Türkiye’nin istihdam deposu sektörlerinden biri olan tekstil, tasarım ve inovasyonla katma değerini artırmayı hedefliyor. Tekstil deyince akla giyim ürünleri gelse de sağlıktan savunmaya, otomotivden uçak sanayine kadar birçok alanda tekstil malzemesi kullanılıyor. Bu nedenle teknik tekstil ürünleri katma değer açısından olduğu kadar stratejik olarak da öne çıkıyor. Ancak tekstil ülkesi Türkiye’de teknik tekstil yatırımları henüz istenilen seviyede değil.
Türkiye'nin 2023’teki teknik tekstil ihracatı 2 milyar dolar civarında. Sürdürülebilir ve çevre dostu malzemelere olan talep, altyapı modernizasyonu, havacılık ve savunma alanındaki uygulamalar, döngüsel ekonomi uygulamalarının yükselişi ve akıllı tekstildeki gelişmeler gibi faktörler büyümeyi destekliyor. Tekstilciler, bu nedenle teknik tekstilde de üretim, inovasyon ve ihracatı artırmaya yöneliyor.
ÇİN BAŞI ÇEKİYOR
Bunun yanı sıra gelişmiş dev ekonomiler de tekstil sektörüne yatırım yapmayı sürdürüyor. Bu nedenle küresel teknik tekstil pazar büyüklüğü 2023’te 213 milyar dolara yükseldi. Pazar büyüklüğünün bu yıl 222 milyar dolar, 2027’de ise 267 milyar dolara ulaşması bekleniyor. 2029 yılında da teknik tekstilin 362.7 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşacağı belirtiliyor. Teknik tekstil sektörüne en fazla yatırım yapan ülkeler arasında Çin, ABD, Almanya, Güney Kore gibi gelişmiş ekonomiler öne çıkıyor. Dünya teknik tekstil ihracatının önemli bir bölümünü Çin yapıyor. Almanya ikinci, ABD de üçüncü sırada yer alıyor.
ABD YATIRIMLARINA HIZ VERDİ
İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, pazardaki büyüme hedefleri doğrultusunda hem Avrupa’da hem de ABD’de tekstil yatırımlarının giderek arttığına dikkat çekti. Özellikle teknik tekstilde bu yatırımların yoğunlaştığını belirten Öksüz, “Özellikle ABD, çok büyük miktarda pamuk üreten bir ülke. Pamuk ipliği yatırımları da yaptı. Bunun yanında teknik tekstilde de yatırımlarına devam ediyor. Bu ülkeler tekstil sektörüne verdikleri önemi hiçbir zaman azaltmadı. Sadece sektörü inovasyon, tasarım ve teknik tekstille dönüştürdü” dedi. ABD’de sanayileşmenin yeniden öne çıktığını, Donald Trump döneminde daha da önem kazanacağını belirten Öksüz, “Trump, diğer ülkelere ek vergiler getirerek korumacılığı en üst seviyeye çıkarıyor. Bununla birlikte kendi ülkesindeki yatırımları artırmayı hedefliyor” diye konuştu.
DAHA AKTİF AR-GE VE İNOVASYON
Öksüz, tekstil üzerine uygulanan kompozitlerin hem hafif hem de dayanaklı malzemeler olduğu için askerlerin miğferlerinde de kullanıldığını söyledi. Önceden çelikten yapılan ve çok ağır olan kurşungeçirmez yelek yerine şu an daha hafif tekstil ürünü kullanıldığını dile getiren Öksüz, “Bunun dışında birçok alanda yanmayan ve su geçirmeyen nitelikli kumaş tercih ediliyor. Ayrıca uçak ve otomotiv sanayinde tekstil tabanlı daha hafif kompozit ürünler kullanılıyor” diye konuştu.
Ahmet Öksüz, Türkiye’de teknik tekstilin durumunu ise şöyle değerlendirdi: “Türkiye’de teknik tekstil başladı, ancak daha işin başındayız. Ülkemiz açısından bu alanda gelecek var. Bu konuda Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerine önem verilmeli. Tekstille ilgilenen Ar-Ge merkezleri daha aktif olmalı. Yurt dışından belki şirket birleşmeleri ve satın alma yoluyla teknik tekstilde gücümüzü artırabiliriz. Bu ürünlerin birim fiyat çok yüksek ve değerli. O nedenle herkes üretmiyor.”
SEKTÖR KATMA DEĞERLİ ÜRÜNLERE YÖNELİYOR
Türkiye teknik tekstil sektörü, 2024 yılında ihracat performansıyla dikkat çekti. Ocak-Eylül 2024 döneminde teknik tekstil ihracatı yüzde 1.4 artışla 1 milyar 678 milyon dolara ulaştı. Aynı dönemde, Türk tekstil ve hammaddeleri sektörü ihracatı ise yüzde 2.7 azalarak 8.5 milyar dolara geriledi. Bu düşüşe rağmen teknik tekstil ihracatındaki artış, sektörün yüksek katma değerli ürünlere yöneldiğini gösteriyor. 2024 yılında Türkiye’nin toplam tekstil ihracatı ise 9 milyar 495 milyon 379 bin dolar oldu.
HANGİ SEKTÖRLERDE KULLANILIYOR?
Ulaşım: Araçların daha hafif ve dayanıklı hale gelmesi için teknik tekstilden faydalanılıyor. Hava yastıkları, güvenlik kemerleri, ses ve ısı yalıtımı sağlayan malzemeler teknik tekstil ürünleri arasında yer alıyor. Ayrıca uçak ve trenlerde kullanılan hafif kompozit malzemeler, yakıt tüketimini azaltarak çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlıyor.
İnşaat ve altyapı: Geotekstiller, inşaat sektöründe erozyon kontrolü, drenaj ve zemin güçlendirme gibi birçok alanda kullanılıyor. Su geçirmez kaplamalar ve yalıtım malzemeleri, binaların dayanıklılığını artırırken enerji tasarrufuna da katkı sağlıyor.
Savunma: Askeri ve güvenlik amaçlı tekstiller, kurşungeçirmez yelekler, yanmaz kumaşlar ve kimyasal maddeye dayanıklı giysiler gibi alanlarda yaygın olarak kullanılıyor. Son teknolojiyle üretilen akıllı tekstiller, çevresel faktörlere göre renk değiştirme veya ısı dengeleme gibi özellikler sunuyor.
Tarım ve çevre: Bitki örtüleri, güneş ışığını düzenleyen özel kumaşlar ve biyobozunur tarım tekstilleri, tarımda verimliliği artırmak için kullanılıyor. Ayrıca filtreleme sistemlerinde kullanılan tekstil ürünleri, su ve hava kalitesini iyileştirerek çevre koruma alanında önemli bir rol oynuyor.
Spor ve giyim: Spor giyiminde kullanılan nefes alabilir, su geçirmez ve esnek tekstil ürünleri, sporcuların performansını artırıyor. Özel anti bakteriyel kumaşlar, kötü koku oluşumunu önleyerek kullanıcıya konfor sağlıyor.
