Sultan Abdülhamid’in Mabeyn İkinci Katibi: Arap İzzet Paşa

Yıldız Sarayı’ndaki ‘Arap ekolü’nün en nüfuzlu üyesi. Saraydaki ‘mutlak kudret’; imparatorluğun tüm işlerinde nüfuz sahibi… Sultan Hamid’in kara kutusu, sırdaşı, danışmanı, gözdesi, gözü, kulağı, dili, adeta devrin ikinci sultanı.

Şam doğumlu ve Arap kökenli bir Osmanlı… İktidara sadık eski bir aileden gelen ve Beyrut’taki Fransız Lazarist Koleji’nde öğrenim görmüş bir Suriyeli… Arapça, Türkçe ve Fransızca’yı kusursuz konuşan bir devlet görevlisi. 1895’te Yıldız Sarayı’na alınan Sultan Abdülhamid’in Mabeyn İkinci Kâtibi.

Dönemin kimi gözlemcilerine göre sokulgan, mütevazı ve güleryüzlü bir adam; kimilerine göre ise gözü kara, entrikacı bir kişi. Yetenekli, kurnaz, tüm tanıklıkların ittifak ettiği şekilde fevkalâde zeki ve çalışkan bir saray mensubu.

Fransa Cumhuriyeti’nden Alman Oldenburg Dükalığı’na, İran Şahlığı’ndan Bulgaristan Emareti’ne kadar birçok ülkeden nişan sahibi. Yıldız Sarayı’ndaki ‘Arap ekolü’nün en nüfuzlu üyesi. Saraydaki ‘mutlak kudret’; sadece sarayda değil, imparatorluğun tüm işlerinde nüfuz sahibi… Sultan Hamid’in kara kutusu, sırdaşı, danışmanı, gözdesi, gözü, kulağı, dili, adeta devrin ikinci sultanı. 

Sultan II. Abdülhamid döneminde, 1895-1908 yılları arasında Yıldız Sarayı’nda Mabeyn İkinci Kâtipliği görevinde bulunmuş Arap İzzet Paşa denilince, böyle bir profil karşımıza çıkıyor. Çalışmada, Sultan Abdülhamid’in bu yakın adamının hareketli hayatından kesitler bulacaksınız.

Emre Gör

DBY Yayınları, 2020

Bu ve benzeri tüm yayınlar için: www.kitapistanbul.org.tr / @itokitapist

20 Mart 2023 Pazartesi