Tarihi hem yazdı hem yön verdi

Tarih dünyası, tarihçiliğe eşsiz katkılar sunan Prof. Dr. Halil İnalcık’ı kaybetti. Sayısız makaleye imza atan, sayısız bilimsel konferanslarda bulunan büyük tarihçi, ardından asırlar boyunca silinmeyecek bir ekol bıraktı. Büyük üstat sayesinde tarih seyrinde karanlık kalan pek çok nokta açığa kavuşmuş ve özellikle Osmanlı tarihi üzerindeki doğru bilinen yanlışlar da tashih edilmişti. Bunlardan en önemlisi Osmanlı’nın kuruluş tarihini 1302 olarak değerlendirmesiydi. Geçmişteki olayları tek yönüyle ele almaktan çok, sosyolojik ve kültürel boyutla da olayları yorumlamaya çalışan İnalcık, bildiği altı yabancı dille bir tarih olayını farklı farklı kaynaklardan da tarayabiliyordu.

BALKANLAR GERÇEKLERİ ONA BORÇLU

Cumhuriyetin ilk tarih ve coğrafya fakültesinde tarih eğitimi alan büyük tarihçi, herkesin batı tarihine yöneldiği yıllarda el değmemiş Osmanlı tarihini çalışmaya yönelmişti. Asistan olarak üniversitede kalan İnalcık; 1954’te yayınladığı, arşivlerimizdeki 1432 tarihli en eski tahrir defteri olan Arvanid Sancağı İcmal Defteri (Hicrî 835 Tarihli Suret-i Defter-i Sancak-i Arvanid) ve Fatih Devri Üzerine Tetkik ve Vesikalar ile pek çok Balkan tarihçisinin yanlı yorumlarını değiştirmiş ve Osmanlı dönemi Balkan tarihine de çok önemli katkılar sağlamıştı.

ABD’DE OSMANLI KÜRSÜSÜ

Prof. Dr. İnalcık’ın Balkan dillerine ve Arapça’ya çevrilmiş olan, İngiltere ve Amerika’da 3 kere basılan The Ottoman Empire (The Classical Age) ve An Economic and Social History of the Otoman Empire gibi kitapları bugün dünya üniversitelerinde başlıca ders kitabı olarak kullanılıyor. Bu kitabın Osmanlı’nın daha önce hakim olduğu ülkelerde ders kitabı olarak okutulması, Osmanlı’ya olan yanlı yaklaşımın da kökten değişmesini sağlamıştı. İnalcık, Ankara Üniversitesi’nden emekli olduktan sonra da Chicago Üniversitesi’nde Osmanlı Tarihi Kürsüsü’nü kurmuştu.

UNESCO’YA DÜNYA TARİHİNİ YAZDI

Büyük tarihçi, yalnızca Osmanlı tarihi ile ilgili çalışmaları ile değil, dünya tarihiyle ilgili çalışmalarıyla da iz bırakmıştı. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) yeniden yayınladığı 1500-1800 tarihleri arasını kapsayan Dünya Tarihi’nin 5’inci cildinin editörlüğünü Prof. Dr. Halil İnalcık ve İngiliz Cambridge Üniversitesi’nden Peter Burke birlikte gerçekleştirmişti.

İTO’YA KATKI

Sayısız projede yer alan, sayısız makaleye imza atan büyük tarihçi İnalcık, İstanbul Ticaret Odası’nın tarihini anlatan Lonca’dan Oda’ya isimli kitaba da katkı sunmuştu. Kitabın ‘İmparatorluk Ekonomisi ve İstanbul’ başlıklı makalesini kaleme alan büyük tarihçi, makalesiyle dönemin anlaşılmasına büyük faydası oldu.

İKİ BİN BİLİM İNSANI ARASINDA

Prof. Dr. İnalcık, modern tarih çalışmalarında çığır açmış ve Türkoloji çalışmalarını dünyaca saygın bir konuma getirmişti. İngiltere ve Japonya’da ünlü ansiklopedilerde dünyanın seçkin bilim adamları arasında sayılarak biyografisine yer verilen büyük tarihçi Cambridge International Biographical Center’in ansiklopedisinde XX. yüzyılın sosyal bilimlerde 2000 bilim insanı arasında yer almıştı.

02 Ağustos 2016 Salı

Etiketler : Gündem