Dünya ekonomisinde çok önemli gelişmeler yaşanıyor. ABD ekonomisindeki hızlı toparlanma ile FED faiz artışına çok yaklaşmış durumda. Çin’de ise ekonomik yavaşlamanın aşılması için para birimi Yuan’ın devalüe edilmesi küresel mali piyasalarda önemli etkiler yarattı. Dışarıda bu gelişmeler yaşanırken içeride erken seçim kararı alınması ile birlikte ekonomi alanında herhangi bir icraat beklentisi bulunmuyor. Bu koşullar altında finansal istikrarın korunmasında T.C. Merkez Bankası’na çok iş düşüyor.
1. Finansal istikrar
Türkiye, Moody’s ve Fitch kredi derecelendirme kurumlarından yatırım yapılabilir ülke notuna sahip bulunuyor. Yeni bir genel seçim kararı alınması ile birlikte siyasi belirsizlik süresi uzadı. Böyle bir durumda finansal istikrarı korumak için Merkez Bankası’nın radikal önlemler alması kaçınılmaz olacaktır.
2. FED faiz artışına çok yaklaştı
Küresel mali piyasalarda yılbaşından bu yana ABD Merkez Bankası’nın (FED) faiz artışı yapacak olmasının etkileri yaşanıyor. Dolar güçleniyor, emtia ve varlık fiyatları düşüyor, gelişen ülkelerden sermaye çıkışları yaşanıyor ve para birimleri zayıflıyor. Bugüne kadar ortaya çıkan etkiler sanki FED fiilen faiz artırmış gibi etki oluşturdu. Buna ilave olarak FED, eylül ayı dahil olmak üzere faiz artışına çok yaklaşmış bulunuyor. FED’in önümüzdeki 4 ay içinde yapacağı 3 toplantıdan ikisinde faiz artırma olasılığı bulunuyor. FED’in fiilen faiz artırmaya başlaması ile Türkiye’nin erken seçim dönemi örtüşecektir. Bu nedenle FED etkisi karşısında Türkiye negatif ayrışarak daha olumsuz tepki verebilecektir. Merkez Bankası bu tepkiye karşılık verebilecek tek kurum olarak görülüyor.
3. Çin’de yavaşlama ve Yuan’ın devalüasyon etkisi sürebilir
Dünya ekonomisinin motoru olan ve çok sayıda gelişen ülkenin büyümesini de hızlandıran Çin ekonomisi yavaşlıyor. Çin ekonomisindeki yavaşlama dünyanın geri kalanını ve özellikle gelişen ülkeleri endişelendiriyor. Çin ekonomik yavaşlamasını engellemek için para birimi Yuan’da devalüasyon yaptı. Çin bir yandan ekonomisini desteklemeye çalışırken, diğer yandan finansal serbestleşmeye yönelik adımlar atıyor. Bir geçiş dönemi içinde olan Çin küresel ekonomiyi, küresel mali piyasaları ve gelişen ülkeleri etkilemeye devam edecektir. Çin’deki yavaşlamanın gelişen ülkelerde büyümeyi olumsuz etkileyeceği beklentisi ile en çok etki de gelişen ülkelerde hissediliyor. Türkiye de bu kapsamda beklentiler kanalıyla olumsuz etkileniyor. Çin geçen haftaki sert dalgalanma ardından aldığı önlemler ile büyümeyi desteklemeyi hedefliyor. Bu çerçevede Çin etkisi soğumakla birlikte yakından izlenmeye devam edilecektir.
4. Merkez Bankası önlemlerini FED sonrası alacak
Yurt dışında ve yurt içinde ortaya çıkan koşullar ve beklentilere paralel olarak T.C. Merkez Bankası para politikasını sadeleştirmeye başladı. Yeni koşullar karşısında en etkili olacak faiz artışını ise FED’in faiz artışı sonrasına bıraktı. Böylece Türkiye’yi mevcut oluşan riskler karşısında savunmasız bırakırken, Türk Lirası’ndaki değer kaybı ile TL faizlerdeki artışı hızlandırdı. FED sonrası alınabilecek önlemler yeterli olmayabilecektir.
Son söz: Merkez Bankası önlemlerini FED sonrasına bıraktı, ama firmalar önlemlerini şimdiden almalı.
07 Eylül 2015 Pazartesi
DOÇ. DR. ADNAN ERTEMEL
Dijital çağın hızla gelişen dünyasında, kimlik ve varlık yönetimi de büyük bir dönüşüm geçiriyor. Geleneksel kimlik doğrulama yöntemleri, merkezi sistemler üzerine kurulmuş ve güvenlik açıklarına karşı oldukça savunmasız hale gelmiştir. İşte bu noktada, dijital kimlik ve dijital cüzdan kavramları devreye giriyor ve daha güvenli, kişisel verileri koruma odaklı bir çözüm sunuyor.
DİJİTAL KİMLİK NEDİR?
Dijital kimlik, bireylerin kimliğini dijital ortamda güvenli ve doğrulanabilir bir şekilde temsil eden bir yapıdır. Bu sistem, kimlik hırsızlığını ve veri ihlallerini minimize etmek için kriptografik teknolojilerle donatılmıştır. Blokzincir tabanlı dijital kimlik sistemleri, bireylerin verilerini merkezi bir otorite yerine dağıtık bir yapıda saklamasına olanak tanır. Bu sayede kullanıcılar, kimlik bilgilerinin güvenliğini artırırken aynı zamanda hangi verilerini kimlerle paylaşacaklarına da kendileri karar verebilirler. Bu teknolojinin potansiyeli oldukça geniş... Bankacılık, sağlık, eğitim gibi pek çok sektörde kullanılabilecek bu sistem, kimlik doğrulama süreçlerini kolaylaştırarak hem bireylere hem de kurumlara büyük bir avantaj sağlar. Özellikle finans sektöründe ‘Müşterini Tanı’ (Know Your Customer-KYC) olarak adlandırılan süreçleri basitleştirip hızlandırarak daha verimli ve güvenli işlemler yapılmasına olanak tanır.
DİJİTAL CÜZDAN
Dijital cüzdan, blokzincir teknolojisinin kalbinde yer alan bir diğer önemli kavramdır. Temelde kripto varlıklarını saklayan bir platform olarak bilinse de dijital cüzdanlar bugün çok daha geniş bir kullanım alanına sahiptir. Artık sadece kripto para saklamakla kalmaz, aynı zamanda dijital kimlikleri, belgeleri ve doğrulanabilir referansları da güvenli bir şekilde saklar. Örneğin, bir sağlık hizmeti sağlayıcısına sadece gerekli tıbbi bilgileri paylaşabilir veya sınır geçişlerinde yalnızca kimliğinizi doğrulamak için temel verileri sunabilirsiniz.
Dijital cüzdanların gelecekte daha fazla önem kazanacağı öngörülüyor. Özellikle merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosistemi, dijital cüzdanların bir bankacılık hizmeti sunma noktasına gelmesine zemin hazırlıyor. Kullanıcılar, cüzdanları aracılığıyla kredi alabilir, varlık takası yapabilir veya bir NFT (non-fungible token) satın alabilirler. Kısacası, dijital cüzdanlar gelecekte günlük yaşamımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelecek gibi görünüyor.
BLOKZİNCİR TABANLI DİJİTAL KİMLİKLERİN KULLANIM ALANLARI
Blokzincir tabanlı dijital kimlikler, pek çok sektörde çığır açan yenilikler sunuyor. Örneğin, bankacılık sektörü, müşterilerini doğrulamak için sürekli tekrarlanan süreçlerden geçmek zorunda kalıyor. Ancak dijital kimlikler, bu süreçleri daha verimli hale getirip, daha güvenli bir doğrulama yöntemi sunuyor. Benzer şekilde, sağlık sektöründe de hastaların tıbbi verilerini kontrol etmesi ve sadece izin verdiği doktorların bu verilere ulaşabilmesi mümkün hale geliyor.
Özellikle Avrupa Birliği’nin Dijital Kimlik Cüzdanı (eID) girişimi, üye ülkeler arasında sınır ötesi işlemleri kolaylaştırmayı hedefleyen önemli bir adım olarak öne çıkıyor. Bu cüzdanlar, kullanıcıların hem kamu hem de özel sektör hizmetlerine güvenli ve hızlı bir şekilde erişimini sağlıyor. Avrupa’nın bu konuda attığı adımlar, dijital kimlik ve cüzdan teknolojilerinin potansiyelini gözler önüne seriyor.
Dijital kimlik ve cüzdan teknolojileri, şüphesiz hayatı kolaylaştıran ve güvenliği artıran araçlar. Ancak bu dönüşüm, her şeyin mekanikleşmesi ve insan etkileşimlerinin daha dijital hale gelmesi anlamına da geliyor. Kişisel verilerin güvenliğinden, her adımımızın dijital bir kimlik aracılığıyla doğrulandığı bir dünyada, samimiyet ve bireysel gizlilik gibi kavramların nasıl korunacağı önemli bir soru olarak karşımıza çıkıyor.
Dijital kimliklerin kullanımındaki artış, verimliliği artırsa da her adımda bir doğrulama işleminin gerekliliği, insanlar arasındaki etkileşimlerin de daha kontrollü ve mekanik olmasına neden olabilir. Bu durumda, teknolojiyi kullanmanın sınırlarını belirlemek ve bu süreçlerin ne kadarının doğal etkileşimlerle dengeleneceğini düşünmek, bireylerin kendi dijital yolculuklarında önemli bir karar olacaktır.
Sonuç olarak, dijital kimlik ve cüzdan teknolojileri hayatımızda giderek daha fazla yer bulacak. Ancak bu dönüşümün, toplumsal değerler ve bireysel özgürlükler açısından nasıl şekilleneceğini zaman gösterecek.
adnan.ertemel@gmail.com
23 Eylül 2024 Pazartesi
DR. CAN GÜRLESEL
2025-2027 dönemi Orta Vadeli Program’ın (OVP) temel önceliği enflasyonla mücadeledir. Programın makroekonomik hedefleri, enflasyonla mücadele önceliğine uygun olarak belirlendi. Temel hedef gösterge olan enflasyon için 2024 beklentisi yüzde 41.5, 2025 yılsonu hedefi ise yüzde 17.5 olarak öngörüldü. Özellikle 2025 yılsonu hedefi iddialı bir hedef ve bu hedefe ulaşmak için 2025 yılının büyük bölümünde sıkılaştırma politikaları devam ettirilecek. Bu çerçevede yeni OVP’nin işlerimizi nasıl etkileyeceğini değerlendirelim.
1. 2025’TE DOLAR KURUNDA YÜZDE 26.4 ARTIŞ VARSAYILIYOR
OVP hazırlanırken bazı göstergeler için varsayımlarda bulunuluyor. Bunlardan biri, döviz kurlarına ilişkin varsayımlardır. OVP’nin 2024 bitiş ile 2025 yılı için dolar/TL kuru varsayımları şöyle: 2024 sonunda dolar/TL kurunun 36.95 TL seviyesinde olacağı varsayıldı. 2024 yıl ortalaması 33.22 TL olacak. 2025 yıl ortalaması dolar varsayımı 42.00 TL ve yılsonu ise 47.05 TL’dir. 2025 yılında Türk Lirası’nın ABD doları karşısında yüzde 26.4 değer kaybedeceği varsayıldı.
2. 2025 YILSONU ENFLASYON HEDEFİ İÇİN SIKILAŞMA POLİTİKALARI SÜRECEK
2025 yılsonu yüzde 17.5 TÜFE hedefi, Merkez Bankası ile istişare içinde belirlendi. Merkez Bankası da 2025 yılı enflasyon hedefini bu şekilde güncelleyecek. Yüzde 17.5 ulaşılabilir bir hedef. Ancak iç talebin önemli ölçüde baskılanmaya devam etmesi gerekiyor. 2025 yılsonunda yüzde 17.5 TÜFE hedefine ulaşılması için sıkı para politikası devam edecek. Merkez Bankası yüksek faizi, kredi büyümesi sınırlaması ve likidite sıkılaşması gibi uygulamalar, en azından bu yılsonuna kadar sürecek. 2025 yılı ilk çeyreğinden itibaren faiz indirimleri başlayabilecek.
3. YENİ VERGİ PAKETLERİ İLE YENİ VERGİLER GELEBİLİR
Maliye politikası, 2025 yılında dezenflasyon sürecini daha çok destekleyecek. 2024 yılında deprem harcamalarıyla artan bütçe açığı, 2025 yılında milli gelire oranla yüzde 3.1 olacak ve normalleşecek. Bu hedefe ulaşılmasında ilk vergi paketi ile gelen yeni düzenlemelerin etkisi olacak. Muhtemelen yeni vergi paketleri ve vergiler de gelecek.
4. İHRACATTA SINIRLI ARTIŞ ÖNGÖRÜSÜ
2025 yılında ihracatın yüzde 5.9 artarak 279.6 milyar dolar olacağı öngörülüyor. İhracat pazarlarında toparlanmanın yavaş olacağı varsayılıyor. 2025 yıl ortalaması dolar/TL kuru 42 TL, ihracatı 2024 yılına göre daha çok destekleyen bir kur seviyesi olacak. 2025 yılında cari açık 28.6 milyar dolar ve milli gelire oranı yüzde 2.0 olarak hedefleniyor. Bu seviyedeki cari açığın döviz/finansman ihtiyacı rahat karşılanacak. Bu koşullar altında 2025 yılında cari açıktan Türk Lirası’nda değer kaybı baskısı çok sınırlı olacak.
5. 2025’TE ÜCRET ARTIŞLARI YÜZDE 25-30 ARASINDA GERÇEKLEŞEBİLİR
2025 yılında ücretlerin hedeflenen enflasyon kadar artırılacağı açıklandı. Ücret artışları seviyesi, işverenler ve çalışanlar için çok kritik olacak. Yılbaşında asgari ücrete ve diğer ücretlere azami yüzde 25-30 arası artış beklenmeli. Bu seviyedeki ücret artışları çalışma barışı, hane halklarının refahı ve programın sürdürülmesi açısından nasıl karşılanacak; bu önemli olacak.
6. YILIN İLK YARISINDA İŞLERİMİZ İÇİN ZORLU KOŞULLAR DEVAM EDECEK
Reel sektör açısından en azından 2025 yılının ilk yarısı sıkılaştırma politikalarının aynen sürdüğü, finansmana erişimin sınırlandığı, maliyetlerdeki artışların kademeli olarak yavaşladığı, ihracat olanaklarının kısıtlı kalacağı ve iç talebin de baskılanmaya devam edeceği bir dönem olacak. Enflasyondaki düşüş gerçekleşirse sıklaşma politikaları 2025 yılının ikinci yarısında gevşemeye başlayacak ve yılın ikinci yarısı, reel sektör için daha uygun koşullara sahip olabilecek.
SON SÖZ
Önümüzdeki üç çeyrek, işlerimizde varlıkları korumak temel öncelik olmalı.
gurlesel@superonline.com
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
23 Eylül 2024 Pazartesi
21 Eylül 2024 Cumartesi
19°C