Ses dalgaları erken kanser alarmı verecek

HABER: AYŞE BAŞAK

Dünyanın önde gelen üniversitelerinden Massachusetts Institute of Technology (MIT) Üniversitesi’nden araştırmacılar, birkaç yıl önce kan hücrelerini ses dalgaları ile ayıran, önemli bir metot buldu. Bu, tıp dünyası için önemli bir eşiğe işaret ediyordu. Şimdi ise bu buluş geliştirildi ve çok daha ileriye taşındı. Bilim insanları, ses dalgalarıyla kan örneklerindeki eksozomları ayırmanın yolunu buldu. Bu yöntem nöro-dejeneratif hastalıklar ve kanser için biyo-göstergelerin çok hızlı bir şekilde tespit edilmesini sağlayacak. Yani kan testlerinde hem daha çabuk hem daha sağlıklı sonuçlara ulaşmak mümkün olacak.

SES DALGALARI

RNA ve diğer mühim moleküllerin vücutta taşınmasında görev alan eksozomlar aynı zamanda büyük hastalıkların habercileri. Araştırma ekibinin başında bulunan Ming Dao, eksozomların vücuttaki anormallikleri işaret eden belli molekülleri taşıdıklarını ve kandan ayrıştırılırlarsa önemli bilgilerin öğrenilebildiğini belirtiyor. Mevcut yöntemler kullanıldığında çok vakit alan, laboratuvarlarda gerçekleştirilen bu işlemler, ses dalgalarıyla çok daha kolay ve kısa sürede yapılabilecek.

HIZLI, ETKİLİ, UCUZ

Laboratuvarlarda büyük makinelerde 24 saat boyunca santrifüjde kalan eksozomlar, kırılgan yapıları sebebiyle bozulabiliyorl. Oysa ses dalgası yöntemi ile sadece bir saniye kuvvete maruz kalıyorlar.

İnsanlara hızlı, etkili ve ucuz kan testleri yaptırma imkanı sunacak buluş üzerinde çalışmaya devam eden uzmanlar, özellikle biyo göstergelerin hangilerinin hangi hastalıklara işaret olduğu konusu üzerine odaklanmışlar.

Dalgadan, 10 nükleer santrale denk enerji

Tetrapod adı verilen yıldız şeklindeki betonarme yapılar, hem dalgaların etkisini azaltıyor hem de enerji üretiyor. Uzmanlar, tetrapodların yüzde 1’i dahi türbinlerle donatıldığında 10 nükleer santralin üretimine denk olan 10 gigavat enerji elde edileceğini söylüyor.

Japonya’da geliştirilen Tetrapod adı verilen yıldız şeklindeki betonarme yapılar, dalgaların etkilerini azaltmak amacıyla bir süredir okyanus kıyısına inşa ediliyor.
Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar, dalgaların yıkıcı etkilerinden korunmak için okyanus kıyısına inşa edilen bu yapıların üzerine pervaneler ekleyerek dalgalardan enerji üretmeye başladı.

Sürekli kıyıları dövüp duran dalgalar, aslında sonsuz bir enerji kaynağı. Bu enerjiden faydalanmak için farklı yöntemler geliştirilmiş durumda ve dünyanın çeşitli yerlerinde dalgalardan enerji üretiliyor. Ancak Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü’nün sistemi sadece enerji üretmekle kalmıyor, Japonya’nın kıyılarına vuran dalgaların etkisini azaltmakta da görev alıyor. Özellikle dalgaların kırılarak suyun akışının çok hızlandığı yerlerin tercih sebebi olduğu bu sistemde ‘tetrapod’ların önü ideal bir yer. Ayrıca mercan kayalıklarının çevresinin de uygun yerler olduğu belirtiliyor.

Bilim insanları, bu yöntemle ne kadar enerji elde edildiğini henüz açıklamadı. Ancak genel bir fikir verecek açıklamayı yaptılar. Japonya kıyılarının yüzde 30’u bu tetrapodlar ile donatılmış durumda. Prof. Shintake’ye göre eğer bu tetrapodların sadece yüzde 1’i dahi bu türbinlerle donatılsa 10 gigavat enerji elde ediliyor. Bu ise 10 nükleer santralin üretimine denk.

DENİZ CANLILARINA ZARAR VERMİYOR

Deniz dibine tutturulmuş bu türbinler, deniz seviyesinin az üstünde duruyor. Her biri 70 santimetre uzunluğundaki beş adet kanadı, manyetik elektrik jeneratörüne bağlı. Kanatlar, deniz canlılarına zarar verecek bir hızda dönmüyor. 10 yıl ömrü olduğu belirtilen bu türbinler çok bakım istemiyor. Tetrapodlar için gelen kişilerin bunlarla da ilgilenmesinin yeterli olduğu söyleniyor.

28 Kasım 2017 Salı

Etiketler : Teknoloji