İsviçre, jeopolitik belirsizlikler ve iklim hedefleri nedeniyle yeni nükleer santraller yapma yasağını kaldırmaya hazırlanıyor. Nükleer enerji santrallerinin inşasında 35 yıldır uygulanan yasağı kaldırmak üzere olan Sırbistan’ın ise teknoloji konusunda Fransa’dan destek alacağı kaydediliyor.
HABER: ŞEREF KILIÇLI
İklim değişikliğiyle mücadele ve düşük karbonlu ekonomiye küresel düzeyde geçilmesi hedefleri, temiz enerji ihtiyacını da artırıyor. Hedefler aynı zamanda insanların yaşam biçimlerini, üretim ve imalat yöntemlerini değiştirecek köklü bir dönüşümü öngörüyor. Avrupa’da, Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle yaşananlar ise dönüşüm süreciyle birlikte enerji güvenliği endişelerini de canlı tutuyor. Birçok ülke, düşük karbonlu elektrik üretimine imkan sağlaması gerekçesiyle nükleer enerji kullanımını gündeminin üst sıralarına taşıyor.
ULUSLARARASI KARARLAR
Yakın dönemdeki gelişmelere bakıldığında; Avrupa Birliği Komisyonu, Almanya ile Fransa arasındaki görüş ayrılığına rağmen 2022 yılında yeni nükleer enerji santrallerini ‘yeşil yatırım’ olarak sınıflandırdı. Dubai’de geçen yıl düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28’inci Taraflar Konferansı’nda (COP28) katılımcı 22 ülke, net sıfır emisyon hedefi için 2050’ye kadar nükleer enerji kapasitelerini üç katına çıkarma taahhüdünde bulundu. Mart ayında ise dünyanın dört bir yanından 30’un üzerinde lider ve temsilci, Brüksel’deki Nükleer Enerji Zirvesi’nde bir araya gelerek, yeni nükleer santrallerin inşasını ve gelişmiş reaktörlerin dünya çapında devreye alınmasını taahhüt etti. Mevcut reaktörlerin ömrünün uzatılması, yatırımları finanse edecek koşulların sağlanması ve küçük modüler reaktörlerin (SMR) kurulmasında birlikte çalışmak da mutabık kalınan maddeler arasında yer aldı.
İSVİÇRE’DEKİ SÜREÇ
Ağustos ayının sonunda; İsviçre, yeni jeopolitik belirsizlikler, iklim hedefleri ve nüfus artışının elektriğe olan talebi artırması nedeniyle uzun vadede yeni nükleer santraller inşa etmeye açık olduğunu duyurdu. İsviçre Enerji Bakanlığı, yılsonuna kadar nükleer enerji yasasında değişiklik önergesi sunacak. Önergenin daha sonra parlamentoda görüşülmesi ve halkın referandumda oy kullanması gerekecek. İsviçre, 2017’de yaptığı referandumda yeni santrallerin inşasını yasaklayarak nükleer enerjinin kademeli olarak kullanımdan kaldırılmasını onaylamıştı. Ülkede şu anda hizmette olan dört nükleer santral, İsviçre’nin toplam elektrik üretiminin yaklaşık üçte birini sağlıyor.
ŞARTLAR DEĞİŞTİ
İsviçre Hükümeti, 2050 yılına kadar karbon nötr olmayı hedeflerken, farklı teknolojilere açık olunması gerektiğini kaydediyor. Ayrıca yeni nükleer santrallere getirilen yasağın bu hedefle uyumlu olmadığını savunuyor. Konuyla ilgili açıklama yapan İsviçre Enerji Bakanı Albert Rosti, 2017’den bu yana elektrik piyasasındaki durumun kökten değiştiğini belirterek, “Kısa veya orta vadede yeni nükleer santraller bir seçenek değil. Ancak uzun vadede, önümüzdeki 15 yıl içinde hazır olmak gerekiyorsa, buna hemen başlamamız gerektiğini söyleyebilirim. 10 yıl sonra yeni bir santral olacak demiyoruz ama tüm olası teknolojilere kapıyı açık bırakmakla sorumluyuz. Süreç şimdi başlatılmazsa 20 yıl sonra belki çok geç olacak” dedi.
FRANSA-SIRBİSTAN ANLAŞMASI
Sırbistan Hükümeti ise enerji yasasında yapılacak değişiklikle nükleer enerji santrali inşasına yönelik 35 yıldır uygulanan yasağı kaldırmayı planlıyor. Öte yandan, geçtiğimiz ay Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da bir araya geldi. Sırbistan ile Fransa arasında; altyapı, tarım ve gıda, bilim ve teknoloji, turizm, sağlık, madencilik, finans ve nükleer enerji gibi konularda işbirliğini öngören anlaşmalar imzalandı. Macron ile görüştükleri konular arasında nükleer enerjinin de yer aldığını belirten Vucic, şu açıklamayı yaptı: “Sırbistan eğer nükleer enerji kullanmazsa, 10 yıl içerisinde elektrik ihtiyacını karşılayamayacak duruma gelecek. Avrupa Birliği’nde birçok ülke bu alana yatırım yapıyor ve Fransa örneğinden ders çıkarıyor. Fransızlar, enerjinin yüzde 70’ini nükleer reaktörlerden karşılıyor. Burada söz konusu olan, temiz enerji.”
KÜRESELDE 69 REAKTÖRÜN İNŞASI DEVAM EDİYOR
Global Energy Monitor’ün (GEM) verilerine göre; küresel enerji piyasasında toplam 396 bin 484 megavat kapasiteli 419 nükleer reaktörde enerji üretimi sürerken, 74 bin 925 megavat kapasiteye sahip 69 reaktörün inşası devam ediyor. İnşaat halindeki 69 reaktörün yanı sıra 92 reaktör için ön inşaat çalışmaları başlatıldı, 178 reaktörün inşasına başlanması planlanıyor. Aktif nükleer enerji kapasitesinde 102 bin 475 megavatla ABD ilk sırada yer alıyor. Bu ülkeyi, 64 bin 40 megavat kapasiteyle Fransa ve 58 bin 134 megavat kapasiteyle Çin takip ediyor. ABD, halihazırda 94 nükleer reaktörde aktif olarak enerji üretirken, Çin’de 58, Fransa’da 56, Rusya’da 36, Güney Kore’de 26, Hindistan’da 20 ve Kanada’da 19 reaktör faaliyetlerine devam ediyor. Küresel piyasadaki nükleer enerji sepetinde ABD’nin yüzde 26, Fransa’nın yüzde 16, Çin’in yüzde 15, Rusya ve Güney Kore’nin yüzde 7 ve Kanada’nın yüzde 4 payı bulunuyor. Söz konusu reaktörler, küresel elektrik ihtiyacının yüzde 10’unu karşılıyor.
İNŞAATI SÜREN REAKTÖRLERDE TÜRKİYE İLK BEŞTE
GEM verilerine göre; küresel enerji piyasasında inşaat halindeki reaktörlerde Çin, 33 bin 904 megavat kapasiteyle ilk sırada yer alıyor. İran 6 bin 357 megavat, Hindistan 5 bin 900 megavat ve Mısır ile Türkiye 4 bin 800’er megavat kapasiteyle Çin’i takip ediyor. Çin’de 30, Hindistan’da 7, İran’da 6 ve Mısır ile Türkiye’de 4’er reaktörün inşası sürüyor. Geriye kalan 18 reaktör ise Bangladeş, Brezilya, Fransa, Japonya, Kuzey Kore, Rusya, Slovenya, Güney Kore ve Birleşik Krallık’ta inşa ediliyor.
YATIRIMLAR 20 YILDA 5 TRİLYON DOLARI AŞACAK
Temmuz ayında Ankara Sanayi Odası’nın Nükleer Sanayi Derneği ile birlikte düzenlediği 10. Nükleer Santraller Zirvesi’ne katılan IBNI-Uluslararası Nükleer Altyapı Bankası Kurucusu ve Başkanı Daniel Dean, önümüzdeki dönemde yapılacak yatırımlar konusundaki öngörülerini paylaştı.
2050 yılına kadar en az 1TW ek nükleer kapasiteye ihtiyaç duyulacağını belirten Dean, “Önümüzdeki 20 yıl içinde nükleer enerji alanındaki toplam küresel yatırım hacmi 5 trilyon ABD Doları’nın üzerinde olacak. Hatta her şeyi doğru yaparsak bu rakam 10 trilyon ABD Doları’nın üzerine de çıkabilir” değerlendirmesinde bulundu. Dean, sağlayacakları finansman destekleri hakkında ise şu bilgiyi verdi: “IBNI’nin küresel nükleer kapasite artışını teşvik etme hedeflerinde; 2030 yılına kadar 20 GW, 2035 yılına kadar 100 GW ve 2040 yılına kadar da 600 GW’nın üzerinde ek kapasite inşaatı veya tamamlanmış proje bulunuyor. IBNI, sınırlı devlet finansmanı ve finansman kaynaklarının bittiği yer ile piyasa tabanlı finansmanın başladığı yer arasındaki ‘boşlukları doldurmak’ için hizmet verecek. Nükleer enerjiye özgü benzersiz finansman zorluklarını ele almak için finansmanın çok ötesine geçen çok boyutlu çözümler de sağlayacak.”
09 Eylül 2024 Pazartesi
Bankacılık sektörünün kredi hacmi, 13 Eylül haftasında 64 milyar 584 milyon lira artarak 14 trilyon 687 milyar 686 milyon liraya çıktı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) haftalık bültenine göre, sektörün kredi hacmi 13 Eylül itibarıyla 64 milyar 584 milyon lira arttı.
Söz konusu dönemde kredi hacmi 14 trilyon 623 milyar 103 milyon liradan 14 trilyon 687 milyar 686 milyon liraya çıktı.
Bankacılık sektöründe toplam mevduat ise bankalar arası dahil, geçen hafta 309 milyar 415 milyon lira artarak 17 trilyon 613 milyar 411 milyon liraya yükseldi.
Tüketici kredilerinin tutarı, 13 Eylül itibarıyla 16 milyar 866 milyon lira artışla 1 trilyon 817 milyar 399 milyon liraya çıktı. Söz konusu tutarın 461 milyar 352 milyon lirası konut, 80 milyar 790 milyon lirası taşıt ve 1 trilyon 275 milyar 257 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu.
Bu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı, 5 milyar 781 milyon lira artarak 1 trilyon 857 milyar 38 milyon lira oldu.
Bankaların bireysel kredi kartı alacakları ise yüzde 2,3 artışla 1 trilyon 623 milyar 959 milyon liraya yükseldi. Bireysel kredi kartı alacaklarının 554 milyar 761 milyon lirasını taksitli, 1 trilyon 69 milyar 198 milyon lirasını taksitsiz borçlar oluşturdu.
Bankacılık sektöründe takipteki alacaklar, 13 Eylül itibarıyla önceki haftaya göre 2 milyar 28 milyon lira artışla 259 milyar 255 milyon liraya çıktı. Takipteki alacakların 193 milyar 842 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı.
Aynı dönemde bankacılık sisteminin yasal öz kaynakları, 7 milyar lira yükselerek 3 trilyon 145 milyar 402 milyon lira oldu.
KKM bakiyesi ise geçen hafta yüzde 0,7 ve 10 milyar 441 milyon liralık azalışla 1 trilyon 564 milyar 311,6 milyon liraya düştü.
Böylece KKM büyüklüğü, toplam mevduatın yüzde 8,9'una geriledi.
19 Eylül 2024 Perşembe
Sektörün toplam mevduatı 18 trilyon 80.9 milyar lira, kredi hacmi ise 14 trilyon 201.1 milyar lira oldu.
Bankacılık sektörünün toplam mevduatı, 13 Eylül ile biten haftada önceki haftaya göre 271,2 milyar lira artarak 18 trilyon 80,9 milyar liraya yükseldi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), haftalık para ve banka istatistiklerini açıkladı.
Buna göre, bankacılık sektörünün toplam mevduatı (bankalar arası dahil) 13 Eylül ile biten haftada 271 milyar 245 milyon 693 bin lira artışla 18 trilyon 80 milyar 927 milyon 399 bin liraya çıktı.
Aynı dönemde bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 3,53 yükselişle 10 trilyon 785 milyar 757 milyon 97 bin lira, yabancı para (YP) cinsinden mevduat ise yüzde 1,13 azalışla 6 trilyon 507 milyar 814 milyon 798 bin lira oldu.
Bankalarda bulunan toplam YP mevduatı, geçen hafta 201 milyar 644 milyon dolar düzeyinde gerçekleşirken, bu tutarın 170 milyar 236 milyon doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı.
Yurt içi yerleşiklerin toplam YP mevduatında, parite etkisinden arındırılmış veriler göz önünde bulundurulduğunda 13 Eylül itibarıyla 2 milyar 671 milyon dolarlık azalış görüldü.
Mevduat bankalarındaki tüketici kredileri, geçen hafta yüzde 0,96 artarak 1 trilyon 726 milyar 765 milyon 66 bin lira oldu.
Aynı dönemde taksitli ticari krediler yüzde 0,32 yükselişle 1 trilyon 701 milyar 915 milyon 488 bin liraya, kredi kartları bakiyesi ise yüzde 1,94 artışla 2 trilyon 101 milyar 895 milyon 504 bin liraya çıktı.
Mevduat bankalarındaki tüketici kredilerinin 415 milyar 389 milyon 198 bin lirası konut, 62 milyar 193 milyon 711 bin lirası taşıt ve 1 trilyon 249 milyar 182 milyon 157 bin lirası diğer kredilerden oluştu.
Bankacılık sektörünün TCMB dahil toplam kredi hacmi de 13 Eylül ile biten haftada 65 milyar 340 milyon 139 bin lira artarak 14 trilyon 201 milyar 72 milyon 556 bin liraya yükseldi.
Toplam kredi hacmi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40,89 artış kaydetti.
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19°C