Ürdün ile gündem yeniden STA

HABER: BARIŞ CABACI

Pandemiyle birlikte 2020 yılı ekonomiyi, ticareti ve iş yapma biçimlerini derinden etkiledi. 10 milyonluk nüfusu ile doğalgaz, su ve petrol yetersizliklerinin yanı sıra kısıtlı sanayi altyapısı ve hammadde kıtlığı nedeniyle dış ticaretinde geçmişten bugüne kronik açıklar veren Ürdün de bu durumdan etkilendi.

Bölgedeki çatışmalardan uzak, barışçıl bir tavır sergileyen Ürdün’ün, ABD ile STA’ya sahip olması hem AB ile Ortaklık Anlaşması olması hem de Büyük Arap Serbest Ticaret Bölgesi’nin (GAFTA) üyesi olması, üçüncü pazarlara ticaret konusunda önemli bir istasyon. Köklü tarihe ve derin kültürel bağlara sahip olan Türkiye ve Ürdün’ün siyasi ilişkileri 1947 yılında imzalanan ‘Dostluk Anlaşması’ ile başlıyor. 1947’den 2011 yılına kadar çeşitli alanlarda 40’a yakın anlaşma imzalayan Türkiye ve Ürdün, 2011 yılında STA imzaladı.

İki ülke STA sonrası 614 milyon dolar olan ticaret hacmini, 800 milyon-1 milyar dolar aralığına kadar yükseltti. Ürdün, yerel endüstrisini olumsuz etkilediğini ve ekonomik koşullarını gerekçe göstererek 2018 yılında STA’yı tek taraflı sonlandırdı.

TİCARET İÇİN GELDİLER

STA sonlandıktan sonra iki ülke 2019 yılında ‘Ticari ve Ekonomik İşbirliği (TEİ) Anlaşması’ imzaladı. Türkiye’nin Ürdün’ün dış ticaretinden aldığı pay 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 28, 2020 yılında ise bir önceki yıla göre yüzde 5 düştü. Türkiye’nin Ürdün’e ihracatında 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 25, ithalatında ise 2019 yılında 2018’e kıyasla yüzde 53’lük bir düşüş görüldü.

İmzalanan TEİ anlaşmasına rağmen ticaret hacminde düşüşün sürmesi, STA’nın önemini bir kez daha gösterdi. Ticaret hacminin eski seviyelere gelmesi için neler yapılması gerektiğini görüşmek için İTO; Ürdün’ün Türkiye Büyükelçisi İssa Rifaie, Ürdün’den birçok sektör temsilcisi ve DEİK Türkiye-Ürdün İş Konseyi Başkanı Ö. Faruk Akbal’ı Eminönü’ndeki merkez binasında bir araya getirdi. Heyet ile gerçekleştiren toplantıya, İTO Yönetim Kurulu Üyesi Münir Üstün başkanlık etti. Toplantıya İTO Genel Sekreteri Prof. Dr. Nihat Alayoğlu da katıldı.

STA ŞART

Toplantının açılışında konuşan Münir Üstün, 2019’da imzalanan ‘Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması’ ile iki ülkenin karşılıklı ticari ilişkilerinin tekrar pozitif bir ivme kazanmasını beklediğini söyledi. Yatırım, hizmet, turizm, sanayi üretimi gibi birçok alanda yapılacak anlaşmalarla orta ve uzun vadede Türk ve Ürdünlü iş insanlarının kazançlı çıkacağını belirten Üstün şöyle konuştu: “Ürdün’ün dış ticaretinde Çin, Suudi Arabistan, ABD, Almanya ve BAE’nin gerisinde kalmasını kabul edemeyiz. Yeni anlaşmalarla ticaretin dengeli bir şekilde üst seviyelere çıkmasını hedeflemeliyiz. Ne anlaşma yaparsak yapalım Türkiye-Ürdün arasındaki işbirliği alanlarını derinleştirmek ve çeşitlendirmek için karşılıklı ticaretin serbestleşmesi şart. STA sürecinin başlaması kuşkusuz Türk ve Ürdünlü iş insanları arasındaki ticari ve yatırım işbirliğine büyük bir dinamizm ve ivme kazandıracak.”

DAHA FAZLA İHRACAT

Türk firmaların Ürdün üzerinden ABD’ye ihracat için avantajları olduğunu hatırlatan Üstün, “Yatırım bölgelerindeki yüzde 5 gelir vergisi oranı, serbest bölgelerde gümrük vergisiz ithalat ve gelir vergisi muafiyeti, üretim girdilerinin gümrük vergisiz ithal edilebilmesi ve silika, fosfat gibi yerel madenlerin işlenmesi Ürdün’ün sunduğu önemli fırsatlar” dedi.

ASELSAN’DAN FABRİKA

Üstün ayrıca şunları söyledi: “ASELSAN’ın 2014’te bu ülkede fabrika açması hem Ürdün Silahlı Kuvvetleri hem de bölge ülkeleri için sınır güvenliği ekipmanları üretmesi ve yatırımlarımız için önemli. Böylelikle yatırımlarla daha fazla ticaret daha fazla ihracat mottosunu yakalayabiliriz.”

İTO ve Amman Ticaret Odası ile 2010, 2017 ve 2019 yıllarında mutabakat zabıtları imzaladıklarını hatırlatan Münir Üstün, ticaretin gelişmesi için Ticaret Odaları’nın birlikte hareket etmek zorunda olduğunu da vurguladı.

GÖRÜŞMELER YAPILIYOR

Ürdün’ün Büyükelçisi Rifaie ise Türkiye’nin Ürdün’e, yeterli yatırım gelmediği için STA’nın sonlandırıldığını ifade etti. Büyükelçi, Türkiye’den ne kadar ürün ithal edilirse edilsin bu konuda rakamların az olduğunun altını çizdi. 2019 yılında yapılan anlaşmanın aslında ‘Tekrardan STA’ yolunda önemli bir adım olduğunu vurgulayan Rifaie, STA’nın durumu hakkında şu bilgiyi erdi: “Geçtiğimiz hafta ülke bakanlarının görüşmesinde ana gündem tekrardan STA idi. Görüşmelerin olumlu sonuçlanmasının temelinde yatırımlar yatıyor. Bu toplantılar sonucunda umarım olumlu adımlar atılır. Sık sık düzenlenen toplantılar tekrardan STA’nın gerçekleşmesini sağlar. STA ile gelişecek sektörler arasında imalat sanayi, savunma sanayi ve enerji var.”

ANALİZLİ İHRACAT

DEİK Türkiye–Ürdün İş Konseyi Başkanı Ömer Faruk Akbal, Ürdün’ün ithalata bağımlı bir ülke olduğunu vurgulayarak, Türk iş insanlarının yatırımlarını ise pazarın ihtiyaçlarına hem de ihracattaki ürünleri analiz ederek sağlaması gerektiğini belirtti. Akbal, ”Bizlerin Ürdün pazarında yapması gereken en temel şey Ürdün’ün ABD ve bölge ülkelerine ihraç ettiği ürünleri listelemek ve bu yönde yatırım yapmak. Böylelikle hem sürdürülebilir ticaret gerçekleştirmiş olacağız hem ülkeye yatırım sağlamış olacağız hem de ihracat rakamlarımızı doğrudan etkileyecek. Ürdün ile ticaretin tek taraflı görülmemesi gerekiyor” dedi.

TÜRK SAVUNMA SANAYİSİ BİZİM İÇİN MODEL

Ürdünlü sektör temsilcileri, Türk ürünlerinin Ürdün’de kalite, maliyet ve lojistik avantajlarıyla en önemli ülke ürünleri arasında olduğunu söyledi. Türk savunma sanayisi yatırımlarının artmasının, Ürdün sanayisine rol model olacağını söyleyen temsilciler, “Türk ürünleri bizim için vazgeçilmez ve birçok konuda rol model oluyor. İki ülke arasındaki STA tekrardan sağlanırsa hem Ürdünlü hem de Türk iş insanları için olumlu olacak. Çünkü ticaretimiz STA ile iyi bir ivme yakalamıştı. STA’nın feshedilmesi ticaretimizi olumsuz etkiledi” diye konuştu.

OSB’LERDE YATIRIM AVANTAJLARI

İTO’daki toplantıya katılan Ürdünlü yetkililer, ülkelerindeki sanayi bölgelerinin sunduğu avantajlara dikkat çektiler. Verilen bilgiye göre Ürdün’de mevcut 6 Organize Sanayi Bölgesi bulunuyor. Ayrıca 4 OSB’nin de inşaatı devam ediyor. Ürdünlü temsilciler konu hakkında şunları söylediler: “Enerjiye dışarıya bağımlı bir ülke olduğumuz için yenilenebilir enerji Ürdün için önemli. Sanayi bölgelerinde bu yönde adımlar atılıyor. Ayrıca OSB’lerde yatırımcılara satış ve gümrük vergisinden muaflar. Bu bölgelerden 50 ülkeye ve 1.5 milyar tüketiciye ulaşabiliyoruz. Ayrıca yatırımcılar kendi çalışma arkadaşlarını da burada hiçbir bürokrasiye takılmadan çalıştırabilir.”

23 Ağustos 2021 Pazartesi

Etiketler : Gündem