1923’te imzalanan Türk-Macar Dostluk Anlaşması’nın 100. yıl dönümü dolayısıyla bu yıl iki ülke arasında kültür yılı olarak kutlanıyor. 6 milyar dolarlık dış ticaret hedefi için de gelecek yıl Türk-Macar Bilim ve İnovasyon yılı olarak kutlanacak.

HABER: BARIŞ CABACI

Macaristan ve Türkiye arasındaki ilişkiler, köklü bir tarihe ve ortak bir kültürel mirasa dayanıyor. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler, 1923 yılında Macaristan’ın Türkiye’yi tanımasıyla başladı. Bu dostluk, yıllar içinde ekonomik, kültürel ve siyasi alanlarda derinleşti. 2023 yılında, iki ülke arasındaki ticaret hacmi 3.946 milyar dolara ulaştı. Özellikle otomotiv, makina, tarım ürünleri ve ilaç sektörlerinde önemli işbirliği anlaşmaları imzalandı. Türkiye, Macaristan’ın en önemli ticaret partnerlerinden biri haline gelirken, Macar yatırımcılar da Türkiye’de çeşitli projelere yöneldi.  

HEDEFE DESTEK 

Yakın zamanda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Macaristan Cumhurbaşkanı Viktor Orban, iki ülke arasındaki dış ticaret hedefini 6 milyar dolar olarak belirledi. İTO’da bu kapsamda ‘Macaristan’a yönelik ticaret ve yatırım fırsatları’ webinarı düzenlendi. İTO Yönetim Kurulu Üyesi Münir Üstün’ün katılımıyla gerçekleşen webinara, Budapeşte Büyükelçisi Gülşen Karanis Ekşioğlu, DEİK Türkiye-Macaristan İş Konseyi ve Türk-Macar Ticaret Odası (TURKCHAM) Başkanı Suat Gökhan Karakuş ve sektör temsilcileri katıldı. Budapeşte Ticaret Müşavirleri Sedat Karaoğlu ve Tahire Nur Durmuş, Macar pazarıyla ilgili sunum yaptı. Ayrıca, Bere Trade Kft. firması kurucusu Haluk Zaim de Macaristan pazarındaki deneyimlerini paylaştı.

KÖKLÜ BAĞLAR

İki ülke arasındaki bağların, tarih boyunca hep güçlü olduğunu belirten İTO Yönetim Kurulu Üyesi Münir Üstün, Macaristan ve Türkiye’nin farklı coğrafyalarda bulunmasına rağmen birbirlerine büyük benzerlikler gösterdiğinin de altını çizdi. Üstün, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Her iki ülke de stratejik konumları sayesinde bölgesel ve küresel ticaret yollarında önemli bir yere sahip. Bu avantajlarımızı en iyi şekilde değerlendirerek, ekonomik alanda büyük başarılar elde edebiliriz. Avrupa’nın merkezinde yer alan Macaristan, diğer AB üyeleriyle ticaret yapmak isteyenler için önemli bir yatırım fırsatı. 2023 yılı itibarıyla ticaret hacmimiz 3.9 milyar dolara ulaşmış durumda. Bu rakamlar, iki ülke arasındaki ekonomik potansiyelin sadece bir göstergesi ve yeterli değil. Macaristan’da Türk yatırımcıların sayısı her geçen gün artıyor. Aynı şekilde, Türk ekonomisine de Macar yatırımcıların ilgisi büyük. Her yıl yüzlerce Türk ve Macar öğrenci, karşılıklı değişim programları aracılığıyla iki ülkenin üniversitelerinde eğitim görme fırsatı buluyor.” 

BİLİM VE İNOVASYON YILI: 2025

1923’te imzalanan Türk-Macar Dostluk Anlaşması’nın 100. yıl dönümü dolayısıyla 2024’ün Türkiye ve Macaristan’da karşılıklı kültür yılı olarak kutlandığını belirten Budapeşte Büyükelçisi Gülşen Karanis Ekşioğlu, “Bu yıl, birçok noktada Türk kültürünü yansıtacak etkinlikler düzenliyoruz. Gelecek yılı ise Türkiye-Macaristan Bilim ve İnovasyon Yılı olarak kutlayacağız. Bilim ve inovasyonun iki ülke arasındaki ticareti artıracağını öngörüyoruz. Türkiye-Bulgaristan-Macaristan arasındaki tren yolu güzergahının güncellemesi için çalışmalarımız devam ediyor” diye konuştu.

JEOTERMALDE FIRSAT

Macaristan’a yatırım yapacak firmaların 300 milyonluk bir pazara doğrudan erişimi olacağını hatırlatan DEİK Türkiye-Macaristan İş Konseyi ve Türk-Macar Ticaret Odası (TURKCHAM) Başkanı Suat Gökhan Karakuş ise Macaristan’ın AB’nin lojistik merkezi konumuna geldiğini söyledi. Karakuş, “Macaristan ile ticarette olabilecek problemler oldukça minör seviyede. Bölgenin genel sorunu olan vize problemi ticareti olumsuz etkiliyor. Öte yandan Macaristan, jeotermal enerji alanında dünyada dördüncü sırada yer alıyor. Türk firmaları için bu noktada da yatırım fırsatları bulunuyor” dedi.

800 MİLYON DOLARLIK YATIRIM

Macaristan’ın iş yapma kolaylığı sıralamasında 192 ülke arasında 52. sırada bulunduğunun altını çizen Budapeşte Ticaret Müşaviri Sedat Karaoğlu, şunları söyledi: “Macaristan nüfusu 10 milyon. AB genelinde olan nüfusun yaşlanma problemi, Macaristan’da da görülüyor. Kişi başı geliri 22 bin doları aşan Macaristan, AB’de yüksek gelire sahip ülkeler arasında yer alıyor. Macaristan’da yatırım yapan Türk ortaklı firmaların sayısı 500’e ulaştı. Bu firmaların yatırımları 800 milyon doları buluyor. Öte yandan, Türkiye’de faaliyet gösteren Macar firmaların sayısı da 100’e ulaştı. Bu yatırımların değeri ise yaklaşık 30 milyon dolar. Macar halkı, Türklere ve Türk ürünlerine daha çok ilgi gösteriyor. Türk ürünleri pozitif ayrımcılığa tabi tutuluyor.”

TÜRKİYE VE MACARİSTAN ARASINDAKİ ANLAŞMALAR VE İŞBİRLİKLERİ  

İki ülke arasında bugüne kadar imzalanan ve yürürlükte olan anlaşma ve işbirlikleri şöyle:

* Turizm İşbirliği Anlaşması (1992)

* Yatırımların Karşılıklı Korunması ve Teşvik Anlaşması (1994)

* Çifte Vergilendirme Önleme Anlaşması (1995 ve 2023)

* Ekonomi İşbirliği Anlaşması (2005)

* Karma Ekonomi Komisyonu (JEC) (2007)

* Sosyal Güvenlik Sözleşmesi (2019)

* Türk-Macar Karayolu Taşımacılığı Karma Komitesi (2014)

* Türk Eximbank ve Macar MEHIB Arasında Reasürans İşbirliği Anlaşması (2021)

* Ortak Ekonomi ve Ticaret Komitesi (JETCO) (2022)

* Gümrüklerde İşbirliğinin Artırılması (2023)

* Bilim ve Teknoloji Alanında İşbirliği (2023)

* Enerji Alanında İşbirliği (2023) 

MACARİSTAN PAZAR ANALİZİ

Güçlü yanları 

* AB ve TDT üyesi olması

* Coğrafi yakınlık

* Gelişmiş karayolu ağları

* Vergi avantajı %9

* Olumlu Türkiye imajı

Zayıf yanları

* Vize sorunu

* Bankacılık maliyetleri ve hesap açma sorunu

* Karayolu taşımacılığındaki kotalar ve BİREG sistemi

* Yoğun bürokrasi ve iş yapma kültürü 

Fırsatlar

* Go Afrika İş Forumu

* Otomotiv sektöründe artan yatırımlar ve ortaklık fırsatı 

* KEK ve JETCO mekanizmasının yürürlükte olması

* Altyapı ve üstyapı yatırım imkanı 

Riskler

* Resesyon sürecinde olması

* Kurda yaşanan dalgalanma

* AB fonlarında yaşanan kesintiler

* İşçi bulma sorunu

10 Haziran 2024 Pazartesi

Çin'de ekonomik büyüme ilk üç çeyrekte yıl sonu hedefinin gerisinde kalırken Merkez Bankasının (PBoC) "ekonomiye güçlü makro destek" mesajı piyasalara olumlu yansıdı.

Merkez Bankası Başkanı Pan Gongşıng, Pekin'de düzenlenen Finans Caddesi Forumu'nda bankanın politikalarında büyümeyi teşvik etmeye yönelik yapacağı düzenlemelere ilişkin değerlendirmede bulundu.

Pan, konuşmasında, Çin'deki mevcut ekonomik durumunun güçlü makro destek politikalarını uygulamayı gerektirdiğinin altını çizerek, "Merkezi hükümetin aşamalı canlandırma politikaları paketini uygulama kararı, ekonomiyi ve beklentileri istikrara kavuşturma, tüketimi teşvik etme konusundaki kararlılığını ortaya koyuyor, piyasalar da buna pozitif tepki veriyor." dedi.

Gayrimenkul sektörü ve finans piyasalarında bazı çelişkilerin ve zorlukların varlığına dikkati çeken Pan, uluslararası deneyim ve Çin'in geçmiş tecrübeleri dikkate alındığında bu alanlarda hedeflenmiş politikaların gereğine işaret etti.

Pan, PBoC'nin eylüldeki 50 baz puanlık indirimin ardından dördüncü çeyrekte banka ve kredi kuruluşları için zorunlu karşılık oranlarında 25 ila 50 baz puanlık bir indirim daha planladıklarını duyurdu.

PİYASALAR OLUMLU TEPKİ VERDİ

Ulusal İstatistik Bürosunun (UİB) bu sabah açıkladığı verilere göre, Çin'de Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH), üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 4,6 artış kaydetmişti. İlk üç çeyrekteki büyüme yıllık 4,8'e ulaşırken hükümetin bu yıl için "yüzde 5 civarında" öngördüğü büyüme hedefini yakalanıp yakalanamayacağına dair kuşkuları artırmıştı.

Büyüme performansının hükümetin hedefinin altında kalmasına rağmen Çin'de piyasaların Pan'ın güçlü makro destek vurgusuna olumlu tepki verdiği gözlendi.

Açıklamaların ardından Hong Kong borsasının Hang Seng endeksi yüzde 3,7 ve Şanghay bileşik endeksi yüzde 2,9 değer kazandı.

ZORUNLU KARŞILIKLAR DÜŞÜRÜLECEK

Zorunlu karşılıklar bankaların ve kredi kuruluşlarının kredi olarak verdikleri miktarlara karşılık rezerv olarak tutması zorunlu olan nakit miktarını ifade ediyor. Zorunlu karşılıkların düşürülmesi, bu kuruluşların kredi olarak verebileceği daha fazla nakit varlığı piyasaya aktarabilmesini sağlıyor.

Çin Merkez Bankası, zorunlu karşılık oranlarında bu yıl 5 Şubat'ta ve 27 Eylül'de 50 baz puanlık indirimlere gitmişti. Banka, 2022 ve 2023'te de ikişer kez 25 baz puanlık indirimler yapmıştı.

Merkez Bankası Başkanı Pan Gongşıng, 24 Eylül'de düzenlediği basın toplantısında, ters repo faizinde indirimden zorunlu karşılık oranlarının azaltılmasına ve mortgage faizleri ile asgari teminat ödemlerinin düşürülmesine dek politika adımlarını duyurmuştu.

Tedbirler kapsamında zorunlu karşılık oranlarının 50 baz puan düşürüleceğini belirten Pan, ayrıca, piyasadaki likidite durumuna bağlı olarak yıl içinde zorunlu karşılık oranlarında 25 ila 50 baz puanlık ilave indirime gidebileceklerini de vurgulamıştı.

18 Ekim 2024 Cuma

Avrupalı şirketler, durgun ekonomik görünüm ortamında işten çıkarmalarda yılın ikinci yarısında da hız kesmedi.

Avrupa'da, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ekonomiler üzerindeki etkilerinin sürmesinin yanı sıra zayıf ekonomik veriler, Almanya'daki yapısal sorunlar ve yüksek enflasyona karşı uygulanan sıkı para politikası nedeniyle tüketici talebinin zayıflamasına bağlı olarak, maliyetlerin düşürülmesi amacıyla işten çıkarma kararları alınıyor.

Salgın öncesine göre yüksek seyreden enflasyon hane halkının satın alma gücünü düşürürken, enflasyonu düşürmek için faizin artırılması da şirketlerin yatırım için kredi maliyetlerini yükseltti.

Ortaya çıkan ekonomik durgunluk, Avrupa'nın önde gelen şirketlerinin birçoğunun satış ve karında yaşadığı düşüş de şirketlerin istihdam kararlarına yansıyor.

Otomotiv, mühendislik, kimya, bankacılık, imalat, teknoloji ve petrol başta olmak üzere neredeyse tüm sektörlere yayılan işten çıkarmalar, bu yılın ikinci yarısı itibarıyla da hız kesmedi. Buna son olarak, Fransa merkezli havacılık ve uçak üretim şirketi Airbus’ın Savunma ve Uzay bölümünde 2026 ortasına kadar 2 bin 500'e kadar pozisyonu azaltma kararı eklendi.

Bu yılın temmuz başından itibaren işten çıkarma kararları alan büyük çaplı Avrupalı şirketler ve sektörlere göre dağılımı şu şekilde:

MÜHENDİSLİK, HAVACILIK VE SAVUNMA

İsveç merkezli batarya üreticisi Northvolt, geçen ay yaptığı açıklamada, Skelleftea bölgesindeki Northvolt Ett fabrikasındaki 1000 pozisyon dahil 1600 çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu. Şirketin açıklamasında, zorlu makroekonomik koşullar karşısında fabrikadaki üretim kapasitesinin artırılması için bazı maliyet düşürücü önlemlerin alınacağı belirtilerek, bu önlemlerin işten çıkarmalarla sonuçlanmasının beklendiği bildirildi.

Fransa merkezli havacılık ve uçak üretim şirketi Airbus bu hafta Savunma ve Uzay bölümünde 2026 ortasına kadar 2500'e kadar pozisyonu azaltma kararını açıkladı.

DEMİR YOLU, TELEKOM VE ÇİP

Alman demir yolu operatörü Deutsche Bahn, temmuzda, toplam istihdamının yaklaşık yüzde 9'una karşılık gelen 30 bin çalışanını işten çıkaracağını açıkladı.

İsveçli telekom operatörü Telia da bu yıl içinde yaklaşık 3 bin çalışanıyla yollarını ayıracağını bildirerek, istihdamını azaltma kararı alan diğer Avrupalı şirketler arasına katıldı.

Alman çip üreticisi Infineon ağustosta dünya çapında 1400 pozisyonu azaltacaklarını ve bu pozisyonları işçilik maliyetlerinin daha düşük olduğu ülkelere taşıyacaklarını duyurdu.

Polonya'nın en büyük yük taşıma şirketi PKP Cargo, temmuzda personelinin yüzde 30'unun işine son vermeyi planladığını açıkladı.

Finlandiya merkezli bilgi teknolojileri ve telekomünikasyon şirketi Nokia'nın da maliyetleri düşürme çabası kapsamında Avrupa'da 350 kişiyi işten çıkarmayı planladığı haberleri uluslararası medyada yer aldı. Şirketin ayrıca Çin'de de istihdamını 2 bin kişi azaltmayı planlıyor.

BANKACILIK

Norveç merkezli DNB bankası, eylülde yaptığı duyuruda 6 ay içinde tam zamanlı 500 çalışanının işine son vereceğini bildirdi.

İtalyan banka UniCredit, 17 Ekim'de işçi sendikasıyla 1000 kişinin gönüllü şekilde işten çıkarılması ve 500 yeni istihdam oluşturulması konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı.

PERAKENDE VE TÜKETİM MALLARI

Ev aletleri üreticisi Dyson, temmuzda küresel yeniden yapılanma planı kapsamında İngiltere'de yaklaşık 1000 kişiyi işten çıkarma kararı aldı.

Tüketim ürünleri şirketi Unilever de temmuzda 2025 sonuna kadar Avrupa'daki tüm ofis pozisyonlarını üçte bir azaltmayı planladığını duyurdu.

ENERJİ, İLAÇ, MEDYA VE DİĞER SEKTÖRLER

Enerji şirketi Shell'in petrol ve doğal gaz arama alanındaki istihdamını yüzde 20 azaltmayı planladığına ilişkin haberler uluslararası medyaya yansıdı.

İlaç üreticisi Indivior, temmuzda 130 kişiyi işten çıkaracağını duyururken, Norveçli gübre üreticisi bu hafta yaptığı açıklamada Belçika'daki tesisinde planlanan üretim değişikliklerinin yaklaşık 115 çalışanın işten çıkarılmasıyla sonuçlanabileceğini açıkladı.

Finlandiyalı orman ürünleri grubu da geçen hafta Fibres Finland tesisinde yaklaşık 110 çalışanıyla yollarını ayırabileceğini bildirdi. Şirket ağustosta Almanya'daki fabrikasının kapanmasıyla 338 kişinin, biokompozit tesisinin kapatılmasıyla da Finlandiya ve Almanya'da 59 kişinin işten çıkarılacağını açıklamıştı.

İsviçreli medya şirketi Tamedia ağustosta iki matbaasını kapatacağını ve yaklaşık 300 çalışanının işine son vereceğini duyurdu.

İngiliz medya devi BBC bu hafta 155 kişinin işten çıkarılacağını açıkladı. Yılda 700 milyon sterlin tasarruf sağlama planı kapsamında pozisyonlarını azaltmaya karar veren BBC'nin, söz konusu işten çıkarmalarla maliyetini 24 milyon sterlin düşüreceği bildirildi. 

İngiliz Premier Lig kulübü Manchester United'ın da kulüp çapında bir işten çıkarma programının parçası olarak yaklaşık 250 kişiyi işten çıkarmayı planladığına yönelik haberler medyada yer aldı.

18 Ekim 2024 Cuma