Tarımda üst lige giden yol hububattan geçiyor

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Tarım sektörü, pandemi döneminde küresel gündemin öncelikleri arasında daha çok yer almaya başladı. Rusya-Ukrayna savaşından sonra ise başta hububat ve yağlı tohumlar olmak üzere tarım ürünlerinin üretiminde ve tedarikinde sorunların çıkmasıyla etkisini artırdı. Gıdayla ilgili 21 fasılın tamamı birlikte ele alındığında, dünya ticaretinde yaklaşık 1.6 trilyon dolarlık bir gıda ihracat hacmi var. Söz konusu rakam, dünya ihracatının yaklaşık yüzde 9.1’ine karşılık geliyor. Global ekonomide tarımın önemi günden güne artarken, İstanbul Ticaret Odası (İTO) Müşaviri Dr. Tezer Palacıoğlu, ‘Dünya Gıda Ürünleri Ticareti ve Türkiye’ başlıklı raporuyla tarım sektörünü mercek altına aldı.

GLOBAL İHRACAT

Raporda, dünyanın en önemli gıda ihracatçısı ülkelerin pek çoğunun milli gelir sıralamasında da en üstte yer aldığı belirtilirken, ABD’nin gıda ticaretinde de ilk sırada olduğu, 147.3 milyar doları aşan ihracatı ile tek başına toplamın yüzde 10’undan fazlasını gerçekleştirdiğinin altı çiziliyor. Hollanda’nın ise kendisinden 20 kat daha fazla nüfusa ve 243 kat daha büyük topraklara sahip ABD’nin hemen ardından geldiğine dikkat çekiliyor. Ayrıca gıda ihracatçısı ilk 10 ülke, 757.8 milyar dolarlık ihracat ile dünya toplamının yüzde 47.7’sini gerçekleştiriyor. Bu dengesiz dağılım, ülkelerin çok büyük bir kısmının gıdaya erişimde sıkıntı yaşadığına da işaret ediyor. İhracatta ikinci 10 ülke ise toplamdan yüzde 20.7 pay alırken, sadece 20 ülke kalan 192 ülkenin iki katından fazla ihracat hacmine sahip. Türkiye, 20.5 milyar dolarlık gıda ihracatı ile dünyada 25. sırada yer alıyor.

GLOBAL İTHALAT

Gıdada ithalatçı ülkelere bakıldığında ise ihracat sıralamasında ilk 10’da yer alan ülkelerden 8’i yerini aynen veya küçük değişikliklerle korurken, ihracatta 3. olan Brezilya ithalatta 39. sıraya gerilemiş durumda. ABD ve Çin, birlikte dünya ithalatının 1/5’inden fazlasını gerçekleştiriyor. İlk 10 ithalatçı ülke, dünya toplamının yüzde 47.6’sını oluştururken, ikinci 10 ithalatçı (yüzde 14.1) ile bu pay yüzde 61.7’ye tırmanıyor. İthalatta ilk 20 ülke, kalan tüm ülkelerin (192 ülke) ithalatının 1.6 katından fazla gıda ithal ediyor. Türkiye ise gıda ithalatında dünyada 24. sırada, Avrupa’da 10. sırada yer alıyor.

TÜRKİYE ARTIDA

Gıdada dış ticaret fazlası veren ülkeler arasında İtalya, Fransa, Türkiye, İspanya gibi Akdeniz ülkeleri de göze çarpıyor. Rapora göre Türkiye, gıda ticaretinde 5.4 milyar dolarlık fazlasıyla, gıda ticaretinde fazla veren önemli ülkeler sıralamasında dünyada 19. sırada bulunuyor. Ancak Türkiye’nin hububat, yağlı tohumlar, gıda kalıntıları ve yemlerde, elverişli üretim faktörlerine rağmen açık vermesi, gıda sektörünün genelinde daha yüksek dış ticaret fazlası vermesini engelliyor.

HUBUBAT STRATEJİK ÜRÜN

Stratejik ürünler arasında yer alan hububat, 119.3 milyar dolarlık ticaret ile gıdada en fazla ticareti yapılan 3. fasıl konumunda. ABD başta olmak üzere ilk 5 ülkenin ihracattaki payı dünya toplamının yüzde 46.7’sini oluştururken, ilk 10 ülkenin payı ise yüzde 71.2 seviyesinde. İhracatta hemen hemen ABD’nin sağladığı ürün kadar dünya piyasasına ürün sağlayan Rusya ve Ukrayna’nın konumu da önemli. Nitekim Rusya-Ukrayna savaşı özellikle buğdayda olumsuz etkiler getiriyor.

TÜRKİYE MEYVEDE 8’İNCİ ÜLKE, SEBZEDE İSE 10’UNCU

Yenilen meyve ve sert kabuklu meyveler faslında, Türkiye 4.8 milyar dolarlık ihracat ile dünyada 8. sırada bulunuyor. ABD ise 14.3 milyar dolarlık ihracat ve yüzde 12.1 pay ile ilk sırada yer alıyor. İhracatçılar arasında yine AB’den Hollanda ve İtalya yanında, Amerika’dan Meksika, Şili, Peru ve Uzakdoğu’dan Çin, Vietnam, Tayland dikkat çekiyor. Yenilen sebze, bazı kök ve yumrular faslında ise dünya ihracatı 76.6 milyar dolarlık bir hacme sahip. Bu fasılda Çin yüzde 12.6 pay ile ilk sırayı alırken, Meksika yüzde 11 pay ile ikinci, Çin’den 234 kat küçük yüzölçümüne sahip Hollanda ile İspanya yaklaşık yüzde 10.5’ar pay ile üç ve dördüncü sıralarda yer alıyor. Türkiye ise yaklaşık 1.4 milyar dolarlık ihracat ile 10. sırada bulunuyor.

EN FAZLA İHRACATI YAPILAN GIDA ÜRÜNÜ

Rapora göre et, yaklaşık 134.7 milyar dolarlık ticaret ile gıdada dünyada en fazla ticareti yapılan ürün konumunda. ABD ihracatta ilk, ithalatta ise 3. sırada yer alıyor. Brezilya, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve Arjantin de ihracatta en ön saflarda bulunuyor. İhracatta ilk 5 ülke dünya toplamının yüzde 47.4’ünü, ilk 10 ülke ise yüzde 69.2’sini gerçekleştiriyor. Türkiye 570 milyon dolarlık ihracata karşılık 74 milyonluk ithalata sahip.

04 Temmuz 2022 Pazartesi

Etiketler : Sektörel