatırımlarına yüzde 30 hibe desteği sağlanıyor. Sanayide enerji verimliliği yatırımlarına da yüzde 30 hibe destek veriliyor. Bu kapsamda her yıl farklı adetlerde olmak üzere toplam 208 Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) desteklendi.
KİŞİ BAŞI GELİR ARTAR
Sonuç olarak Enerji Verimliliği ülkemiz için stratejiktir. Bedeli ödenmiş ithal edilmiş enerji artık yerlileşmiş sayılır. Enerjide yapacağımız israf, milli kaynaklarımızı boşa tüketmek anlamına gelir. Türkiye yüksek enerji verimliliği potansiyelini avantaja dönüştürerek kişi başına düşen milli gelirini artırabilir ve daha uygun maliyete üretim sağlayarak dünya ile rekabette öne geçebilir. Ülkemizde son yıllarda kamunun aldığı birçok kararla önemli mesafeler kat edildi ve ciddi çalışmalar gerçekleştirildi ama daha çok yolumuz bulunuyor. Enerji verimliliği için yarın değil hemen harekete geçmemiz gerekiyor.
YALITIM 7 MİLYAR DOLAR KAZANDIRIR
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye’de 9.1 milyon bina bulunuyor. Nihai enerji tüketiminin yüzde 32’si ve net elektrik harcamasının da yüzde 47’si konutlar vesilesiyle gerçekleşiyor. Binalarda kullanılan enerjinin önemli bir bölümü konutlardaki ısı yalıtımının verimli yapılmaması nedeniyle boşa gidiyor. Eğer binalardaki yalıtım verimli olarak yapılırsa konutlarda kullanılan enerjide yüzde 30 ile yüzde 50 arasında tasarruf sağlamak mümkün görünüyor. Bu da 7.5 milyar TL’lik bir kazanıma eşdeğer bulunuyor.
