NECMİ UYSAL – İSTANBULTİCARETGAZETESİ.COM
Dünyada Ortadoğu merkezleri çatışmalar ve Ukrayna’da süren savaşın da etkisiyle küresel jeopolitik gerginlikler savunma şirketlerinin satış rakamlarına da yansıdı. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) verilerine göre dünyanın ilk 100 savunma sanayisi şirketinin 2023 satışları bir önceki yıla göre yüzde 4,2 artarak 632 milyar dolara ulaştı.
UKRAYNA, GAZZE VE ASYA’DAKİ GERGİNLİKLER
Böylece geçen yılki artış 2022'de tedarik zinciri aksaklıkları ve artan maliyetlerle silah satışlarındaki yüzde 3,5'lik düşüşün ardından geldi.
Raporda, silah gelirlerindeki artışların tüm bölgelerde görüldüğü, Ukrayna ve Gazze'deki savaşlar ile Asya'daki gerilimler nedeniyle arttığı kaydedildi.
LİSTENİN TEPESİNDE ABD ŞİRKETLERİ VAR
2018'den bu yana listenin başındaki 5 firmanın tamamının ABD merkezli olması dikkati çekti. Bu firmalar Lockheed Martin, RTX (eski adı Raytheon Techologies) Northrop Grumman, Boeing ve General Dynamics olarak sıralandı.
Küresel savunma sektöründeki en büyük 100 şirket içindeki ABD'li toplam 41 şirket, 2023'te 317 milyar dolarlık silah satışı yaparak, reel olarak bir önceki yıla göre yüzde 2,5 artışla tüm satışların yüzde 50'ini karşıladı.
9 ÇİNLİ SİLAH ŞİRKETİ DE LİSTEDE
Listedeki 9 Çinli silah şirketinin toplam satışlarının bir önceki yıla göre yüzde 0,7 artışla 103 milyar dolara yükselmesi de dikkati çekti. Çinli üreticilerinden 3'ü (NORINCO, AVIC, CETC) listede ilk 10'da yer aldı. Çinli şirketlerin toplam satışları küresel tüm satışların yüzde 16'sına karşılık geldi.
İlk 100 şirket içinde merkezi Avrupa'da bulunan 27 şirket bulunurken, bunların toplam silah satışları yüzde 0,2 artarak 133 milyar dolara ulaştı. Raporda, Avrupalı şirketlerin sipariş alımlarının arttığı ve bazı şirketlerin Ukrayna'daki savaşla bağlantılı olarak talepte bir artış gördüğü belirtildi.
Rusya-Ukrayna savaşından sonra ordusuna yeni silah almaya başlayan Almanya'da, Rheinmetall, ThyssenKrupp, Hensoldt ve Diehl'in silah satışları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 7,5 artarak 10,7 milyar dolara çıktı.
Veri eksikliği nedeniyle 2023'te en büyük 100 listesine yalnızca iki Rus şirketi dahil edildi. Bunların toplam silah gelirleri yüzde 40 artışla 25,5 milyar dolara yükseldi.
TÜRK ŞİRKETLERİ SATIŞLARINI ARTIRDI
SIPRI'nın geçen yıl en çok silah ve askeri hizmet satışı yapan ilk 100 savunma sanayisi şirketi listesine 3 Türk firması girdi.
Listede ASELSAN 54, Baykar 69 ve Türk Havacılık Uzay Sanayii 78. sırada yer aldı.
Türk şirketlerinin toplam gelirleri geçen yıl 2022'ye göre yüzde 24 artarak 6 milyar dolara ulaştı.
Raporda, "Türkiye'nin uzun süredir silah üretiminde kendine yeter hale gelme hedefi var." denildi.
SIPRI'nin raporunda, artan iç talep ve genellikle Ukrayna'daki savaşla bağlantılı olarak artan ihracatın Türk şirketlerindeki satışların 2023'teki büyümesinin ana itici güçleri olduğu belirtilerek, insansız hava aracı (İHA) üretimiyle tanınan Baykar'ın ihracatına dikkat çekildi.
Baykar'ın gelirlerinde ihracatın, 2023’te şirketin silah gelirlerinin yaklaşık yüzde 90'ını oluşturduğu belirtilen raporda, Türk şirketin gelirlerinin geçen yıl yüzde 25 artarak 1,9 milyar dolara çıktığı aktarıldı.
Türk Havacılık Uzay Sanayii (TUSAŞ) de gelirlerini geçen yıl yüzde 45 artırarak 1,7 milyar dolara çıkardı.
Rapora göre, ASELSAN'ın 2023'te silah satışı gelirleri ise geçen yıl yüzde 12'lik artışla 2,4 milyar dolara ulaştı. Raporda, "Bu artış esas olarak Türkiye'nin yerli üretim silahlar geliştirme taahhüdünün teşvik ettiği iç talebin bir sonucudur." denildi.
SIPRI, kurulduğu 1966'dan bugüne çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi alanlarda araştırma, rapor ve analizler hazırlıyor.
