İtalya Ulusal Araştırma Konseyi, Biyolojik Bilimler ve Biyolojik Kaynaklar Enstitüsü’nün geçtiğimiz yıllarda yayınladığı bir rapora göre, 9 alanda 25 binden fazla ürünün hammaddesi olmaya aday olan kenevirde ülkeler hareket politikalarını bir bir güncelliyor. Türkiye’de özellikle 2019 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kenevir ile ilgili demecinden sonra kenevir konusundaki çalışmalar hızlanırken, kenevirin kullanım alanlarının düzenlendiği bir gelişme de geçtiğimiz günlerde yapıldı. Buna göre “Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile tıbbi kenevirin eczanelerde satışının önünü açıldı.
YAPRAKLAR KULLANILACAK
Türkiye’de kenevirin özellikle endüstriyel alanda kullanımı için çalışmalar yapılıyor. Türkiye’nin ilk yerli endüstriyel kenevir tohumları ‘vezir’ ve ‘narlı’, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) tarafından 2019 ve 2021 yıllarında tescil edilmişti. Endüstriyel kenevir alanında tohumluk geliştirme çalışmaları bu alanda kurulan enstitülerce yapılıyor. Yozgat Bozok Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Güngör Yılmaz yeni düzenleme ile yasalar gereği imha edilen kenevir yapraklarının da kullanılacağını öngördüklerini ifade etti.
ALMANYA LİDER
Tıbbi kenevirin eczanelerde satışının önünü açan yasal düzenlemenin ardından üretim ve denetim kısmına ait detayların da önümüzdeki günlerde netleşmesi beklenirken tıbbi kenevirin dünyada kullanımı her geçen gün artıyor. Küresel Kenevir Avrupa Görüntüsü Raporu’na göre küresel tıbbi kenevir pazarında en büyük payı Kuzey Amerika alıyor. Aynı rapora göre tıbbi kenevir kullanımının genel kullanım içerisindeki payının 2028’e kadar yüzde 16’ya çıkması öngörülürken Avrupa pazarında tıbbi kenevir konusunda en büyük adımlar Almanya tarafından atılıyor.
DÜNYADA UYGULANIYOR
Tıbbi kenevirin eczanelerde satışı ile uygulamalar pek çok Avrupa ülkesinde geçerli. Almanya, İngiltere ve Portekiz’de hali hazırda tıbbi kenevirin satışı ile ilgili yasal düzenlemeler mevcutken; Fransa ve İspanya’da önümüzdeki günlerde çeşitli düzenlemelerin yapılması bekleniyor. Türkiye’de tıbbi kenevirin yetiştirme ve satış prosedürleri ile denetlemeye dair detayların önümüzdeki günlerde netleşmesi beklenirken sağlık sektör mensuplarına göre tıbbi kenevir kanser tedavisi ve nörolojik hastalıkların pek çoğunun tedavisinde kullanılabilir.
PİYASA KAYIT ALTINA ALINACAK
İstanbul Eczacılar Odası Başkanı Pınar Özcan: Uygulamanın Sağlık Bakanlığı kontrolünde olması sevindirici bir gelişme. Konu ile ilgili netleşmesi gereken pek çok detay var. Ancak hali hazırda piyasalarda sahte olarak bulunan veya kaçak şekilde tıbbi amaçlı kullanım için temin edilen kenevirin bu düzenleme ile yasal bir zemine oturması çok önemli. Piyasaların daha kontrol edilebilir hale geleceğini öngörüyoruz.
FAYDALI BİR GELİŞME
Prof. Dr. Güngör Yılmaz- Yozgat Bozok Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü: Kenevir çok farklı kullanım alanları olan bir hammadde niteliğinde. Kenevir bitkisinin sapında bulunan lifler yüzde 74 civarında selüloz içeriyor. Selülozun kullanıldığı her sektör için hammadde olarak kullanılıyor. Lifler alındıktan sonra sapları da çeşitli amaçlarla kullanılabiliyor. Türkiye’de endüstriyel kenevir için çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştı konunun tıbbi boyutu da yeni yapılan bir düzenleme ile yasal zemine oturdu. Normalde yaprak kısımları yasa gereği imha edilir. Bu durumda kenevir bitkisinin yapraklarının da kullanılabileceği bir alan oluştu. Henüz netleşmeyen kısımlar var. Ancak genel itibarı ile olumlu bir gelişme olarak nitelendiriyoruz. Ar-Ge çalışmaları bu alana yoğunlaşabilir.
KAPALI SERA SİSTEMİ
Yasal zemini oluşturulan tıbbi kenevir düzenlemesine göre yan ürünler için Sağlık Bakanlığı yetkili olacak. Kapalı sistem içerisinde üretilen her ürün denetlenecek. Kenevirin üretimiyle ilgili izinler Tarım ve Orman Bakanlığı ile TMO’dan alınacak. Bunların ruhsatlandırılması, izin verilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığına; ilaç ham maddesi, kozmetik ürün ham maddesi olarak neyi kullanacaklarsa bununla ilgili de Sağlık Bakanlığına başvuru yapılacak, oradan izin ve ruhsat alınacak. Oradan kullanım onayları çıktıktan sonra ürün işlenebilecek. İçişleri Bakanlığının ise kenevirin ekimiyle ilgili denetlemeleri, kaç dekar alan ekilmiş, ne kadar ürün elde edilmiş ve bunların kök sayılarının tespiti noktasında takipleri olacak. Kurulan fabrikalar kapalı sera sistemiyle üretim yapacak. Uygulama ile bu alanda yapılan ithalatın azalması hedefleniyor.
