Vefatının 500. yılında hattatların piri Şeyh Hamdullah

HABER: DİLŞAH KEFLİOĞLU

Hüsn-ü hat, ‘Arap harflerinden doğarak İslâm medeniyetinde müstakil ve olağanüstü bir mevki kazanan güzel yazı sanatı’ olarak tanımlanıyor. Hat sanatı alimlerinin meşhur bir sözü ise “Kur’an-ı Kerim Mekke-i Mükerreme’de indi (inmeye başladı), Mısır’da okundu, İstanbul’da ise yazıldı” diyor.

Buna göre güzel yazı sanatının en güzel örnekleri İstanbul’da verildi. Hüsn-ü hat sanatının İstanbul’daki kurucusu ve öncüsü ise şüphesiz Şeyh Hamdullah…

SALI-CUMA ZİYARET

Mushaf yazısına zarafet, sadelik, devamlılık, sevimlilik getiren ve ‘Hattatların Piri’ olarak kabul edilen Şeyh Hamdullah, bir sergiyle anılıyor. ‘Ölümünün 500. Yılında Şeyh Hamdullah Sergisi’, salı-cuma günleri 10.00-16.00 saatleri arasında Sakıp Sabancı Müzesi (SSM) Atlı Köşk’te 1 Mart’a kadar ziyaret edilebilecek. Kitap Sanatları ve Hat Koleksiyonu’nda Şeyh Hamdullah ve çağdaşlarının, Şeyh yolundan giden hattatların ve 16. yüzyılın usta müzehhiplerinin elinden çıkmış nadir eserleri koruyan SSM’nin hayata geçirdiği sergi, 15. yüzyılın ikinci yarısı ve 16. yüzyılın ilk yarısında üretilmiş nadir el yazması kitaplar, Kuran-ı Kerim nüshaları, kıtalar ve albümlerden oluşuyor.

SSM koleksiyonunun yanı sıra, İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Sadberk Hanım Müzesi, Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı Ekrem Hakkı Ayverdi Koleksiyonu’ndan derlenen eserlerin de yer aldığı sergide; Topkapı Sarayı Müzesi, Süleymaniye Kütüphanesi, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Dallas Museum of ­­­Art ve Hannover Kestner Museum’daki sanatçıya ait eserler, dijital bir yerleştirme ile sanatseverlerle buluşuyor.

BAYEZİD’İN HAT HOCASI

Suhreveriyye tarikatı Şeyhi Mustafa Dede’nin oğlu olarak dönemin en seçkin ilim yuvalarından Amasya’da doğan, eğitim alan ve zaman içinde ‘Hattatların kutbu’ unvanıyla tanınan Şeyh Hamdullah, Amasya’da uzun yıllar Sancak beyi olan Şehzade Bayezid’in yakın çevresinde yer aldı. Fatih Sultan Mehmed’in 1481’deki vefatı üzerine Osmanlı tahtına çıkan Sultan II. Bayezid’in davetiyle Topkapı Sarayında ‘Ehl-i Hiref’ teşkilatı içinde ‘Katib-i hassa’ unvanıyla görev aldı. Farklı yazı stillerine hakimiyeti ile bilinen sanatçı, hat sanatında önemli değişiklikler yaparak günümüze kadar geçerliliğini koruyan ‘Osmanlı hat’ ekolüne öncülük yaptı.

KANUNİ’DEN DUA ALDI

Şeyh Hamdullah, 1512’de Sultan II. Bayezid’in tahttan feragat etmesi ve yerine oğlu I. Selim’in geçmesinin ardından inzivaya çekildi. Sultan I. Selim dönemini evinde ibadet ederek ve talebelerinin ziyaretini kabul ederek geçirdi. 1520’de tahta çıkan Kanuni Sultan Süleyman’ın Şeyh Hamdullah’ı saraya davet ederek hürmet gösterdiği ve kendisi için bir mushaf yazmasını istediği, ancak hattatın yaşını ileri sürerek, yerine Muhyiddin Amâsî’yi tavsiye ettiği, bunun üzerine Kanuni’nin ona bir samur kürk giydirip hayır duasını aldığı biliniyor. Şeyh Hamdullah, uzun ömrü süresince olağanüstü değerde eserler verdi, hat sanatına yeni açılımlar getirdi. Yenilikleriyle ufuk açtı, sonraki hattatlara, ölümünden sonra bile önderlik etmeyi sürdürdü.

HATTA MERAKLI DUAYEN İŞ İNSANI

Türk sanayisinin duayen ismi Sakıp Sabancı, çok yönlü kişiliği ve başarılı bir iş adamı olmasının yanı sıra özellikle hat sanatına ilgisiyle biliniyordu. 2004’te 71 yaşındayken hayata veda eden Sabancı’nın zengin hat ve resim koleksiyonu, SSM tarafından sanatseverlerle online ortamda buluşturulmaya devam ediliyor. Sabancı, 2000 yılında ‘Altın Harfler’ adı altında Türk hat eserlerinin ve tablolarının ilk defa Louvre Müzesi’nde sergilenmesini sağlayarak Fransa’da Türk kültürünün tanıtımını yapmıştı.

21 Aralık 2020 Pazartesi

Etiketler : Gündem