HABER: CANAN BİLGİN
ABD Başkanı Donald Trump’ın ithal çelik ve alüminyum ürünlerine ek gümrük vergisi getirmesi, yeni bir ticaret savaşının da fitilini ateşledi. Trump, çelikte yüzde 25, alüminyumda yüzde 10 artacak gümrük vergilerine ilişkin kararnameyi imzalarken, üretici ülkelerden yoğun tepki gördü. Avrupa’dan Asya’ya, Uzakdoğu’dan Latin Amerika’ya kadar pek çok ülke vergi kararına karşı misillemede bulunacaklarının sinyalini verdi. Bloomberg Economics’e göre, bir ticaret savaşının dünya ekonomisine maliyeti 470 milyar doları bulabilir. Trump, söz konusu kararla ABD için kazanmanın ‘kolay’ olacağını savunuyor. Ancak pek çok ekonomist ve ticaret uzmanı, ciddi bir ticaret savaşı durumunda ABD dahil tüm ülkelerin kaybedeceğini söyleyerek bu görüşü reddediyor.
İngiliz yayın kuruluşu BBC, ABD için ticaret savaşını ‘kazanmanın’ kolay olmadığını beş ayrı gerekçeyle açıkladı.
Peki bunlar neler?
SEKTÖR İÇİN KAZANÇ OLMAYABİLİR
ABD Başkanı Trump, çelik ve alüminyuma getirilen ek gümrük vergisi kararını, bu sektörler için bir kazanç olarak savundu. Uygulamayla birlikte yatırım ve istihdamın da artmasını beklediğini söyledi. Ancak teknolojik gelişmeler, çelik ve alüminyum sektörünü de daha az emek yoğun bir sektör haline getirdi. Tarihçilere göre, çelik sektörünü korumaya yönelik önceki çabalar da büyük ölçüde etkisiz kaldı. Peterson Institute for International Economics tarafından yapılan bir analiz, sektörde alınan önlemlerin sadece 3 bin 500 işi ‘koruyacağını’ öngörüyor. ABD çelik ithalatı da çok istikrarlı değil. 2014’te yaklaşık 38 milyar dolar değerinde olan çelik ithalatı, 2016’da 22 milyar dolara geriledi.
MALİYETLERİ YÜKSELTMESİ MUHTEMEL
ABD’de çelik sektöründe yaklaşık 140 bin çalışan olduğu tahmin ediliyor. Trump’ın vergi kararına sektörün aktörlerinden de eleştiriler gecikmedi. Dünyanın en büyük perakende sektör kuruluşlarından Ulusal Perakende Federasyonu (National Retail Federation), yeni vergi kararını ‘Amerikan ailelerine vergi’ olarak ilan etti. ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross, şirketlerin aşırı tepki gösterdiğini söyledi, ancak Dış İlişkiler Konseyi üst düzey yöneticisi Edward Alden, vergilerle birlikte ABD’de maliyetlerin ciddi ölçüde artacağını ileri sürdü.
MİSİLLEMEYİ KIŞKIRTACAK
Çelik ihracatçısı ülkeler ve diğer sektörler, gümrük vergisi muafiyeti için yoğun ve sert bir şekilde lobi yapacak. Nitekim Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA) üzerindeki müzakereler sürerken, Kanada ve Meksika vergi artışından muaf tutuldu. Almanya başta olmak üzere AB ülkeleri de muafiyet çağrısı yaptı. Analistler, çelik ihracatçısı ülkelerin ABD’nin ek gümrük vergilerine karşı misillemede bulunacağını ve küresel serbest ticaret sisteminin daha da zayıflamasını beklediklerini söylüyor. Capital Economics baş ekonomisti Andrew Kenningham, “Başkan Trump’ın açıkladığı vergilerin küresel ekonomi üzerinde doğrudan etkisi asgari düzeyde olacak. Ancak ulusal güvenliğin zayıf olduğu bahanesiyle haklı gösterilmeleri, misilleme riskini artırıyor” dedi. Öte yandan çelik ihracatçısı ülkeler, vergi kararıyla ilgili Dünya Ticaret Örgütü’ne de şikayette bulunabilir, ancak bu davalar yıllarca sürüyor. Trump ise Dünya Ticaret Örgütü’nü göz ardı ediyor.
ÇİN’İN SEÇENEKLERİ VAR
Çin’i, piyasayı ucuz çelik ve alüminyumla doldurmakla suçlayan ABD, Çin menşeli çelik ürünlerine karşı koruyucu önlemleri artırdı. Trump, Çin çeliğinin diğer ülkeler aracılığıyla ABD’ye girişini durdurmak için de daha geniş çaplı vergilerin gerekli olduğunu söyledi. Ancak otomobil, teknoloji ve tarım endüstrileri dahil olmak üzere ABD şirketleri, Çin pazarına girmeye hevesli. Oxford Economics Direktörü Ben May, Kanada’nın 2016’da çelik ihracatının yüzde 88’inin ABD’ye gerçekleştirildiğini söyledi. Meksika da çelik üretiminin yaklaşık dörtte üçünü ABD’ye ihraç ediyor. ABD ile ticareti, ithalat kontrolleri ve vergiler nedeniyle zaten kısıtlandığı için Çin, bu durumdan daha az etkilenecek.
KENDİ PARTİSİ BİLE İTİRAZ EDİYOR
Stratejik endüstrileri korumak için ticaret politikaları yürüten tek ABD Başkanı Trump değil. Ancak ek gümrük vergilerinin Beyaz Saray danışmanlarını ikiye böldüğü belirtiliyor. Serbest ticareti destekleyen Trump’ın mensubu olduğu Cumhuriyetçi Parti’den de karara sert muhalefet var.
RAKAMLARLA KÜRESEL ÇELİK ENDÜSTRİSİ
1.7 milyar metrik ton
Küresel çelik üretimi
%50
Dünya çelik tüketiminin yarısı Çin’den
29 milyar dolar
ABD’nin yıllık ithal ettiği çelik
10
ABD’nin çelik ithalatında Türkiye 10. sırada
%2
Alüminyum ve çeliğin dünya ticaretindeki payı
%50
Binalarda ve altyapıda kullanılan çelik oranı
