Türkiye ekonomisinin yüzde 9’u depremzede

Türkiye’nin 10 ilini vuran asrın afeti, bölge insanıyla birlikte ekonomiyi de sarstı. Deprem, ülke GSYH’sinin yüzde 9’unu oluşturan 10 ilde yıkıma ve insani kayba neden oldu. Altyapı ve üst yapıda yaşanan bu kaybın 10 ildeki ekonomik aktiviteye etkisi ise önümüzdeki süreçte ölçümlenecek.

HABER: DR. AYÇA DOĞANER / ŞEYMA KOÇYİĞİT

Türkiye’nin canı, 10 ili etkileyen depremde yitirilen insanlarla yandı. Türkiye bir yandan kaybettiği insanlarının yasını tutarken, diğer yandan da ekonomide oluşan hasarın boyutunu belirleyip, yaralarını sarmaya çalışıyor. 

ADANA VE GAZİANTEP

Depremden doğrudan etkilenen bölgenin toplam alanı, 108 bin 812 km2, depremin etki alanı ise 1 milyon 200 bin km2 ölçümleniyor. Depremden etkilenen 10 ilin toplam nüfusu 13.4 milyonluk bir kitle… Bölgedeki nüfusun ülke nüfusuna oranı yüzde 15.7 seviyesinde. 

Bu illerin tamamının ülkemizin 2021 yılı toplam GSYH içindeki payı yüzde 9. İller bazında sıralama yapıldığında da Adana ve Gaziantep yüzde 2’lik pay ile ilk sırada yer alıyor. 

Önemli ihracatçılardan olan söz konusu illerin 2022 yılındaki toplam 254.1 milyar dolarlık Türkiye ihracatına katkısı 20.13 milyar dolar seviyesinde. Afetin gerçekleşmesiyle kesintiye uğrayan ekonomik faaliyetlerdeki kayıpların artması muhtemel. İnsan ve altyapı kaybı nedenli olarak üretimde yaşanacak aksamaların hem ekonomik büyümeyi hem de ihracatı olumsuz etkilemesi bekleniyor.

Sektörel dağılıma bakıldığında illerin birbirlerine benzer ekonomilere sahip olduğu görülüyor. Depremden zarar gören 10 ilin ekonomik yapısı incelendiğinde, öncelikli sektörler olarak tarım, ormancılık ve balıkçılık öne çıkıyor. Ağırlıklı olarak inşaat, sanayi, imalat sanayi gibi sektörler de söz konusu illerde GSYH’nin ağırlıklı kısmını oluşturuyor. 

Depremden etkilenen 10 ilde işgücüne katılım oranı, TÜİK istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasına göre 5 bölgeyi içeriyor. 2021 yılında Adana’nın yer aldığı bölgedeki nüfusun yarısının işgücüne katıldığı görülüyor. Adana’yı sırasıyla Gaziantep, Adıyaman ve Kilis bölgesi yüzde 50 ile Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli bölgesi yüzde 48.3 ile Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye bölgesi yüzde 48.1 ile Şanlıurfa ve Diyarbakır bölgesi ise yüzde 40.6 oranıyla izliyor. Yaşanan afet sonucunda gerçekleşen can kayıpları ve aksayan ekonomik faaliyetler nedeniyle istihdam piyasasının olumsuz etkilenmesi bekleniyor.

21 Şubat 2023 Salı