Fabrikanın faaliyetleri 1928’de akamete uğramış ve havacılık tarihinde acı bir hatıra olarak kalmıştı. Fabrika, ortak girişimle yeniden küllerinden doğuyor.
Türk havacılık sanayi için yarım kalan TOMTAŞ macerası, Kayseri’nin Melikgazi ilçesinde kurulacak fabrikayla yeniden Türk havacılık sanayine katkıya dönüştürülecek. ASFAT, Erciyes Teknopark, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii ile TOMTAŞ Yatırım Ortaklığı tarafından kurulan TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş.’de, uçak gövdesi, kanatları, kapıları, kumanda yüzeyleri, iniş takımları gibi ana montaj parçaları, pervaneler, helikopter rotorları ve motor parçaları üretilecek.
ÖNCELİKLİ YATIRIM
Söz konusu üretim için yaklaşık 205 milyon liralık yatırım yapılacak. Kurulacak tesisin yıllık 420 bin kilogram üretim kapasitesi olacak. Tesis için 10 milyon 207 bin 500 dolarlık makina ve teçhizat ithal edilecek. ‘Bölgesel-öncelikli yatırım’ kapsamında değerlendirilen tesis için faiz desteği, gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, sigorta primi işveren hissesi 7 yıl, vergi indirimi yüzde 80, yatırım katkı oranı yüzde 40 olmak üzere bir dizi teşvik imkanı sağlanacak.
ORTAK GİRİŞİMLE
TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş. faaliyete geçtiğinde 50 kişinin istihdamı öngörülüyor. Tesisle ilgili çalışmalar sürerken istihdam edilecek kadroların oluşturulması için de çalışmalar yapılıyor. Bu kapsamda CMM kalite kontrol uzmanı, CNC operatörü, üretim müdürü, cad-cam mühendisi ve kalite müdürü pozisyonları için işe alım süreçleri yürütülüyor. Türkiye’nin ilk uçak fabrikası olarak 1925’te kurulan Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi’nin (TOMTAŞ) adını yaşatacak TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş.’nin ‘Ortak Girişim Sözleşmesi’, dönemin Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın da katıldığı törenle 2022’de imzalanmıştı. 1925’te kurulan ilk uçak fabrikası TOMTAŞ, 1928-1941 yıllarında ürettiği uçaklarla dönemin en iyi havacılık fabrikalarından biriydi. Fabrikanın faaliyetleri birtakım sebeplerle akamete uğramış ve Türkiye’nin havacılık tarihinde acı bir hatıra olarak kalmıştı.
TÜRK HAVACILIK SANAYİNİN KİLOMETRE TAŞLARINDAN
TOMTAŞ Havacılık ve Teknoloji A.Ş.’nin geçmişi 1920’li yıllara uzanıyor. Türk Tayyare Cemiyeti’nin 1925’te faaliyete geçmesi sonrasında bir uçak fabrikası kurulması için harekete geçildi. Sermaye ve teknik eleman konusundaki ihtiyaçlar göz önüne alınarak Alman Junkers firmasıyla ortaklık kuruldu. Tayyare ve Motor Türk A.Ş.’nin (TOMTAŞ) resmi açılışı 1926’da yapıldı. Fabrikanın teçhizatları ve personelinin bir kısmı Almanya’dan getirildi. Fabrika bünyesinde patenti Junkers firmasına ait uçakların parça montajı ve bazı parçalarının üretimi yapıldı. Fabrikada çalışan Alman ve Türk işçiler arasındaki ücret farkı ve Junkers firmasının anlaşma gereği doğan yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi nedenlerle ortaklık uzun süreli olmadı ve 1928 yılında sonlandı. Junkers’ın hisseleri Türk Tayyare Cemiyeti’ne devredildi. TOMTAŞ, Kayseri Uçak Fabrikası adı altında 1931’de yeniden açıldı. Bu fabrika da çeşitli değişimler geçirdikten sonra bugünkü Kayseri Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı’na dönüştü.
ÇELİK KANATLAR 90 YAŞINDA
Türk Hava Yolları (THY), 90. kuruluş yıl dönümü için hazırladığı ‘Türkiye’nin Kanatları THY 90 Yaşında’ adlı yeni reklam filmiyle izleyicileri geçmişten günümüze bir zaman yolculuğuna çıkarıyor. 1933’te 5 uçak ve 30’dan az çalışanla başlayan yolculuğunun 90 yıllık başarısının anlatıldığı filmde, şirketin ilk havalanan uçağı ve pilotunun 2023 yılı İstanbul’una inişi konu ediliyor.
