ABD Başkanı Donald Trump’ın yeniden şekillendirmeyi hedeflediği ticaret politikası, Avrupa Birliği ile yürütülen müzakerelerde gerilimin artmasına neden oluyor. Financial Times’ın görüşmelere yakın kaynaklara dayandırdığı haberine göre, eski ABD Başkanı, AB’den gelen tüm ürünlere en az %15 ila %20 arasında gümrük vergisi uygulanmasını talep ediyor.
Trump’ın bu talebi, haftalardır süren ve çoğu ürün için yüzde 10 düzeyinde bir vergi oranı üzerinde şekillenen çerçeve anlaşmayı ciddi biçimde riske atıyor. Görüşmelere katılan kaynaklar, Trump’ın AB tarafının otomobil vergilerini düşürmeye yönelik son teklifini yetersiz bulduğunu ve bu alanda %25 vergi oranını sürdürme eğiliminde olduğunu aktarıyor.
AB Ticaret Komiseri Maroš Šefčovič’in Washington’daki temaslarının ardından yaptığı değerlendirme olumsuz bir tablo çizdi. Görüşmeler hakkında bilgi sahibi iki kişinin verdiği bilgilere göre, toplantılarda taraflar arasında belirgin bir uzlaşı sağlanamadı. ABD’li bir yetkili ise Financial Times’a yaptığı açıklamada, anlaşma sağlansa bile Washington yönetiminin yüzde 10’un üzerinde karşılıklı tarife oranlarıyla ilgilendiğini söyledi.
Trump’ın tüm ithalatlara yüzde 30 vergi uygulayabileceği yönündeki açıklamaları da müzakereleri baskı altında tutuyor. AB, böyle bir adım karşısında misilleme yapacağını daha önce duyurmuş olsa da, üye ülkeler arasında bu konuda görüş birliği sağlanabilmiş değil. Buna rağmen Brüksel’in, Trump’ın taleplerini dengelemek adına yüzde 10’un üzerindeki bir oranı kabul etmek zorunda kalabileceği konuşuluyor.
Ticaret gerilimlerinin tırmanması, küresel piyasalara da yansıdı. Trump’ın taleplerinin basına yansımasının ardından S&P 500 endeksi yüzde 0,2’ye varan bir gerileme yaşadı. Avrupa tarafında da, anlaşmanın şekline ilişkin karamsarlık artarken, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Washington’un sektörel tarife indirimlerine hâlâ şüpheyle yaklaştığını dile getirdi. Merz, farklı sektörlere farklı muamele yapılmasının henüz netlik kazanmadığını belirterek, Avrupa’nın buna hazır olduğunu ancak ABD’nin daha eleştirel bir pozisyonda durduğunu söyledi.
Üst düzey bir AB diplomatı, Trump yönetiminin yüzde 15-20 arasında kalıcı bir tarife ısrarının, müzakerelerin başladığı Nisan ayındaki pozisyona geri dönüş anlamına geleceğini ve Brüksel’in buna misillemeyle karşılık verebileceğini ifade etti. Aynı diplomat, ABD’nin çelik ve alüminyum gibi sektörlerde hâlihazırda yüzde 50 düzeyine varan gümrük vergileri uyguladığını da hatırlattı.
Bir diğer AB diplomatı ise, artık havanın açıkça misilleme yanlısı bir yöne döndüğünü belirtti. Diplomat, yüzde 15’lik bir oranla yetinilmeyeceğini net biçimde dile getirdi. Hatırlanacağı üzere Trump, Nisan ayında ABD’nin neredeyse tüm ticaret ortaklarına yüksek tarifeler uygulamış, ardından bu oranları 90 günlük bir süre için yüzde 10’a çekmişti. Bu karar, küresel piyasalarda geniş çaplı oynaklık yaratmıştı.
ABD hisseleri her ne kadar Nisan’dan bu yana rekor seviyelere ulaşmış olsa da, yatırımcılar Trump’ın Japonya, Güney Kore ve Brezilya gibi büyük ekonomilere yönelik tarifeleri artırma tehditlerine sınırlı tepki verdi. Ancak ekonomistler, bu politikanın uzun vadede ABD’de enflasyonu yükseltme riski taşıdığına dikkat çekiyor. Buna karşın Trump, tüketici fiyat endeksinde yalnızca sınırlı bir artış görülmesinden cesaret almış durumda.
ABD yönetimi, sert tarife politikalarına rağmen ikinci çeyrekte yaklaşık 50 milyar dolarlık ek gümrük geliri elde etti. Bu durum, misilleme endişelerinin ciddiyetini artırıyor. AB ise karşı önlem paketlerini daha önce defalarca ertelemiş olsa da, bunları artık Trump’ın belirlediği 1 Ağustos tarihine bağlamış durumda.
Planlanan önlemler arasında, 6 Ağustos itibarıyla yürürlüğe girmesi beklenen, tavuk ve kot pantolon gibi ürünleri kapsayan ve yıllık 21 milyar avroluk ABD ithalatına uygulanacak vergiler yer alıyor. Avrupa Komisyonu, müzakerelerin başarısız olması halinde, Boeing uçakları ve viski gibi ürünleri de kapsayan 72 milyar avroluk ilave vergi planı hazırladı. Ayrıca dijital hizmetler ve çevrimiçi reklam gelirlerini hedef alacak bir üçüncü vergi paketi üzerinde çalışılıyor.
Trump’ın tarifeleri, AB’nin ABD’ye yıllık 532,3 milyar avroluk ihracatının 380 milyar avroluk kısmını etkiliyor. ABD, AB ihracatının beşte birini oluşturarak bloğun en büyük pazarı konumunda. Bu nedenle herhangi bir ticaret anlaşmazlığının ekonomik etkisi doğrudan ve ciddi boyutta hissediliyor.
Avrupa Komisyonu’nun konuya ilişkin yorum yapmaktan kaçınması, müzakerelerin ne kadar kırılgan bir zeminde ilerlediğinin bir diğer göstergesi olarak öne çıkıyor. Taraflar, Trump’ın giderek daha saldırgan bir çizgiye kaydığı ticaret politikasına yanıt vermek için seçeneklerini gözden geçiriyor.
