Uzaya yeni kapı DAG

HABER: OSMAN KUVVET

Erzurum’daki 3 bin 170 rakımlı Konaklı Karakaya Tepeleri’nde, 2012 yılında yapımına başlanan Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG) çalışmalarında sona gelindi. Türkiye’nin 2023 vizyon projeleri arasında bulunan projede altyapı, bina ve kubbe inşasının yüzde 95’lik bölümü tamamlandı. Benzerlerine kıyasla daha nitelikli ve özellikli donanımlara sahip optik sistemi bulunan gözlemevi için İtalya’da teleskop yaptırıldı. Yapımı yaklaşık 4 yıl süren ve ülkeye getirilen teleskop, gümrük işlemlerinin ardından kara yoluyla Erzurum’a götürülecek.

TEST AŞAMASINDA

Atatürk Üniversitesi Astrofizik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ATASAM) bünyesinde, Atatürk Üniversitesi desteğiyle Yeni Nesil Üniversite Dönüşüm Projesi kapsamında yürütülen projede, teleskop kurulduktan sonra test aşamasına geçilecek. Gözlemevinde gelecek yıl ilk ışığın alınması hedefleniyor. Kaplanmak üzere Rusya’ya gönderilen 4 metre çaplı büyük ayna da haziran sonunda teslim edilecek. Haziran ayıyla birlikte kardan kapalı yolların açılmasıyla, teleskobun kurulumunun yapılabileceği belirtiliyor. Bununla birlikte teleskobun test süreci uzun sürecek. İlk defa kendi yerinde kurulacak teleskobun mekanik, optik, elektrik-elektronik, denge ve yazılım gibi bütün testleri tamamlanacak.

UZAY PROGRAMINA KATKI

DAG, hem Milli Uzay Programı’nda üzerine düşen görevleri tamamlaması hem de uluslararası alanda Türkiye’nin bilimsel açıdan daha üst seviyelere gelmesi için teleskop ve kurulacak optomekatronik laboratuvar ile hizmet vermek üzere gün sayıyor. ATASAM, farklı kurumlarla işbirliği yaparak ve salgına rağmen üniversite yönetimiyle gerçekleşen planlı ve programlı çalışmalar sayesinde DAG’da önemli mesafeler kat etti.

YILDIZ SİSTEMLERİ

DAG Proje Yürütücüsü ve ATASAM Müdürü Prof. Dr. Cahit Yeşilyaprak, yıldızların etrafındaki uzak gezegenleri inceleyen koronagraf cihazı ihalesinin tamamlandığını söyledi. Prof. Yeşilyaprak, “İki ay önce koronagraf cihazını aldık. Bu cihaz, başka güneş sistemleri gezegenleri tespit edip inceleyecek bir optik aygıt. Bunu DAG’a kazandırdık. Bu enlem boylamda sadece konumsal olarak değil, bu tür özellikli aygıtlara sahip olma açısından büyük avantaj elde ettik” dedi.

KIRMIZI ÖTESİ GÖZLEM

Doğu Anadolu Gözlemevi’ndeki (DAG) teleskop kırmızı ötesi, insan gözünün göremediği bir bölgede gözlem yapma imkanı sağlayacak. Bunun nedeni ise Erzurum’un yüksek rakımda olması. Havanın kuru ve soğuk olması da büyük avantaj oluşturuyor. Teleskop, özellikle sınıfındaki diğer teleskoplarda olmayan hassasiyet, çözünürlük, kaliteli veri ve görüntü almak anlamında teknolojik aygıtlarla donatılmış durumda.

Stratejik olarak iyi bir nokta olan, bu enlem ve boylamda, bu çapta ve büyüklükte tek teleskop olacak.

Gözlemevi ayrıca, daha büyük teleskopların olduğu Şili, Hawaii, Kanarya Adaları ile ortak proje yapma imkanı sağlayacak.

01 Mart 2021 Pazartesi

Etiketler : Gündem