Türkiye’de startup yatırımları, geçen yıl hızlandı. Startupswatch tarafından hazırlanan 2024 Yılı Değerlendirme Raporu’na göre, yatırım miktarında ciddi bir artış görülürken, erken aşama yatırımlardan ileri aşama fonlamalara kadar birçok alanda değişimler görüldü. Özellikle TÜBİTAK BiGG Fonu’nun katkıları, fintech ve yapay zeka alanındaki yatırımların artması ve büyük çaplı satın almalar, ekosistemin gelişimini hızlandırdı.
Geçen yıl tohum, erken ve ileri aşama girişim sermayesi yatırımları kapsamında 469 anlaşmayla toplam 1.1 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Böylece anlaşma büyüklüğü yıllık yüzde 44, anlaşma sayısı ise yüzde 31 arttı.
TÜBİTAK BiGG FARK YARATIYOR
Türkiye’de yatırımların yüzde 85’i tohum sonrası dönemde yapılıyor. Tohum sonrası aşamalarda diğer ülkelere kıyasla yatırım performansı oldukça zayıf. O nedenle 2024’te yeni gelişmelerden biri de TÜBİTAK BiGG Fonu’nun uluslararası yatırım turlarına katılması oldu. Girişimci başına 30 bin dolarlık yatırım ödemesi hedefleyen TÜBİTAK BiGG, geçen yıl toplamda 165 yatırım yaptı.
Öte yandan, TÜBİTAK BiGG Fonu, biyoteknolojide 42, sağlık teknolojilerinde 32 ve yapay zekada 27 yatırım gerçekleştirdi.
Bu sektörler, Türkiye’de en yüksek yatırım alan sektörler olarak öne çıktı. BiGG yatırımları hariç tutulduğunda da yapay zeka liderliğini korurken; SaaS, fintech ve oyun sektörü en fazla yatırım çeken alanlar oldu.
455 YATIRIM FONU
Türkiye’nin sadece girişim ve girişimci sayısı artmıyor, yatırımcı sayısı da artıyor. Türkiye’de 2024 yılında 5 yeni kurumsal girişim sermayesi (CVC) fonu kuruldu. Böylece girişim sermayesi fonu 91’e ulaştı. Şirketler tarafından kurulan hızlandırma programlarına bağlı hızlandırma fonları da dahil edildiğinde bu rakam 101’e ulaştı. Öte yandan 2024 yılında, rekor sayıda Girişim Sermayesi Yatırım Fonu (GSYF) kurulması için yetki verildi ve GSYF sayısı 455’e ulaştı. 2019-2024 döneminde toplam yatırım büyüklüğü 2.7 milyar dolar olan 421 GSYF (1.1 milyar dolar) ve 60 geleneksel fon (1.6 milyar dolar) kuruldu.
SERİ A YATIRIMLARI
Geçen yıl tohum aşamasındaki yatırımlar yüzde 34 artarken, Seri A ve sonrası aşamalardaki fon sayısı oldukça düşük kaldı. Ancak Seri A ve sonrası yatırımlara yabancı yatırımcı ilgisinin arttığı görüldü. 2024’te 21 erken ve ileri aşama yatırımın 12’sini yabancı yatırımcılar oluşturdu. Seri A fonlamasına ulaşmak zorlaşırken, erken aşama yatırımlar için fonlar daha erişilebilir hale geldi. Startups.watch kurucusu Serkan Ünsal, Seri A yatırımlarında geri kalındığını belirterek, özellikle Seri AB yatırımlarına odaklanılması gerektiğini söyledi. Ünsal, Seri A yatırımlarının artması için yapılması gerekenleri ise “Türkiye’de Seri A ve sonrası yatırımları artıracak teşvikler sağlanmalı. Yapay zeka, fintech ve oyun sektörlerinde global rekabeti artıracak projeler desteklenmeli” diye özetledi.
YÜZDE 57’Sİ YABANCI YATIRIMCI
Yabancı yatırımcıların Türk girişimlerine ilgisi son beş yılın en düşük seviyesine gerilemesine rağmen fintech ve oyun, uluslararası fonların en çok ilgi gösterdiği sektörler olarak öne çıktı. 2024’te gerçekleşen erken ve ileri aşama yatırımların yüzde 57’sinde yabancı yatırımcıların yer aldığı görüldü. 2024, Türkiye’deki girişimler için halka arzlar, çıkışlar ve satın almalar yoluyla büyüme fırsatlarının arttığı kritik bir yıl oldu. Gerçekleşen birçok işlem, yatırımcıları memnun etti.
KÖRFEZ’DEN GELENLER DİKKAT ÇEKTİ
Yurt dışı startup işlemlerinde gerçekleşen en büyük işlem, BAE merkezli NEOPAY’in yüzde 65 hissesinin Türk fintech şirketi Dgpays ve Bahreyn merkezli Arcapita Group Holdings tarafından 250 milyon ABD doları bedelle ortaklaşa satın alınması oldu.
Diaspora işlemlerindeki en büyük işlem ise Türk girişimci Oğuzhan Atay’ın kurucuları arasında yer aldığı ABD merkezli sağlık teknolojileri girişimi BillionToOne’ın kalabalık bir yatırımcı grubundan aldığı 130 milyon ABD doları tutarındaki ileri aşama yatırım oldu.
OYUN CAZİBESİNİ KORUYOR
2024 yılında ekosisteme yatırım yapan global stratejik şirketler arasında DoubleU Games, Moon Active ve Game District bulunuyor. İşlem hacmi bakımından, Paxie Games’in DoubleU Games’e 67 milyon dolar satışla, Spyke Games’in Moon Active’den aldığı 50 milyon dolar erken aşama yatırımı bulunuyor.
BTM’de yatırım alan 15 startup
İTO’nun iştiraklerinden BTM girişimlerine de 69.460 milyon dolar değerleme üzerinden 5.380 milyon dolar yatırım yapıldı.
Newky: Otomotiv, ulaştırma ve yapay zeka
Exar: e-ticaret ve fintech
Orbiba Robotics: Robotik teknolojiler
Turan: Savunma sanayi ve mobilite
E-Garanti: Fintech ve e-ticaret
İletmen: Lojistik ve perakende ticaret
Swatchloop: Bilişim teknolojileri ve pazaryeri
Postuby: Medya ve platform
Acedemic Sight: Sağlık teknolojileri
Arventek: Bilişim teknolojileri
Şarj Nerde: Otomotiv ve akıllı ulaşım
Startup Centrum: Yazılım, veri analitiği ve bilişim teknolojileri
Magfi: Bilişim teknolojileri
Agrovech: Tarım teknolojileri ve yapay zeka
Musiwars: Müzik ve medya
Kamyonda: Lojistik ve pazaryeri
17 GİRİŞİME 170 MİLYON DOLARDAN FAZLA DEĞERLEME İLE YATIRIM
İstanbul Ticaret Odası’nın iştiraklerinden Teknopark İstanbul, girişimcilere sunduğu güçlü ekosistemle 2024 yılında da dikkat çekici yatırımlar aldı. Bünyesindeki Cube Incubation kuluçka merkezinde yer alan 17 girişim, toplamda 170 milyon dolardan fazla değerleme ile yatırım alarak ekosistemdeki büyümeye katkı sağladı.
Teknopark İstanbul yetkilileri, yatırımların önemli bir kısmının tohum (seed) ve erken aşama (early stage) seviyesindeki girişimlere yöneldiğini belirterek, şu bilgiyi verdi: “Bu durum, yatırımcıların yenilikçi ve yüksek potansiyelli projeleri erken aşamada desteklemeye istekli olduğunu gösteriyor. Özellikle küresel ölçekte yatırım eğilimleri incelendiğinde, girişim sermayesi fonlarının giderek daha fazla erken aşamadaki teknoloji şirketlerine yöneldiği görülüyor. Teknopark İstanbul girişimlerinin aldığı yatırımlar da bu trendle örtüşüyor.”
SEKTÖR DEĞİL TEKNOLOJİ
2024 yılı itibarıyla Teknopark İstanbul’daki yatırımlar sektör bağımsız bir yapıda gerçekleşti. Belirli bir sektöre odaklanmak yerine, yatırımcıların yenilikçi teknoloji ve iş modellerine duyduğu ilgi öne çıktı. Bu da girişimcilik ekosisteminin farklı alanlarda büyümesini destekleyerek, Türkiye’nin teknoloji üretiminde daha kapsayıcı bir yol izlemesini sağlıyor.
YATIRIM ALAN 17 GİRİŞİM
Aot Mühendislik
Krow Eğitim Teknolojileri
Arventek Bilişim Teknolojileri
LTC İnovasyon
Turan App
Quark Optical
Alloya Teknoloji
Not: Yatırım turlarının devam etmesi nedeniyle bazı girişimlerin detay bilgisi paylaşılmadı
