İthalatta İlave Gümrük Vergisi Uygulamasına İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, Ticaret Bakanlığı, yerli üretimin iç pazardaki payının yükseltilmesi ve korunması ile yurt içine yatırımların özendirilmesi amacıyla Çin menşeli benzinli ve hibrit binek otomobillere ithalat değerinin yüzde 40'ı veya 7 bin dolar/adetin yüksek olanı şeklinde ilave gümrük vergisi uygulanmasına karar vermişti.
Kararın ardından Çin otomotiv markalarının Türkiye'deki pazar payı ve yatırım durumu gündeme geldi. Türkiye otomotiv pazarında hem adet hem de pazar payı açısından konumunu her geçen gün güçlendiren Çin markaları, yatırım konusunda "sessizliğini" korudu.
Sıklıkla "Türkiye'yi Avrupa'ya açılan bir kapı" olarak gördüklerini dile getiren Çin markalarının, Türkiye'de üretim yapıp yapmayacağı sık sık gündeme gelmiş ancak yatırım konusunda bir adım atılmamıştı.
Uzmanlar, Çin'in Türkiye'nin dış ticaret açığında önemli bir role sahip olduğunu ve otomotiv sektörünün de bu açıktaki en önemli sektörlerden biri konumunda bulunduğunu belirtiyor.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, yılın ilk beş aylık döneminde otomobil ve hafif ticari araç satışları yüzde 6 artış gösterdi. Böylece mayıs sonu itibarıyla toplamda 471 bin 743 adet sıfır araç satışı oldu.
Otomobil satışları, söz konusu dönemde yüzde 10,25 artışla 375 bin 97 olurken, hafif ticari araç satışları ise yüzde 7,9 azalışla 96 bin 646 adet olarak kayıtlara geçti.
ODMD listesine yeni Çin firmalarının da dahil olmasıyla pazardaki toplam marka sayısı 54'e ulaştı.
Son dönemde Çin markalarının Türkiye'ye ilgisinde belirgin bir artış gözlenirken, bu durum pazara giren firma sayısına da yansıdı.
Türkiye otomotiv pazarında Skywell, MG, Chery, Leapmotor, Seres, Maxus, Hongqi, DFSK, BYD ve NETA ile 10 Çin menşeli marka bulunuyor. Bu listeye yakın zamanda SWM ve Jaecoo markalarının da eklenmesiyle Çin menşeli marka sayısının 12'ye yükselmesi bekleniyor.
DFSK ve Chery içten yanmalı motora sahip otomobilleri Türkiye pazarında satışa sunarken, MG hem elektrikli hem içten yanmalı, diğer markalar da elektrikli modelleriyle boy gösteriyor. Lüks segment otomobil satan Voyah ise ODMD'de listelenmiyor. Ayrıca DFSK ve Maxus markaları hafif ticari araç satışı da yapıyor.
Çin otomotiv firmalarının Türkiye'deki toplam satışları (otomobil ve hafif ticari) yılın ilk 5 ayında 38 bin 395'e, otomotiv pazarından aldıkları pay da yüzde 8,13'e ulaştı.
Çin markaları arasında DFSK ve Maxus'un ticari araç satışı da bulunuyor. Bu iki markanın hafif ticari satışları hariç tutularak sadece otomobil özelinde bakıldığında Çin markalarının satış sayısı 38 bin 19'a, pazar payı ise yüzde 10,13'e yükseldi.
Çin otomotiv firmalarının Türkiye'de ocak-mayıs dönemindeki satış sayılarına bakıldığında, Chery 26 bin 990 satışla ilk sırada yer aldı. 9 bin 478 satış sayısına ulaşan MG ikinci, 1065 satış yapan BYD de üçüncü oldu.
DFSK, otomobil ve hafif ticari olmak üzere 346 satışla dördüncü, Maxus 190 satışla beşinci sırada konumlandı.
Chery ve bazı Çin markalarının satışa henüz başlamadığı geçen yılın şubat ayına bakıldığında, Çin markalarının toplam satışları 1000 adedin altında kalmıştı. 2023'ün tamamında ise Çin markaları, toplam 967 bin 341 adetlik Türkiye otomobil pazarında, 59 bin 97 satışla yüzde 6,10 paya ulaşmıştı.
Böylece, Çin markalarının hem satış sayısı hem de pazar payı açısından Türkiye pazarındaki konumlarını güçlendirdiği görüldü.
Diğer yandan, ocak-mayıs döneminde 471 bin 743 adetlik toplam pazarda yerli araç satışları 146 bin 727, ithal araç satışları ise 325 bin 16 adet oldu. Böylece toplam pazarın yüzde 68,89'u ithal araçlardan oluştu.
İthal araçlar arasında ise Çin markalarının payı, yüzde 11,69 seviyesinde kayıtlara geçti.
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, nisan ayındaki son OSD toplantısında, Çinlilerin Türkiye'ye ithalat değil, yatırım yapmaları gerektiğini ifade etmişti.
Eroldu, önceki açıklamalarında da Türkiye açısından bakıldığı zaman, Çin'in otomotiv sanayi dışında ülke içinde ticaret dengesi açısından da bir sorun teşkil ettiğini, Çin'den gelen elektrikli otomobillere ilişkin uygulanan bazı kuralların içten yanmalı araçlar için de uygulanması gerektiğini belirtmiş ve şu ifadeleri kullanmıştı: "Bizim açıkçası ülke sanayine, yalnızca otomotiv değil, diğer sanayilerle birlikte yaratacağı bir risk olarak görüyoruz bu durumu. Bu da bizce 2024 yılında yönetilmesi gereken bir diğer konu çünkü yalnızca elektrikli arabalara konulan birtakım uygulamalarla Çin ithalatının Türkiye'nin dış ticaret dengesine verdiği hasarı halletmek mümkün olmayacak gibi duruyor. Biz Çinli araçlara otomotiv sanayi olarak karşı değiliz ama gelip yatırım yapmaları lazım. Yani biz de Çinlileri yatırım yapmaya davet ediyoruz ki zaten Bakanlığın da bu yönde yaptığı çalışmalar var. Çinli yatırımcıların gelip Türkiye'de yatırım yapmaları lazım. Otomotiv sanayi olarak rekabeti olumlu buluyoruz ama yalnızca ithalatla bu pazarın kaybedilmesi doğru bir şey değil."
