Kıbrıs sebebiyle Türkiye’ye uygulanan silah ambargosu, savunma sistemlerinin temininde ve askeri haberleşme ihtiyaçlarının karşılanmasındaki bağımsızlığın önemini gösterdi. İthalatçı konumunda olan savunma sanayi, yerli ve milli çözümlerle ihracat rekorları kırar hale geldi.

HABER:OSMAN KUVVET

TÜRK Silahlı Kuvvetleri tarafından 1974’te gerçekleştirilen Kıbrıs Barış Harekatı sebebiyle Türkiye’ye uygulanan silah ambargosu, bugünkü savunma sanayi şirketlerinin temelinin atılmasına vesile oldu. Bu dönemde uygulanan silah ambargosu, ülkemizde savunma sistemlerinin temininde ve askeri haberleşme ihtiyaçlarının karşılanmasında bağımsızlığın önemini gösterdi. 

Yapılan bağışlar ve kampanyalarla Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakıfları kuruldu. Bu kuruluşların tamamı, günümüzde Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV) adı altında birleşti. Türkiye’nin savunma sanayinde dışa bağımlılığını azaltmak amacıyla 28 Haziran 1973 tarihinde Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı (TUSAŞ), 14 Kasım 1975’te ASELSAN, 21 Mayıs 1981 tarihinde ASPİLSAN, 1982 yılında HAVELSAN ve 14 Haziran 1988 tarihinde ROKETSAN kuruldu. Ayrıca yine 1981 yılında TSKGV, İŞBİR’in hisselerinin büyük çoğunluğunu satın aldı.

SAVUNMA SANAYİİ BAŞKANLIĞI

1985 yılında ise savunma sanayinin geliştirilmesi ve TSK’nın modernizasyonu amacıyla Savunma Sanayii Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (SAGEB) kuruldu. Başkanlık, 1989 yılında Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ve 2018 yılında ise Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) olarak yeniden yapılandırıldı. Amborgoların savunma sanayinin gelişimine olan etkisini değerlendiren SSB Başkanı Haluk Görgün, “Kıbrıs Barış Harekatı, ülkemizde milli bir savunma sanayinin gelişmesi gerektiği kanaatinin mutlaklaşması ve bazı kritik adımların atılması anlamında bir dönüm noktası oldu. Bu dönüm noktalarından biri de SAGEB’in kurulmasıdır” dedi. 

YERLİ VE MİLLİ ÜRETİM

SSB, 2007-2011 Stratejik Planı ile Türkiye’nin savunma ve güvenliğine yönelik olarak TSK ve kamu kurumlarının sistem ihtiyaçlarını karşılamak, savunma sanayinin geliştirilmesine yönelik strateji ve yöntemleri belirlemek ve uygulamak misyonu doğrultusunda çalışmalarına yön verdi. SSB, bu kapsamda özgün, yerli ve milli çözümler sunan, uluslararası pazara entegre ve rekabetçi bir sanayi olma doğrultusunda çalışıyor. 

ÜRETİMDE SÜREKLİLİK

Son yıllarda kritik teknolojilerin ve tasarım kabiliyetlerinin azami ölçüde yurt içinden karşılanması amacıyla yurt içindeki ana yüklenicilerin sorumluluğunda özgün tasarım programlarına ağırlık verildi. SSB’nin 2012-2016 Stratejik Planı’nda da yer aldığı şekliyle; savunma ve güvenlik teknolojilerinde Türkiye’yi üstün kılma ve ülkenin savunma ve güvenlik yeteneklerinin gelişimini sürekli kılacak sanayileşme, teknoloji ve tedarik programları yönetme vizyonu doğrultusunda çalışmalar yürütülüyor.

İHRACAT REKORU

Bu arada sayısı artan Türk firmaları savunma alanında ihracatçı konumuna geldi.

2022 yılında 4.4 milyar dolar olan savunma sanayi ihracatı, 2023 yılında yeni bir rekor kırarak, yüzde 27’lik artışla 5.5 milyar dolar oldu.

FİRMA SAYISI 2 BİNİ AŞTI

Savunma sanayinde 2002 yılında sadece 62 savunma projesi yürütülürken, bugün bu sayı 750’nin üzerine çıktı. Yaklaşık 5.5 milyar dolar bütçeli savunma projeleri yürütülürken, bugün gelinen noktada yaklaşık 11 katlık bir artışla 60 milyar dolarlık proje hacmine ulaşıldı. İhale süreci devam eden projeler de göz önüne alındığında, bu rakam 75 milyar dolar seviyesine çıkıyor. Aynı yıllarda firma sayısı 56 iken, bugün 2 binin üzerinde firma sektörde faaliyette bulunuyor. Yürütülen çalışmalar sonucunda savunma sanayinde büyük oranda dışa bağımlı olunan helikopter, insansız hava aracı, füze gibi birçok ürün yerli ve milli çözümlerle üretiliyor. 

DIŞA BAĞIMLILIĞI AZALTAN PROJELER

MİLGEM Korveti, Altay Tankı, Atak Taarruz Helikopteri, Anka ve Bayraktar İnsansız Hava Araçları, Hürkuş Eğitim Uçağı, Göktürk-1 Gözetleme Uydusu, Yeni Tip Karakol Botları, Süratli Müdahale Botları, Milli Piyade Tüfeği, Mayına Karşı Korumalı Araçlar, Hava Savunma ve Füze Sistemleri başta olmak üzere birçok sistem, alt sistem ve silah sistemi savunma sanayinde bağımlılığı azaltan projelerle geliştirildi. 

29 Temmuz 2024 Pazartesi

Geçen yılı yaklaşık 197 milyar lirayla kapatan İşsizlik Sigortası Fonu, bu yılın ocak-eylül döneminde yüzde 55 artışla 307 milyar liralık büyüklüğe ulaştı.

İsteği dışında işsiz kalan sigortalıların uğradıkları gelir kaybını telafi etmeleri için 1999 yılında kurulan İşsizlik Sigortası Fonu, ilk işsizlik sigortası ödemesinin yapıldığı Mart 2002'den itibaren işsizlerin güvencesi olmaya devam ediyor.

Geçen yılı 196 milyar 950 milyon 756 bin lirayla kapatan fon, sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan yüzde 2 işveren, yüzde 1 sigortalı kesintileri ve yüzde 1 devlet payı geliriyle büyümesini sürdürüyor.

Bu yılın ocak-eylül döneminde 115 milyar lirası işçi-işveren primi, 38 milyar lirası devlet katkısı, 66 milyar lirası faiz geliri ve 19 milyar lirası diğer gelirden oluşan fon, 2023 yılı sonuna göre yüzde 55 büyüyerek 307 milyar liralık varlığa ulaştı.

Söz konusu dönemde fondan işsizlere toplam 31 milyar 743 milyon lira ödenirken, teşvik ve desteklere 54 milyar lira aktarıldı.

Mart 2002'den 30 Eylül 2024'e kadar işsizlik ödeneğine toplam 20 milyon 290 bin 834 kişi başvurdu. Bu sürede, ödenek almaya hak kazanan 11 milyon 4 bin 755 kişiye, toplam 94 milyar 945 milyon lirayı aşkın ödeme yapıldı.

SON 4 AYLIK PRİME ESAS KAZANÇ ÖNEMLİ

İşsizlik ödeneği hesaplamasında sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor.

Ödenek miktarı işten ayrılmadan önceki son 4 aylık kazancın yüzde 40'ı olarak hesaplanıyor ancak hesaplanan tutar asgari ücretin yüzde 80'ini aşamıyor. Bu rakamdan, binde 7,59 oranında damga vergisi kesintisi yapılıyor.

Buna göre, 2024 yılında 4 ay çalışıp işsiz kalan bir kişi için işsizlik ödeneği en düşük 7 bin 940 lira, en yüksek 15 bin 880 lira olarak uygulanıyor.

SİGORTALIK SÜRESİNE GÖRE ÖDEME YAPILIYOR

İşsiz kalanların, işsizlik ödeneğinden yararlanabilmesi için belirli şartları sağlaması gerekiyor.

Kişi, kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması, hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemesi ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içerisinde İŞKUR'a şahsen veya elektronik ortamda başvurması halinde bu ödenekten yararlanabiliyor.

Hizmet akdinin feshinden önceki son 3 yılda 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş sigortalı işsizlere 180 gün, 900 gün sigortalı çalışıp bu primi ödemiş sigortalı işsizlere 240 gün, 1080 gün sigortalı çalışıp prim ödemiş sigortalı işsizlere 300 gün işsizlik ödeneği veriliyor.

18 Ekim 2024 Cuma

Düzenleyici ve denetleyici kurumların 2025 yılı bütçesinden alacağı pay 68 milyar 362 milyon 485 bin lira olarak belirlendi.

2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nden derlediği bilgiye göre, düzenleyici ve denetleyici kurumlara gelecek yıl için ayrılan pay belli oldu.

Bu kapsamda söz konusu kuruluşlara toplam 68 milyar 362 milyon 485 bin lira ödenek tahsis edildi. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 47 milyar 729 milyon liralık ödenekle bütçeden en yüksek payı alacak kurum oldu.

Gelecek yıl bütçesinden Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna (BDDK) 7 milyar 263 milyon 100 bin lira, Sermaye Piyasası Kuruluna (SPK) 2 milyar 500 milyon lira, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumuna (EPDK) 2 milyar 243 milyon 803 bin lira, Nükleer Düzenleme Kurumuna 1 milyar 965 milyon 515 bin lira, Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK) 1 milyar 919 milyon 952 bin lira, Kamu İhale Kurumuna (KİK) 1 milyar 800 milyon lira, Rekabet Kurumuna 1 milyar 278 milyon 253 bin lira, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumuna 625 milyon lira, Kişisel Verileri Koruma Kurumuna 536 milyon 250 bin lira, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumuna 501 milyon 612 bin lira kaynak sağlanacak.

2025 yılı için düzenleyici ve denetleyici kurumlara bütçeden ayrılan paylar şöyle:

KURUMLAR       TOPLAM (TL)

RTÜK     1.919.952.000

BTK        47.729.000.000

SPK        2.500.000.000

BDDK    7.263.100.000

EPDK     2.243.803.000

KİK         1.800.000.000

Rekabet Kurumu             1.278.253.000

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu      501.612.000

Kişisel Verileri Koruma Kurumu 536.250.000

Nükleer Düzenleme Kurumu      1.965.515.000

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu 625.000.000

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar Toplamı      68.362.485.000

18 Ekim 2024 Cuma