Tıbba yenilik getiren büyük şair

HABER: FAHRİ SARRAFOĞLU

Çemberlitaş’ta bulunan İkinci Mahmud Türbesi ve haziresinde, padişahlar olduğu kadar değerli âlimler, yazarlar, şairler ve devlet adamları da yatıyor. Ama bunlar arasında bir isim var ki hikayesi oldukça ilginç. Zira burada yatan zat; İkinci Mahmud adına yaptırılan bu türbenin haziresine ilk defnedilen şair, hekim ve devlet adamıdır. Ayrıca Osmanlı’da ilk karantina ve zorunlu çiçek aşısını uygulayan kişidir. Kim mu bu zat?

İşte aynı zamanda ünlü şairimiz Abdülhak Hamit’in dedesi olan Abdülhak Molla’nın hikayesi: Abdülhak Molla (d. 1786 – ö. 19 Mayıs 1854), tanınmış Osmanlı şairi ve hekimdir. İkinci Mahmud ve I. Abdülmecid devirlerinde hekimbaşı olarak görev yapmış; Osmanlı tıbbına bazı yenilikleri getirmeye önayak olmuştur. Salgın hastalıklara karşı karantina uygulaması ve zorunlu çiçek aşısı getirdiği yeniliklerdendir.

İLK KADAVRA UYGULAMASI

Ağabeyi ile birlikte Süleymaniye medresesinde tıp öğrenimi gördü. Eski sarayda hekimlik yaptı. İkinci Mahmud’un yakınlarından Halet Bey aleyhinde konuştukları gerekçesiyle 1821’de ağabeyi ile birlikte Keşan’a sürüldü. Bir yıl kadar sonra affedilip geri döndüklerinde yeni sarayda hekim oldu. Abdülhak Molla, 1833’te hekimbaşı ve Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şâhâne nazırı oldu; ağabeyini tıp eğitiminde yaptığı yenilikleri destekledi. Padişahtan özel izin alarak anatomi dersinin kadavra üzerinde görülmesini sağladı. 1838’de Meclis-i Tahaffuz-ı Ula (Yüksek Karantina Meclisi) sıfatıyla salgın hastalıklara karşı karantina teşkilâtını geliştirip yaygınlaştırmış, çiçek aşısı uygulamasını da mecburi hale getirmişti. Ağabeyinin ölümünden sonra Bebek’teki hekimbaşı yalısına yerleşen Abülhak Molla, ölümüne kadar orada yaşadı.

1845’te hekimbaşılığı görevinden ayrıldı. 1847’de Maarif Meclisi Başkanlığı’na ve üçüncü defa hekimbaşılığa tayin edildi. 1852’de de Reis-ul-ulema unvanını aldı. Bu unvan, Rumeli kazaskerlerinin en eskisine verilirdi. Ertesi sene 67 yaşında iken İstanbul’da Bebek semtinde hayatını yitirdi. Sultan Abdülmecid’in iradesi ile Sultan İkinci Mahmud Han Türbesi’nin bahçesine defnedildi. Sonradan devrin pek çok devlet adamı, şair ve bilim adamının defnolunacağı bu türbeye defnedilen ilk kişidir.

19 Ekim 2016 Çarşamba

Etiketler : Gündem