HABER: ŞEREF KILIÇLI
Tahkim, birçok ülkede ticari uyuşmazlıkların hızlı ve etkin bir şekilde çözümünde yaygın olarak başvurulan bir yöntem olarak öne çıkıyor. Türkiye de tahkim konusunda global gelişmeleri takip ederek, gerek ulusal mevzuatında yaptığı düzenlemelerle gerekse taraf olduğu milletlerarası anlaşmalarla sürece uyum sağlıyor. Tahkim, sektörler özelinde de ayrı bir öneme sahip. ‘İnşaat Sektöründe Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri’ konulu webinar düzenleyen İnşaat Hukuku Derneği, yerel tahkim kurumları perspektifinden inşaat sektöründeki tahkimi değerlendirdi. Webinarda, İstanbul Ticaret Odası Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi (İTOTAM) Tahkim Divanı Başkanı Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez ile İstanbul Tahkim Merkezi (İSTAC) Divan Başkanı Prof. Dr. Ziya Akıncı sunum yaptı.
ÇÖZÜM ADRESİ İTOTAM
Türkiye’de yargıdaki dava sayısına bakıldığında tahkimin ticari uyuşmazlıkların çözümünde çok önemli bir alternatif olduğuna dikkat çeken İTOTAM Tahkim Divanı Başkanı Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez, şöyle konuştu: “İstanbul Ticaret Odası da Türkiye’de tahkimin öncülüğünü yapan ve bugüne kadar pek çok uyuşmazlığı tahkim yoluyla çözen bir kurum. 1979 yılından bu yana tahkim hizmetini sürdürüyor. Ayrıca İstanbul Ticaret Odası’nda 2014 yılında bu konuda önemli bir gelişme daha yaşandı. İTOTAM yani İstanbul Ticaret Odası Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi kuruldu. Bu süreçte hem yeni hem de uluslararası alanda geçerliliği olan İTOTAM Tahkim Kuralları yürürlüğe girdi. İTOTAM, tahkim konusunda global tüm yenilikleri günü gününe takip ediyor ve bünyesine alıyor.”
SEKTÖR İSTATİSTİKLERİ
İTOTAM Tahkim Divanı Başkanı Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez, inşaat sektöründeki uyuşmazlıkların diğer uyuşmazlıklara oranı hakkında şu bilgileri paylaştı: “2018 yılından bu yana İTOTAM’da açılmış olan dosyalara baktığımızda, bunların yüzde 42.5’i inşaat davalarına ilişkin. Bu şunu gösteriyor; İTOTAM’da görülen davaların büyük bir çoğunluğunu inşaat sektörü oluşturuyor.
Bu davalardaki değere baktığımızda yani ortalama uyuşmazlık tutarı, 10 milyon 214 bin 432 lira seviyesinde. Sonuç olarak, inşaat alanındaki uyuşmazlıkların ortalama tutarının 10 milyon liranın üzerinde olduğunu söyleyebiliriz. İTOTAM’da son beş yıla baktığımızda, yargılaması sona eren davalarda tahkim süresi ortalama 11.5 ay. Yargılaması sona eren inşaat davalarında ise bu süre 13 ay civarında. Bu sürelerin uluslararası standartlar bakımından son derece uygun, hatta kısa bir süre olduğunu da belirtmeliyim.”
EN UYGUN MALİYET
Tahkimde uluslararası standartlara sahip olan İTOTAM’ın masraflar açısından da oldukça uygun olduğunun altını çizen Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez, “Mesela başvuru harcı olarak ICC’deki tahkimde 5 bin dolar, Viyana’daki tahkimde bin 500 Euro, İsviçre’deki tahkimde 4 bin 915 dolar alınıyor. Halbuki bu rakam İTOTAM’da 400 lira. Yani mukayese edilemeyecek kadar az bir masraf var” dedi. Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez, hakem ücretleri konusunda da Avrupa’daki diğer tahkim merkezlerine kıyasla oldukça uygun koşullar sunduklarını söyledi.
MÜHENDİSLERİN HAKEMLİK KATKISI ÖNEMLİ
Tahkimin sadece hukukçuların hakem olabileceği bir alan olmadığını da vurgulayan Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez, şunları söyledi: “Özellikle inşaat uyuşmazlıklarında inşaatı bilen mühendislerin hakem olarak seçilmesi de son derece önemli. Belki bu alanda bilirkişi atanması gibi bir süreç yaşanmayacağı için tahkim konusunda çok daha kısa sürede karar verilebilmesi mümkün. Türkiye’de özellikle mühendislik alanında tahkime ilgi memnuniyet verici. Elbette işin hukuki boyutu çok önemli fakat hukukçular dışında uzman kişilerin de tahkimi bilmesi, uygulaması ve bu işin içinde olması büyük önem taşıyor. Ayrıca sürenin daha da kısalmasına etki ediyor.”
ACİL DURUM HAKEMİ DE VAR
Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez, 2016’da Acil Durum Hakemi Kurallarının yürürlüğe girdiğini belirterek, “Acil Durum Hakemi hükümleriyle, tahkim sürecinde hakemler göreve başlamadan önce taraflara ihtiyati tedbir kararı alınması gibi olası acil durumlarda derhal harekete geçebilecek acil durum hakemi atayabilme imkanı getirildi” bilgisini verdi.
