Türkiye ekonomisi ikinci çeyrekte yüzde 21,7 büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran) ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, GSYH tahmini, zincirlenmiş hacim endeksi olarak, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı döneminde göre yüzde 21,7 artış gösterdi.

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH tahmini, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 52,4 artarak 1 trilyon 581 milyar 120 milyon lira olarak gerçekleşti.

GSYH'nin ikinci çeyrek değeri cari fiyatlarla ABD doları bazında 188 milyar 566 milyon dolar oldu.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla zincirlenmiş hacim endeksi olarak hizmetler yüzde 45,8, sanayi yüzde 40,5, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 32,4, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 32,3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 25,3, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 8,5, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,7, inşaat yüzde 3,1 ve tarım, ormancılık ve balıkçılık yüzde 2,3 arttı. Finans ve sigorta faaliyetleri ise yüzde 22,7 azaldı.

1999'DAN BU YANA EN YÜKSEK BÜYÜME ORANI

Bu arada, 1999 yılından itibaren açıklanan yeni serideki en yüksek büyüme oranına ulaşıldı.

Bu büyümede, geçen yılın aynı çeyreğinde oluşan yüzde 10,4'lük küçülme etkili oldu.

Öte yandan, TÜİK, geçmiş dönem büyüme rakamlarında revizyona gitti. Bu yılın ilk çeyreğine ilişkin büyüme rakamı yüzde 7’den 7,2’ye revize edildi.

AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 21,8 büyümesini öngörmüştü.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, 2021 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak hizmetler yüzde 45,8, sanayi yüzde 40,5, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 32,4, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 32,3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 25,3, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 8,5, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,7, inşaat yüzde 3,1 ve tarım, ormancılık ve balıkçılık yüzde 2,3 arttı. Finans ve sigorta faaliyetleri ise yüzde 22,7 azaldı.

Takvim etkisinden arındırılmış GSYH, zincirlenmiş hacim endeksinde, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 21,9 yükseldi.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, zincirlenmiş hacim endeksi ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,9 artış gösterdi.

HANE HALKI NİHAİ TÜKETİM HARCAMALARI YÜZDE 22,9 ARTTI

Hane halkı nihai tüketim harcamaları yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlemiş hacim endeksi olarak yüzde 22,9 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları, yüzde 4,2, gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 20,3 artış kaydetti.

Mal ve hizmet ihracatı, yılın ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 59,9, ithalatı yüzde 19,2 arttı.

İŞ GÜCÜ ÖDEMELERİNDE YÜZDE 36,1 ARTIŞ

İş gücü ödemeleri yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 36,1, net işletme artığı/karma gelir yüzde 78,2 yükseldi. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 37 iken bu oran yılın ikinci çeyreğinde yüzde 32,9 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 42,8'den yüzde 49,8'e çıktı.

AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, 2021 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 21,8 büyümesini öngörmüştü.

İş dünyası temsilcileri de ekonomistlerin öngörülerine paralel bir şekilde ikinci çeyrekte yüzde 20'nin üzerinde bir büyüme yakalanabileceğini, yılın tamamının ise yüzde 7-8 bandında kapatılabileceğini belirtmişti.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, ikinci çeyrekte Türkiye ekonomisinin yüzde 20'nin üzerinde bir büyüme performansı göstermeyi başaracağını ifade etti.

Yılın ikinci 3 aylık döneminde geçen yıla kıyasla sanayi üretiminde yüzde 41,1'lik, kapasite kullanım oranında yüzde 63,4'ten yüzde 75,9'a artış kaydedildiğini aktaran Avdagiç, burada baz etkisinden kaynaklanan bir ivmenin gözlendiğini söyledi.

Avdagiç, bu büyüme oranının sadece baz etkisiyle ulaşılmış nominal bir değerden fazlasını, üretim, yatırım ve ihracat kalemlerinden beslenen reel ve güçlü bir çıkışı da ifade ettiğini vurgulayarak, "Bu güçlü çıkışın arkasında, iş dünyasının aralıksız 6 çeyrektir giriştiği makine teçhizatındaki yatırım hamlesinin payı büyük. Bu sayede gelen yurt içi ve yurt dışı talebi kesintisiz ve zamanında karşılayarak ekonomimiz için katma değer üretmeye hep beraber devam ediyoruz ancak bizim bu büyümeyi sürdürebilmemiz için yatırımlara vites büyüterek devam etmemiz şart." dedi.

Kapasite kullanım oranında yüzde 80'lere yaklaşıldığına işaret eden Avdagiç, şunları kaydetti: "Reel sektörün üretim ve yatırım iştahı yerinde. İş var, dünya mal ticareti geçen yıla göre yüzde 20 artmış durumda ancak bir yandan da kurulu kapasitenin sonuna yaklaşmış durumdayız. Diğer yandan, delta varyantının etkisini artırması tedarik zincirinde yeni kopmalara neden oluyor. Bunlar da ham madde ve lojistik maliyetlerini arttırmaya devam ediyor. Baltık Kuru Yük Endeksi, son 11 yılın zirvesine çıkmış durumda. Bu gelişmeler sadece temin anlamında değil, finansman anlamında da şirketlerimizin işletme sermayesini oldukça zorluyor. Özel sektör olarak beklentimiz, hem finansman hem de yatırım arazisi, istihdam, enerji, ham madde gibi üretim faktörleri maliyetlerini aşağı çekecek düzenlemelerin gündeme gelmesidir. Salgın nedeniyle olağan dışı yeni bir durum yaşamazsak yılın genelinde yüzde 7 civarı bir büyüme rakamına ulaşacağımızı düşünüyoruz."

"SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME İÇİN FİYAT İSTİKRARI VE FİNANSAL İSTİKRAR HAYATİ ÖNEMİNİ KORUYACAK"

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan da 2021'in ilk yarısında küresel ekonominin güçlü bir toparlanmaya sahne olduğunu belirterek, Kovid-19 aşılarının yaygınlaşması, salgın tedbirlerinin gevşetilmesi ve kısıtlamalardan etkilenen hizmet faaliyetlerinin normalleşmesiyle ikinci çeyrekte talep üzerindeki baskının azaldığını ifade etti.

Arzın talebe yetişememesi nedeniyle girdi tedariki, ulaşım ve lojistik alanlarında ise krizin devam ettiğine işaret eden Bahçıvan, "Bu dönemde ekonomik toparlanma ülkeler arasında eşitsiz dağılsa da Türkiye'nin ana ihracat pazarları genellikle pozitif ayrışan grupta yer aldı. Türk sanayi sektörü, ikinci çeyrekte 53,3 milyar dolarlık rekor büyüklükte ihracat yaparak hem büyümeye hem de cari dengeye önemli bir destek sağladı." dedi.

Bahçıvan, İSO Satınalma Yöneticileri Endeksi gibi öncü verilerin sanayi sektörünün 2. çeyrekte de büyümeye çok ciddi katkı vereceği, önemli bir rakamla karşı karşıya olunacağı işaretini verdiğini aktararak, şu değerlendirmelerde bulundu: "Bu tabloya göre, 2020'nin ikinci çeyreğinde salgın nedeniyle yıllık bazda yüzde 10,3 daralan Türkiye ekonomisi, 2021'in ikinci çeyreğinde güçlü baz etkisiyle yıldan yıla yüzde 20'nin üzerinde büyümüş olabilir. Yılın geri kalanında tedarik dar boğazının kademeli bir şekilde hafiflemesi yönündeki beklenti gerçekleşirse bu durum girdi temin sorunlarını azaltarak üretimi ve ihracatı destekleyecektir. Öte yandan, yeni Kovid-19 varyantları, küresel para politikalarının seyri ve jeopolitik riskler başta olmak üzere pek çok belirsizlik var. Yurt içi tüketimin yılın son aylarında biraz yavaşlayabileceği görülüyor. Yılın ikinci yarısında baz etkisi nedeniyle ikinci yarıda muhtemelen daha düşük yıllık büyüme oranları göreceğiz. Yine de mevcut tablo, Türkiye'nin 2020'deki yüzde 1,8'lik büyümenin ardından 2021'i yüzde 7'nin üzerinde güçlü bir büyümeyle kapatabileceğine işaret ediyor."

Büyüme performansının kalıcı ve sürdürülebilir olması için gelecek dönemde fiyat istikrarı ve finansal istikrarın hayati önemini koruyacağını vurgulayan Bahçıvan, bunun yanı sıra sanayi sektörünün nitelikli iş gücü, verimlilik, yerli ham madde, çevre ve sürdürülebilirlik gibi alanlarda devam eden yapısal sorunlarının çözüme kavuşturulması gerektiğini söyledi.

"YATIRIM İŞTAHI MUTLAKA ETKİN BİR ŞEKİLDE DESTEKLENMELİ"

Erdal Bahçıvan, salgın sonrası yeniden şekillenen tedarik zincirlerinde Türk sanayisinin yeni pazarlara ulaşmak ve mevcut pazarlardaki ağırlığını artırmak için büyük fırsatlarla karşı karşıya olduğunu, bu fırsatların değerlendirilebilmesi için rekabet gücünün teknoloji ve verimlilikten alınması, yeni yatırımların bu alanlara odaklanması gerektiğini kaydetti.

Ekonomik güven göstergelerinin, sanayicilerin büyük bir yatırım motivasyonuna sahip olduğunu gösterdiğine işaret eden Bahçıvan, şöyle devam etti: "Bu yatırım iştahı mutlaka etkin bir şekilde desteklenmelidir. Salgın dönemi başladığından beri her ortamda söylediğimiz gibi, Türkiye sanayisi diğer sektörlerin içinde bulunduğu olumsuzlukları fazlasıyla kapatarak gerek istihdamın korunması gerek döviz getirici faaliyetler gerek yeni yatırımlar gerekse kamu maliyesine vergi yönünden yaptığı katkılarla adeta salgın döneminin kurtarıcı yıldızı olma görevini fazlasıyla yerine getirmişti. Geçmiş iki çeyrekte aynı bu doğrultuda Türkiye ekonomisi açısından önemli bir moral kaynağı olacağı inancındayım. Önemli olan bundan sonraki süreçte de normalleşmeyle beraber bu ivmenin, Türk sanayisinin kaliteli ve nitelikli büyümesinin, Türkiye'nin gelirine aynı nitelik ve kaliteyi getirecek şekilde destekleyerek devam etmesi. Sanayi tabii ki zor günlerin sektörü ama sadece zor günlerde hatırlanan ve desteklenen bir sektörden öteye, Türkiye'nin ekonomisi ve sosyal hayatının her zaman önemli bir amiral gemisi olması açısından bizler için önemli bir sorumluluk kaynağı. Türk sanayisi bunu gelecek yıllarda da başaracaktır."

"DÜŞÜK CARİ AÇIKLA BU YILI YÜZDE 8'İN ÜZERİNDE BİR BÜYÜME İLE KAPATACAĞIZ"

Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın ise salgın sürecinin tüm olumsuzluklarına rağmen düşük cari açıkla bu yılın, yüzde 8'in üzerinde bir büyüme ile kapatılacağı öngörüsünde bulundu.

Daha önceden hedeflendiği üzere 2023 yılında cari dengeyi sağlayıp sürdürülebilir bir büyümenin başarılacağını aktaran Aydın, "Bu Türkiye için bir milattır. Ekonomide yerliliği artırarak adeta bağımsızlık mücadelesi veriyoruz. Son dönemlerde yerli teknolojide atılan devasa adımların yanı sıra ülke içinde ve kara sularındaki kaynaklara erişim de bizi ekonomik bağımsızlığa götürecektir. Reel kesim güven endeksi, kapasite kullanım oranı, sanayi üretim verilerine baktığımızda ikinci çeyrekte yüzde 20'nin üzerinde bir büyüme bekliyoruz. Elbette bunların reel ekonomiye olumlu yansımaları da zaman içinde olacaktır. Sabredersek çok güzel yarınlara hep birlikte ulaşacağız." ifadelerini kullandı.

01 Eylül 2021 Çarşamba

Etiketler : Gündem