Hindistan’dan İsviçre’ye kadar farklı ülkelerden tezhip gönüllüleri, Türkiye’nin izlerini dünyaya taşıyor. Bu yabancı sanatçıların görüşü ise ortak: “Modernizmin getirdikleri karşısında dünyanın bu sanata ihtiyacı var.”
HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL
İslam ülkelerinde Kuran-ı Kerim’e duyulan saygının bir yansıması olarak ortaya çıkan ve Türk geleneksel sanat anlayışında da önemli bir yeri olan tezhip, dünyanın dört bir tarafına yayılıyor. İstanbul Tasarım Merkezi bünyesinde açılan çevrimiçi kurslar vesilesiyle tezhip sanatındaki Türk dokunuşlarına ulaşan sanatçılar, bulundukları ülkelerde kültür elçisi vazifesi görürken, “Modern çağ yaraları, tezhip gibi derinlikli sanatlarla şifa bulabilir” tespitinde bulunuyor. Müzehhibe Şeyma Çınar’ın öğrencileri, İstanbul Ticaret’in sorularını yanıtladı.
DALGA DALGA YAYILIYOR
Chinncich Candao-Fililipinler: Özellikle camilerdeki süslemeler her zaman dikkatimi çekiyordu. Biraz araştırınca oklar beni Türkiye’ye yönlendirdi. Çevrimiçi dersler vesilesiyle bu sanatta derinleşmeye başladım. Tezhip ile tanıştıktan sonra Allah’ın doğadaki nimetlerini, akışını, tasarımını ve insanlığa olan tecellilerini daha çok takdir eder hale geldim. Burada bu sanat hiç bilinmiyor, ancak ilgi dalga dalga yayılıyor.
SADECE ADINI BİLİYORDUM
Marjolein Coppens-Hollanda: Mühendislik ve dil konusunda mesleki geçmişim var. Bu sanatın sadece adını biliyordum. Hollanda’da bu sanat dalı çok bilinmese de eserlerim çok hayranlıkla karşılanıyor. Tezhip beni kökenime yaklaştırıyor ve sanatımı icra ederken içimde tarifsiz bir neşe duygusu hissediyorum. Batılı görünüyorum ama ezberden doğulu olduğumu düşünüyorum. Dünyanın bu sanata ihtiyacı var.
ÜLKEMDE TANITACAĞIM
Afaf Hasan-İsviçre: Ergenlik yıllarımda kitap yazmaya ve Batı modern sanatını keşfetmeye, onda daha derin bir anlam aramaya başladım. Ancak modern sanatta Allah’la olan bu derin bağı bulamadığım için yolum beni İslam’ı tanımaya yönlendirdi ve 20’li yaşlarımın başında Müslüman oldum. Yıllar sonra İslam sanatıyla derin bir bağ kurduğumu ve bu konuda daha fazla şey öğrenme isteğini keşfettim. Yolum Türkiye’ye kalbimi alan güzel tezhip sanatına düştü. Sanat ve maneviyat arasında her zaman aradığım anlamlı bağlantıyı tezhipte buldum. Üç yılı aşkın bir süredir tezhip üzerine çalışıyorum. Buradaki insanlar bu sanata aşina değiller. Tutku ile bağlandığım bu sanatın ilham verici gücünü burada da yaymak için küçük bir tezhip tanıtım atölyesi düzenleme hazırlığındayım. Umarım ki, bu geleneksel sanata ilgi duyan daha fazla insan olur.
LİZBON MÜZESİNDEN TEZHİBE
Victoria Dryaeva-Portekiz: İki yıl önce tezhip sanatı hakkında hiçbir şey bilmiyordum. Lizbon’daki Gulbenkian Müzesi’nde İznik çinilerinden oluşan bir pano gördüm ve bu üsluba ilgi duymaya başladım. Her derste hayranlığım daha da artıyor ve düşüncemin, bakış açımın, becerilerimin değiştiğini anlıyorum. Portekiz’de maalesef tezhip gibi bir sanat yöntemi çok az biliniyor. Ancak İznik çinilerini herkes tanıyor. Ayrıca geometrik desenli ve Rumi motifli çini karolar da oldukça meşhur. Sanatçı arkadaşlarım ve seramikçiler çalışmalarımla çok ilgileniyorlar, özellikle de ışıltılı gözlerimi ve çalışmalarımı gördüklerinde. Çağdaş sanatın bir parçası olarak Portekiz’de sanatımı tanıtmaya devam edeceğim.
ÜLKEMDE TEKİM
Muhammed Azim Haji Ahad-Brunei Krallığı: Tezhip, benim için yepyeni bir alan. Aslında sadece benim için değil, yaşadığım ülke için de öyle. Aldığım geri bildirimlere göre ülkemde bu sanatı bilen tek kişi benim. Bu da beni İstanbul markası ile öğrendiğim bu sanat dalını ülkemde temsil etme statüsüne kavuşturdu. Kamu ve özel kurumlardan bu sanata olan ilginin her geçen gün arttığını gözlemliyorum.
AYRILMAZ BİR PARÇAM
Nadia Khumawala-Hindistan: Tezhip sanatını Covid döneminde İslam ve hat sanatının çeşitli formlarını araştırırken keşfettim. İslam sanatının güzelliği ve zengin kültürü beni kendine çekti ve onda huzur buldum. Tezhip sanatı hayatıma huzur katıyor. Yaratıcılığımı kültürel mirasımla derinden bağlantılı bir şekilde ifade etmeme olanak tanıyor. Artık bu geleneksel sanat, hayatımın ayrılmaz bir parçası durumunda.
SİPARİŞ ALIYORUM
Alefiyah Ebrahim-Hong Kong: Ülkemde bir grafik sanatçısı olarak görev yapıyorum. Bu alt yapım beni camilerdeki güzel motifleri daha derinden incelemeye yönlendirdi. Şu anda kendimi henüz acemi bir tezhip öğrencisi olarak tanımlıyorum. Bu konuda kendimi geliştirmek ve Hong Kong’da bu geleneksel sanatın büyüsünü yaymak istiyorum. Burada henüz pek bilinmiyor, ancak eserlerimi görenlerden bazıları onlar için sipariş yapmamı istiyor.
TÜRKİYE’Yİ GÖRMEK İSTİYORLAR
Şeyma Çınar- Çevrimiçi tezhip dersi eğitmeni: Çevrimiçi eğitime katılan yabancı öğrenciler çok hevesliler. Ders boyunca çok ilgililer. Söylenen birçok şeyi dikkate alıp sorular soruyorlar. Derse dair bir şey kaçırmak istemiyorlar. Tezhip sanatının inceliği, kendi içindeki tasarım gücü, öğrencileri çok etkiliyor ve bunu öğrenmek arzusuyla çalışıyorlar. Birçok yabancı öğrenci ülkemize geldi, yüz yüze tanıştık. Aileleriyle birlikte keyifli vakitler geçirip tezhibe ait kitap, malzeme ihtiyacını temin ettiler. İlerleyen zamanda daha çok kimseye ulaşabilmeyi ümit ediyorum.
ÇALIŞMALAR ARTACAK
Melek Ebrar Akpınar-İstanbul Tasarım Merkezi Koordinatörü: İstanbul Tasarım Merkezi olarak sanat ve tasarım alanında atölyeler, seminer programları, sergiler ve uluslararası faaliyetler düzenliyoruz. Yüz yüze ve çevrimiçi olarak gerçekleştirdiğimiz dijital, görsel ve geleneksel sanat atölyelerimize uluslararası katılımcılardan da ilgi oldukça fazla. Uluslararası katılımcılar; Hüsn-i Hat, Temel Resim, Sulu Boya, Tezhip, Kaligrafi, Fotoğraf, İslam Sanatında Geometrik Desenler gibi pek çok alanda yüz yüze atölyelere katılıyor. 2021 yılından itibaren merkezimizde farklı alanlarda çevrimiçi eğitimler düzenlemeye başladık. Bunlardan biri de Online Tezhip Illumination Workshop. Polonya, Çin, Almanya, Fransa, Amerika, İsveç, Katar, Avustralya gibi ülkelerden eğitim alan katılımcılarımıza İngilizce çeviri yapılarak çevrimiçi eğitim veriliyor. Şu anda farklı alanlarda çevrimiçi Türkçe eğitimler vermeye devam ediyoruz. Gelecek yıllarda bu atölyelerimizi de İngilizce çeviri yaparak düzenlemeyi planlıyoruz.
