ESCP Europe Business School Enerji Ekonomileri Misafir Profesörü Memduh Salameh,Katar'a yönelik ambargonun sonlandırılmasını "sağduyunun zaferi" olarak niteledi veKörfezülkelerinin ekonomi alanında yapacakları yeni iş birlikleriyle güneş, nükleer enerji ve petrokimya projeleri geliştirebileceklerini ifade etti. Salameh, kanıtlanmış doğal gaz rezervleri bakımından dünyanın üçüncü büyük ülkesi olan Katar'ın, ambargonun yol açtığı nakliye aksamaları sebebiyle petrol ve LNG ihracatındaki harcamalarının arttığını söyledi. Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) bu süreçte Katar bayraklı gemilerin el-Fujairah limanına yükleme yapmasını, bu limandaki gemilerin ise direkt Katar'a gitmesini engellediğini anlatan Salameh, "Ablukadan önce Katar'a giden gemi yükünün yüzde 85'inden fazlasını taşıyan Jebel Ali'de de benzer kısıtlamalar getirildi. Bahreyn, Mısır ve Suudi Arabistan da Katar bayraklı gemilerin limanlarına yanaşmasını önledi" diye konuştu. Salameh, ablukanın hemen ardından Danimarka merkezli nakliye devi Maersk ve İsviçre merkezli MSC gemilerinin, Katar'a nakliye yapamadığını, Umman'daki Salalah ve Sohar limanlarına yönlendirildiğini ifade etti. Katar'a maliyeti yaklaşık 43 milyar dolar olan ambargonun, ağır finansal kayıplar yaşattığı düşünülse de ülkeyi daha bağımsız hale getirdiğini vurgulayan Salameh, şöyle devam etti: "Körfez ülkelerinin Katar'a yönelik ambargoyu sonlandırması sağduyunun zaferidir. Ablukadan 6 ay sonra Katar, Orta Doğu'nun tartışmasız en büyüğü olan Hamad Limanı'nın açılışını yaptı. Liman, yeni deniz yollarının güvence altına alınmasında, temel malzeme ve malların temin edilmesinde kilit rol oynadı. Abluka nedeniyle ham petrol ve LNG sevkiyatında maliyet artışı yaşayan Katar, ihracat fiyatlarını yükseltmeden ek maliyetleri aşmayı başardı." Salameh, Körfez ülkelerinin elektrik üretimi ve deniz suyu arıtma tesisleri için gereken enerjiyi petrol ve gazdan değil, güneş ve nükleer enerjiden sağlamalarının kaynak çeşitliliği için şart olduğunu belirterek, bu ülkelerin ham petrolün büyük bir kısmını rafine ve petrokimya ürünleri şeklinde ihraç etmeleri gerektiğini söyledi. Salameh, ambargonun kalkmasının, LNG ve petrol piyasasına doğrudan bir etkisi olmayacağına ancak Katar'ın enerji ihracatındaki ekstra maliyetlerden kurtulacağına dikkati çekerek, "Körfez ülkelerinin ekonomi alanında yapacağı yeni iş birlikleriyle güneş, nükleer enerji ve petrokimya projeleri geliştireceğini düşünüyorum. Ayrıca, Hürmüz Boğazı'nın işlevsiz kalma tehlikesine karşı boğazı baypas eden petrol boru hatlarının kapasitesini artırmak zorundalar" ifadelerini kullandı. KÖRFEZ'DEKİ ENERJİ AKIŞI, MISIR VE İSRAİL'İ YAKINDAN İLGİLENDİRİYOR Mısır'ın Körfez'deki enerji projelerinden ayrı düşünülemeyeceğini dile getiren Salameh, ülkenin Kızıldeniz'deki Ain Sukhna terminalinden İskenderiye yakınlarındaki Sidi Kerir limanına günde 2,5 milyon varil Körfez petrolünü pompalamak için tasarlanmış SUMED petrol boru hattının ve Süveyş Kanalı'nın Körfez için stratejik önem taşıdığını vurguladı. Salameh, ayrıca Mısır ile arasındaki Eliat-Aşkelon petrol boru hattını rehabilite eden İsrail'in, hattın kapasitesini günlük 600 bin varilden fazla artıracağını ve hattı Kızıldeniz'deki Yanbu Suudi petrol terminalinin 700 kilometre güneydoğusuna kadar uzatacağını belirterek, BAE ile kurduğu resmi ilişkiler sayesinde İsrail'in bu planını dünyaya tanıttığını aktardı. Suudi Arabistan'ın petrol sevkiyatında bu hattı seçerek, Hürmüz Boğazı, Babu'l Mendeb ve Süveyş Kanalı'nı baypas edebileceğine ve petrolü Yanbu'dan yükleyip Akdeniz'e taşıyabileceğine işaret eden Salameh, "Körfez'deki petrol ve LNG üreticileri Eliat-Aşkelon petrol boru hattını kullanmaya başlarsa, Süveyş Kanalı'ndan geçen petrol ticareti yüzde 12-17 azalacak. Bu, Mısır'ın Süveyş ve SUMED boru hattından elde ettiği geliri de başlangıçta yıllık 12 milyar dolar azaltacak" dedi. Salameh, bu durumda Mısır'ın, seçimlerini yeniden gözden geçirmek zorunda kalacağını, durumun stratejik etkilerini minimize etmek için ülkenin Türkiye ile sadece Doğu Akdeniz'de değil, aynı zamanda Körfez bölgesi ve Libya'da da anlaşması gerekeceğini ifade etti. KÖRFEZ'DEKİ HAM PETROL SEVKİYAT YOĞUNLUĞU ARTTI Washington merkezli düşünce kuruluşu Arap Merkezi Analisti Joe Macaron da ticari aksaklık, yeni sevkiyat rotalarına uyum sağlama ve potansiyel pazarların kaybı nedeniyle Körfez ülkelerinin bu süreçte mali kayıplar yaşadığını, sınırların kapatılmasının olumsuz etkilerini dengelemek için yeni nakliye rotalarına başvurulduğunu söyledi. Körfez'deki siyasi riskler ve İran ile yaşanan gerilimler nedeniyle ham petrol sevkiyat yoğunluğunun şimdiden arttığını belirten Macaron, şunları kaydetti: "Bölge ülkelerinin enerji güvenlikleri hakkında yeni bir strateji belirlemeleri gerekiyor. Suudi Arabistan uzun vadede Doha ile iş birliğinden faydalanabilir. Abluka sırasında bile BAE'nin gaz talebinin yaklaşık yüzde 20'sini karşılayan Doha, LNG sıvılaştırma kapasitesini genişletmeye ve iş birliği potansiyellerine odaklanacak."

13 Ocak 2021 Çarşamba

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamaya göre, Bakan Selçuk,2021 Ocak döneminden itibaren geçerli olmak üzereasgari ücretartış oranının (yüzde 21,56) Cumhurbaşkanı kararıylanakdi ücret desteğine, istihdama dönüş teşvikine ve artı istihdam teşvikine yansıtılacağını belirtti. Artış gerçekleşecek destek ve teşvikler hakkında detayları paylaşan Selçuk, "Ücretsiz izne ayrılan çalışanlarımız için sunduğumuz nakdi ücret desteğimizi 2021 yılı Ocak döneminden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 21,56 artışla ödeyeceğiz" ifadesini kullandı. Selçuk, nakdi ücret desteğinin yanı sıra istihdama dönüş teşviki ve 1 Ocak 2019 ila 17 Nisan 2020 tarihleri arasındaki dönemde en az sigortalı çalıştırılan aydaki çalışan sayısına ilave olarak istihdam edilecek sigortalıların fiilen çalıştırılmaları halinde sağlanan artı istihdam teşvikine de aynı şekilde artış sağlanacağını belirtti. Selçuk, 2020 yılında olduğu gibi çalışanlara ve işverenlere destek olmaya devam edeceklerinin altını çizdi. Öte yandan Resmi Gazete'de 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 24'üncü maddesinin birinci fıkrasında, geçici 27'nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde, geçici 28'inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen destek tutarlarının, 2021 Ocak döneminden itibaren geçerli olmak üzere asgari ücret artış oranında (yüzde 21,56) artırılması hakkındaki Cumhurbaşkanı Kararı yayımlandı.

13 Ocak 2021 Çarşamba

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşuFitchRatings’den yapılan açıklamada,Katar ve komşuları arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin ardından Körfez İşbirliği Konseyi'ndeki(KİK) yatırım kısıtlamalarının gevşetilmesininsukuk piyasasında yüksek hacimlere katkı sağlayacağı belirtildi. Açıklamada, ihraççıların vadesi gelen borçları yeniden finanse etme ve büyük bütçe ihtiyaçlarını fonlama arayışına girdiği 2020'yi takiben, küresel sukuk arzının 2021'de hızlanmasının beklendiği kaydedildi. Yeşil, sürdürülebilir ve hibrit sukuk gibi yenilikçi ve çeşitli ihraçların daha geniş yatırımcı talebini çekmeye devam etmesinin muhtemel olduğuna işaret edilen açıklamada, önemli İslami finans yetki alanlarındaki kamu fonlarınıngenel sukuk hacimlerine büyük katkı sağlamasının beklendiği belirtildi. Açıklamada, Katar ile KİK komşuları arasındaki ilişkilerin normalleşmesi, Suudi Arabistan ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi ülkelerde yerleşik İslami yatırımcılariçin yatırım kısıtlamalarının hafifletilmesinin ardından Katar sukuk hacimlerinin kademeli olarak artacağının öngörüldüğü aktarıldı. Açıklamada, KİK,Malezya, Endonezya, Türkiye ve Pakistan'dan 18 aydan uzun vadeli sukuk ihraçlarının 2020'de yüzde 1,9 azalarak 41,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiği kaydedildi. SUKUK HACMİ,YILLIK YÜZDE 12,9 ARTARAK 118,6 MİLYAR DOLAR OLDU Fitch tarafından değerlendirilen sukuk hacminin yıllık yüzde 12,9 artarak 118,6 milyar dolar olduğuna işaret edilen açıklamada, yeşil ve sürdürülebilir sukuk arzının bir önceki yıla göre yüzde96,2 artarak 8,4 milyar dolara ulaştığı aktarıldı. Açıklamada, 2019'da yüzde 1,5 olan negatif görünümlü sukuk ihraç oranının iseyeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının neden olduğu kriz ve düşük petrol fiyatlarının etkisiyleyüzde 23,4'e çıktığı bildirildi. Bu arada, S&P Global Ratings'den yapılan açıklamada daküresel sukuk piyasasının 2021 ve sonrasında düşük faiz oranlarından ve likidite bolluğundan yararlanmaya devam edeceğine işaret edildi. Açıklamada, küresel sukuk ihraçlarının 2021'de 140-155 milyar dolar seviyesine yükselmesinin beklendiği aktarılarak, Türkiye'nin de aralarında olduğu İslami finans ülkelerinin ekonomilerininbüyümesinin beklendiği kaydedildi.

13 Ocak 2021 Çarşamba

İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, 2021’in dünya ekonomisi için bir ‘iyileşme’ yılı olmasının beklendiğini belirterek, “Özellikle sanayi sektörlerimizde ve dış talebe dönük çalışan firmalarımız için 2021’in bir atılım yılı olacağına inanıyoruz” dedi. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) ‘Pandemetre 2020’ araştırmasının sonuçlarına göre, geçen yıl banka ve kredi kartlarıyla yapılan alışveriş tutarı 1 trilyon 61 milyar liraya ulaştı. YÜZDE 13 ARTTI İTO, yeni tip koronavirüs salgınının sektörlere ilişkin göstergelere etkisini araştırmak için hazırladığı Pandemetre 2020 araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Araştırmanın ‘Banka Kartı ve Kredi Kartı Harcamaları’ başlığına göre, yerli ve yabancı kartlarla yapılan alışveriş tutarı ilk kez 2020 yılında 1 trilyon lirayı geçti. TCMB Banka Kartı ve Kredi Kartı Harcama Tutarları verisi üzerinden yapılan incelemeye göre, kartlı harcama toplamı 2020 yılında, önceki yıla göre yüzde 13 artışla 1 trilyon 61 milyar liraya ulaştı. 15 SEKTÖRÜN SATIŞI 2020 yılında 23 sektörün 15’i, banka ve kredi kartları ile yaptıkları satışlarda bir önceki yılı geride bıraktı. Seyahat acenteleri, hava yolları, konaklama, kuyumculuk ve yemek sektörlerinde yapılan kartlı harcamalar ise geriledi. Geçen yıl kart harcamaları en çok artan 5 sektör, yüzde 81 artışla elektrik-elektronik eşya, bilgisayar, yüzde 52 artışla müteahhitlik işleri, yüzde 41 artışla market ve alışveriş merkezleri, yüzde 35 artışla yapı malzemeleri, hırdavat, nalburiye ve yüzde 31 artışla telekomünikasyon oldu. HİZMET İÇİN TEDBİRLER ‘Pandemetre 2020’ araştırmasına ilişkin açıklama yapan İTO Başkanı Şekib Avdagiç, 2021’e umutla girdiklerini ifade ederek, “Tüm dünyada pandemiyi tamamen yok edemesek de daha fazla kontrol altında tutabileceğimize inanıyoruz. Şimdilik beş farklı aşının devreye girmesi planlanıyor ve 2021’in dünya ekonomisi için bir ‘iyileşme’ yılı olması bekleniyor. Bu anlamda özellikle sanayi sektörlerimizde ve dış talebe dönük çalışan firmalarımız için 2021’in bir atılım yılı olacağına inanıyoruz” dedi. Avdagiç, salgında özellikle hizmetler sektöründeki firmaların ciddi ölçüde kayıplar yaşadıklarına dikkati çekerek, “Sanayi sektörlerimizde, ihracata çalışan firmalarımızda dünyadaki talep daralmasına rağmen çarklar hızla dönmeye devam etti. Hükümetimizin sağladığı desteklerle inşaatta, otomotivde, tekstil ve mobilyada başarılı bir yılı geride bıraktık diyebiliriz. Medikal tekstilde ihracatımız 1 milyar doları aştı. Bununla birlikte hizmetler sektörünü 2021’de alacağımız tedbirler içinde ayrı bir yere koymak zorundayız. İnanıyoruz ki, 2021 yılı Türkiye için bir atılım yılı olurken, hizmetler sektöründeki kayıplarımızı da telafi etmeye başlayacağımız bir yıl olacak” dedi. İSTANBUL’UN VERGİ GELİRİNDEKİ PAYI YÜZDE 46 Pandemetre 2020 araştırmasının diğer sonuçları şöyle oldu: 2020’de kartla internet üzerinden yapılan alışverişler yüzde 40 artışla 265 milyar lirayı geçti. TL üzerinden açılan ticari kredi faizleri 27 Aralık 2019’daki yüzde 12.73’lük ortalamasından 18 Aralık 2020’de yüzde 19.1 seviyesine yükseldi. İstanbul’da 2019’un ocak-kasım döneminde 279 milyar lira olan vergi tahsilatı, 2020’nin ilk 11 ayında yüzde 25 artışla 349 milyar liranın üzerinde gerçekleşti. Böylece İstanbul’un Türkiye’nin vergi gelirindeki payı yüzde 46 oldu. İstanbul’da karşılıksız işlemi yapılan çek tutarı yüzde 39 gerileyerek 2020’nin ilk 11 ayında 5.3 milyar lira oldu. 2020’nin ilk 11 ayında İstanbul’da satılan konut sayısı da yüzde 24 artarak 244 bini aştı. Bu satışın 71 binini sıfır konutlar, 173 binini ise ikinci el konut satışları oluşturdu. 11 ayda yabancılara 16 bin 867 konut satıldı. 2020’nin ilk 11 ayında İstanbul’dan yapılan ihracat ise yüzde 9 düşüşle 74 milyar dolar oldu. AVRUPA MARKALARININ TEDARİKTE TERCİHİ TÜRKİYE Dünya ekonomisinin bu yıl yüzde 4.8 büyüyeceğinin öngörüldüğünü hatırlatan İTO Başkanı Şekib Avdagiç, şöyle konuştu: “Yapılan tahminlere göre dünya ticaret hacmi de yüzde 7.2 genişleyecek. Bu rakamlar önemli; çünkü ihracatımızın hangi seviyelere çıkacağını dünya ticaret hacminin seyri belirleyecek. Mesela dünya çapındaki ticaret eğilimleri, lojistik tercihleri de değişti. Tedarikte Çin’e alternatif arayışları arttı. Türkiye bu noktada önemli avantaj yakaladı. 200’ü aşkın küresel değer zinciri ile yapılan QIMA araştırması, bunu bariz biçimde gözler önüne serdi. Geçen yıl dünya markalarına sorulan ‘tedarikte ilk üç tercihiniz kimdir’ sorusuna verilen yanıtlarda Türkiye’nin payı yüzde 4’tü. 2020’de yüzde 9’a çıktı. AB merkezli değer zincirlerinde, bir başka ifadeyle Avrupa markalarında ise bu oran yüzde 30’a ulaştı. Türkiye’nin tercih edilirliği dünya çapında iki kat artış gösterdi.”

12 Ocak 2021 Salı

İstanbul’da, aralıkta bir önceki aya göre perakende fiyatlar yüzde 1.36, toptan fiyatlar yüzde 2.05 arttı. Yıllık bazda ise perakende fiyatlarda yüzde 14.40, toptan fiyatlarda yüzde 18.18 artış görüldü. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 bazlı verilerine göre, perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi, aralıkta bir önceki aya göre yüzde 1.36, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 2.05 arttı. Söz konusu veriler yıllık bazda incelendiğinde, perakendede yüzde 14.40, toptan fiyatlarda ise yüzde 18.18 artış kaydedildi. SEKTÖREL BAZDA DEĞİŞİM ORANLARI Aralıkta perakende fiyatlar ev eşyasında yüzde 3.02, gıdada yüzde 2.20, konutta yüzde 1.27, ulaştırma ve haberleşmede yüzde 0.59, diğer harcamalarda yüzde 0.38, sağlık ve kişisel bakım harcamalarında yüzde 0.33 artarken, kültür eğitim ve eğlence harcamalarında yüzde 3.23 ve giyimde yüzde 0.55 azaldı. Toptan fiyatlarda ise işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 6.31, madenlerde yüzde 2.56, gıda maddelerinde yüzde 1.93, yakacak ve enerji maddelerinde yüzde 0.44, inşaat malzemelerinde yüzde 0.40 yükseliş kaydedildi. Kimyevi maddelerde toptan fiyatlar yüzde 1.54 azalırken, mensucat grubunda değişim gözlenmedi.

12 Ocak 2021 Salı