Savaş gemilerimiz KOBİ’lerin kızağından çıkıyor

Savunma sanayinde atağa kalkan Türkiye, savaş gemisi inşasında da önemli adımlar atıyor. Bu adımlarla birlikte Türk askeri gemi inşa sektörü, bir yandan denizlerin savunmasını güçlendirdi, bir yandan da 3 milyar dolarlık ihracat kapasitesine ulaştı.

Yüzde 70 yerlilik oranıyla inşa edilen askeri gemilerin gizli kahramanları ise KOBİ’ler. KOBİ’ler, askeri gemilerin üretimindeki parçaların yüzde 48’inin tedarikini sağlıyor. Savaş gemilerimizin önemli parçaları yerlileşerek bir anlamda KOBİ’lerin kızağından çıkıyor.

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

İlk yerli sondaj gemisi Fatih’le ve tamamen yerli kaynaklarla gerçekleştirilen sondaj çalışmalarının ardından Zonguldak açıklarında doğalgaz bulunduğuna dair müjdeli haber gelmişti. Güney Kore’de inşa edilen, ancak envantere alınarak millileştirilen Fatih’in ardından gözler Türkiye’nin gemi inşa sektörüne çevrildi.

10 ÜLKEDEN BİRİYİZ

Tersane sayısını son 18 yılda 37’den 82’ye çıkaran Türkiye, ticari gemilerin yanı sıra askeri gemiler de inşa eder duruma geldi. Türkiye bir savaş gemisini tasarlayan, inşa eden, proje ve inşa kontrolü ile idamesini gerçekleştiren 10 ülke arasında yer alıyor.

İHRACAT DA YAPILIYOR

Milli Gemi Projesi (MİLGEM) kapsamında inşa edilen korvet sınıfındaki gemilerde 50’den fazla yerli firmaya iş imkânı sağlanırken, ilk milli amfibi gemisi TCG-BAYRAKTAR’ın gizli kahramanı ise KOBİ’ler oldu. Yüzde 70.6 yerlilik oranıyla yapılan amfibi gemisinde KOBİ’lerin sanayi katılım payı yüzde 48 olarak kayıtlara geçti. Savunma Sanayii Başkanlığı’nın açıkladığı verilere göre askeri gemi sektöründe, geçtiğimiz yıl 3 kıtada 9 ülkeye 139 deniz platformu ihraç edildi. Bu da 3 milyar dolarlık bir ihracat tutarı olarak hazineye aktarıldı.

İLK ADIM 2011’DE

Türkiye, yerli imkânlarla ilk defa 2011 yılında bir askeri amaçlı gemi üretti. MİLGEM kapsamında üretilen ilk gemi olan ve denizaltısavar korvet özelliği taşıyan TCG-HEYBELİADA’yı, 2013 yılında üretilen TCG-BÜYÜKADA takip etti. Türk Deniz Kuvvetleri envanterinde radar görünüşlülüğü en düşük gemi olan bu ikinci geminin ardından 2018 yılında TCG-BURGAZADA ve 2019 yılında TCG-KINALIADA Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın envanterine dahil oldu. Proje kapsamında üretilen gemilerden farklı olarak hava savunma kabiliyeti de olan 4 geminin daha inşa edilmesine yönelik çalışmalar devam ediyor. Projelerde yüzde 70 yerlilik sağlanırken, söz konusu askeri gemilerin üretimi için 50 yerli firma ile de işbirliği yapılmıştı.

EN BÜYÜK PLATFORM

Türkiye’nin ilk yerli çok maksatlı amfibi (LHD) olan TCG ANADOLU’nun da inşa sürecinde sona gelindi. Askeri gemi, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin envanterinde bulunan en büyük deniz platformu olacak. ANADOLU, tam donanımlı 8 helikopteri bulundurabilecek ve 1 tabur tam donanımlı askeri istenilen bölgeye sevk edebilecek. Çok amaçlı amfibi hücum gemisi olan ANADOLU, 1 amfibi taburunun iletişim, muharebe ve destek araçlarına ihtiyaç duymadan istenilen bölgeye çıkartma yapabilmesini sağlayacak. Ayrıca içinde 8 deniz çıkarma aracı bulunacak. Gemi içinde bir askeri hastaneye de ev sahipliği yapacak.

13 TANK KAPASİTESİ

Askeri gemi inşasında parlayan bir diğer yıldız da ilk amfibi gemisi konumundaki TCG-BAYRAKTAR olmuştu. BAYRAKTAR’da yüzde 70.6 yerlilik oranı sağlanırken, yerli sanayi katılımı içinde yüzde 48’lik KOBİ katılımı da dikkat çekmişti. Tamamen Türkiye’de inşa edilmiş yerli ve milli amfibi tank çıkarma gemisi özelliğinde olan BAYRAKTAR, kendi sınıfında dünyanın en büyüğü olma özelliğini taşıyor ve bir tabur askerle 13 tankı sevk etme kapasitesine sahip. Gemide 15 tonluk genel maksat helikopterinin iniş ve kalkışı için de bir platform bulunuyor. Serinin ikinci gemisi TCG-SANCAKTAR da benzer özelliklerle 2018 yılında envantere katılmıştı.

2027’DE TAMAMLANACAK

Milli askeri gemi inşa projesinde bir diğer adım da Yeni Tip Denizaltı Projesi. Bu projeyle de Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın ihtiyacına binaen, havadan bağımsız tahrik sistemli 6 adet denizaltının milli kaynaklarla yapımına başlandı. Bu denizaltıların emsallerine göre denizaltında kalma süreleri daha uzun olacak. Serinin ilki olan Pirireis’in 2022’de tamamlanmasının ardından 6. denizaltının da 2027’de hizmete alınması öngörülüyor.

GEÇEN YILA GÖRE ARTIŞ

Tersane kapasitesi artan Türkiye’de son dönemlerde aynı zamanda tek parçada inşa edilebilecek gemi tonajı da 16 bin DWT’den (detveyt ton) 180 bin DWT’ye çıktı. Ayrıca Türkiye’deki toplam tonaj kapasitesi 2019 yılında, 2002 yılındaki 550 bin DWT’den 4.51 milyon DWT’ye yükseldi. Türkiye Armatörler Birliği verilerine göre Türkiye’ye, haziran ayında 72 gemi siparişi verildi. Bu rakam, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38’lik bir büyüme demek. Siparişlerde en büyük payı kuru yük gemisi alırken; bunu tanker, yüksek teknoloji ile donatılmış LNG gemisi (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz), LPG, kargo ve konteyner gemileri takip etti.

BAKIM ONARIM ÜSSÜ

Türkiye aynı zamanda bölgesinin gemi bakım onarım üssü olma özelliği de taşıyor. Sektör, 2013’te 15 milyon 755 bin DWT olan bakım onarım kapasitesini geçtiğimiz yılsonu itibarıyla 22 milyon 500 bin DWT’ye çıkardı. Türkiye, gemi geri dönüşümü konusunda da önemli kapasiteye sahip. AB Komisyonu geçtiğimiz yıllarda 1 milyon ton gemi geri dönüşüm kapasitesi olan Türkiye’nin tesislerinin AB geri dönüşüm listesine girmesi halinde, Türkiye haricinde hiçbir ülkenin AB bayraklı gemileri geri dönüştüremeyeceğini açıklamıştı. Ayrıca Türkiye geçtiğimiz yıl petrol platformlarının geri dönüşümünde tercih edilen tek ülke olarak kayıtlara geçti.

UÇAK GEMİSİ DE İNŞA EDELİM

Milli askeri gemi alanında bunlara ek olarak 2011 yılında TCG-ALEMDAR isimli Denizaltı Kurtarma Ana Gemisi de inşa edilmişti. İstanbul Tersanesi’nde üretilen ALEMDAR, her türlü hava şartlarında su altı ve üstü kurtarma operasyonları yapma özelliğine sahip.

Yerli imkânlarla yapılan askeri gemiler arasında sahil güvenlik arama kurtarma gemisi, yeni tip karakol botları ve 2024’te hizmete girecek olan Denizde İkmal Muharebe Destek Gemisi (DİMDEG) de bulunuyor. Ayrıca istihbarat gemisi TCG-UFUK’un da bu yılsonunda hizmete girmesi bekleniyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, tüm bu çalışmalara ek olarak şu çağrıyı yapmıştı: “Buradan sesleniyorum, diyorum ki, gelin bir de artık şöyle bir, iki veya daha fazla uçak gemisi de inşa edelim. Herhalde yaparız değil mi? Çünkü denizlerde bu caydırıcılığa ihtiyacımız var.”

UÇAK GEMİSİ ÜRETECEK GÜÇTEYİZ

OSTİM Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Murat Yülek: Türkiye Akdeniz’de önemli savunma tehditleriyle karşı karşıyadır. Bu yüzden dışa bağımlı olmayan uçak gemilerine ihtiyaç duymaktadır. Öte yandan, uçak gemisi edinimi ‘imal et’ ya da ‘satın al’ şeklinde karşılanabilir. Savunma sanayinde satın al (ithal) doğru ve kalıcı bir karar olarak gözükmüyor. Dolayısıyla uçak gemisinin yerli inşası gerektiği ortaya çıkmaktadır. Gemi sanayi ‘ekonomik bağlantıları’ çok güçlü bir sektördür. Yani, gemi inşa sanayi diğer birçok sektörümüze (elektronikten malzemeye, enerjiden motor üretimine) ‘iş vermektedir.’ Asıl sorumuza gelecek olursak; Türkiye’de uçak gemisi inşası mümkündür. Savunma sektöründen, özellikle OSSA’dan aldığım bilgilere göre, Türkiye hâlihazırda LPD amfibi gemisini üretmektedir.

Alt sistemlerdeki eksikler de düşünülerek eşzamanlı başlandığında 10-15 yıl içerisinde bir uçak gemisi yapılabilir. Temel sıkıntı güç ve tahrik grubu. Tahrik-motor ve güç grubu için Rusya ve Çin ile birlikte çalışılabilir. Nükleer santralleri kimle nasıl bir know-how transferi ile yaptığımız bu nedenle önemli bir tercih olmaktadır. Hem uçak gemisi hem de denizaltılar bu paket içinde düşünülmelidir.

TURİSTİK GEMİ İNŞASINDA DÜNYA ÜÇÜNCÜSÜ

Türkiye, turistik amaçlı gemi inşasında da yıldızı parlayan bir ülke konumunda. Dünya yat üretiminde 3. sırada olan Türkiye, özellikle süperyat olarak tabir edilen yat türünde dünya devleri arasında bulunuyor. Yat sektörü, yüksek ihracat rakamı ve istihdama sağladığı önemli katkı nedeniyle Türkiye ekonomisinin katma değerli sektörlerinden biri olarak biliniyor. Sektörde Şubat 2020 verilerine göre 3 bin 71 metrelik yat üretimi gerçekleşti.

TANKER GEMİSİ SİPARİŞİ VERİLEN 7. ÜLKEYİZ

Türkiye, yalnızca askeri amaçlı gemi inşasında değil, ticari ve ulaşım amaçlı gemilerin üretiminde de son yıllarda adından söz ettiriyor. Türkiye’de günümüzde 82 gemi yapım tersanesi bulunuyor.

Gemi inşasında marka olma yolunda ilerleyen Türkiye’de 22 tersane de yapım aşamasında. Bununla birlikte 15 tersane için de yer belirlenmiş durumda. Özellikle kimyasal tanker yapımında dünya markaları arasında yer alan Türkiye, kimyasal tanker siparişi alan ülkeler arasında ise 7. sırada.

01 Eylül 2020 Salı

Etiketler : Gündem