AYŞE BAŞAK
Akıllı telefonlardan oyuncaklara, uzaktan kumandalardan el fenerlerine kadar sık kullandığımız pek çok cihazda pillere bağımlıyız. Bunun sonucunda tüm dünyada her yıl 15 milyar pil çöpe atılıyor ve bunların çoğu çöp depolama alanlarında birikiyor.
ETH Zürih araştırmacıları, ses dışında hiçbir şeye ihtiyaç duymayan pilsiz bir sensör geliştirerek bazı cihazlar için pil kullanımını geçmişte bırakmak üzere adım attı. Böylece atık pil sorununa katkı sağlamayı da hedefliyorlar.
MEKANİK İŞLİYOR
Araştırmacıların, geliştirdikleri sensör tamamen mekanik olarak işliyor ve harici bir enerji kaynağına ihtiyaç duymadan, sadece ses dalgalarının içerdiği titreşim enerjisini kullanarak çalışıyor. Yalnızca belirli ses dalgalarını kullanabilen sensör, pasif konuşma tanıma özelliğine sahip ve belirli bir kelime ile ya da belirli bir ton veya gürültü üretildiğinde etkinleşiyor. Yayılan ses dalgaları sensörün, elektronik cihazı çalıştırmaya yetecek büyüklükte bir elektrik darbesi oluşturacak kadar titreşmesini sağlıyor.
SİLİKON MALZEME
Sensör, tamamen silikondan oluşuyor ve geleneksel tipteki elektronik sensörler gibi ne toksik ağır metaller ne de nadir toprak elementleri içeriyor. Araştırmacılar, sensörün yapısını, bilgisayar modellemesi ve algoritmaları kullanarak, yay gibi davranan küçük çubuklarla birbirine bağlanan özdeş silikon plakalardan oluşan bir kafes kullanarak tasarladı. Bu küçük çubuklar belirli bir sesin sensörü harekete geçirip geçirmeyeceğini belirliyor.
TEMELİ DİNLEYEBİLECEK
Araştırmacılar, sensör için çok sayıda potansiyel uygulama alanı öngörüyor. Örneğin, bir binanın temel çatlamasından kaynaklanan belirli bir sesi kaydederek depremleri ve binaları izlemek için kullanılabilir. Sensörün, sağırlık veya işitme kaybı nedeniyle koklear implant kullanan kişiler için kullanılabileceği de düşünülüyor. Şu anda her implant, kullanılan ses işlemcisinin türüne bağlı olarak iki ya da üç pil gerektiriyor. Kişisel kullanıma göre değişmekle birlikte, tek kullanımlık piller 30-60 saat arasında dayanıyor ve sık sık değiştirilmeleri gerekiyor.
Detayları Advanced Functional Materials dergisinde yayınlanan konunun araştırmacıları, 2027 yılına kadar 12 farklı kelimeyi/ komutu ayırt edebilecek, şimdi düşünülenden daha da küçük bir prototip sensörü piyasaya sürmeyi hedefliyor. Araştırmacılar, o zamana kadar yatırımcıların ilgisini çekemezlerse kendi startup’larını kuracak.
