Sağlıklı hücrelerde bile kanseri önceden yakalıyor

Hyperion, kanserin hiçbir cihaz tarafından belirlenemeyen hücresel boyuttaki verilerini algılayıp tespit eden TK-RION isimli bir cihaz geliştirdi. Prototipi hazır olan cihazla kanser riski taşıyan sağlıklı hücrelere ön tanı konulup, risk basit bir tedaviyle ortadan kaldırılabilecek.

HABER: SOYHAN ALPASLAN

Teknopark İstanbul Kuluçka Merkezi firmalarından Hyperion İleri Teknoloji A.Ş., sağlıklı hücrelerin kansere dönüşme ihtimalini belirlemek amacıyla geliştirdiği cihazın prototipini tamamlamak için gün sayıyor. Hücrelerin kansere dönüşme olasılığını ileri zamanlı olacak şekilde belirli periyotlarda (3-6-9-12 ay)  tespit edebilen ön tanı ve tarama cihazı TK-RION; erken tanı ile kanserle mücadelede başarı şansını artıracak. Cihaz, kansere dönüşme riski taşıyan sağlıklı hücrelerin yanısıra, hastalığın ilk belirtilerini de tespit edebilecek.  

Mevcut cihazlar elektromanyetik tabanlı olduklarından; hücresel boyuttaki kanserli hücreyi, sağlıklı hücreden ayırt edebilmeleri oldukça zor.

DOKTORA TEZİ KONUSU 

Hyperion İleri Teknoloji A.Ş.’nin kurucusu Taner Karateke, Yıldız Teknik Üniversitesi ve Gaziantep Üniversitesi’nde çift yüksek lisans yaptı. Destek almaya hak kazandığı girişimcilik projesi üzerine Gebze Teknik Üniversitesi Fizik Anabilim Dalı’nda doktorasına devam eden Karateke, Doğuş Üniversitesi Optisyenlik Programı’nda Öğretim Görevlisi. Karateke; optik, akustik ve modelleme mühendisliği unvanlarına sahip. Taner Karateke, İstanbul Ticaret’in sorularını cevapladı.

İNSANLIĞA HİZMET 

Hyperion’u tanıtır mısınız?  

Başta kanser olmak üzere sağlık, savunma, uzay ve havacılık, bioinformatik, nanoteknoloji, yapay zeka ve robotik sistemler üzerine Ar-Ge projeleri geliştiren ileri teknoloji şirketiyiz. İnsanlığa yeni ve özgün ürünler sunabilmek için çalışıyoruz. 2 ulusal, 1 de uluslararası patent geliştirdik. Nihai ürün aşamasına gelen TK-RION için hızlandırma ve fonlama programlarına başvurduk. İlk çalışmalarımızı bağırsak kanseri üzerinde yaptık. Cihaz, kanserde veri algılama ve teşhis cihazlarından kaynaklanan hataları da ortadan kaldıracak.

ERKEN TEŞHİS İMKÂNI

Kanserde veri algılama ve teşhis hataları neler?

Kanserin evrelenme ve yaygınlığının belirlenmesinde erken teşhis çok önemli. Ayrıca yanlış tanı veya tanı konulamaması gibi problemler de yaşanabiliyor. Hali hazırda kanserde kullanılan mevcut görüntüleme cihazları, kanserli kitleleri belirli bir büyüklüğe eriştikten sonra tespit edebiliyor. Bu nedenle hem tedavi güçleşiyor hem de kanser vücudun farklı dokularına yayılabiliyor. Mevcut cihazlar elektromanyetik tabanlı olduklarından; hücresel boyuttaki kanserli hücreyi, sağlıklı hücreden ayırt edebilmeleri oldukça zor. Biyomekanik verilerin detaylı ve hassas bir şekilde elde edilememesi, teşhisi güçleştiriyor. Bu da hastalığın ancak ileri evrelerde anlaşılabilmesi gibi hayati risklere yol açıyor.  

FON VE HİBE ARAYIŞI  

Nihai ürün için hedeflediğiniz tarih ne?

TÜBİTAK 1512’den aldığımız destek ile 2023 yılının eylül ayında prototipi bitirmeyi planlıyoruz. Nihai ürüne ulaşabilmemiz için ihtiyaç duyduğumuz fon ve hibe alımını sağlayabilirsek; ilk adımda bağırsak kanserini ortaya çıkmadan ön tanısını yapabilecek bu cihazı nihai ürün haline getirmiş olacağız. Projemizin üst versiyonunda tomografi cihazı benzeri bir model geliştirmeyi hedefliyoruz. Böylece vücudun herhangi bir bölgesinde kanserleşme ihtimaline sahip sağlıklı hücrelere ön tanısı konulabilecek. Basit tedavi yöntemle hücredeki risk ortadan kaldırılabilecek.  

İLAÇ GELİŞTİRME 

Diğer Ar-Ge çalışmalarınız hakkında bilgi verir misiniz? 

TK-RION’un nihai ürün haline geldikten sonra hücresel yapılara ait elde ettiğimiz spesifik çıktıları kullanıp; kansere dönüşme ihtimaline sahip sağlıklı hücreler ile etkileşime girebilecek ilaç moleküllerinin modellemesi ve geliştirilmesini planlıyoruz. Kansere dönüşme riski olan hücrelerin erken tanı ile daha basit ve kesin tedavisini sağlayacak bir ilaç için Ar-Ge çalışmalarına başladık. TK-RION’un tespit ettiği riskli hücreler, kansere dönüşemeden ve vücudun herhangi bir bölgesine yayılmadan bu ilaç sayesinde tedavi edilebilecek. İlaç Ar-Ge’sinin hızlanması ve sonuca bir an önce ulaşabilmemiz için kitle fonlama kuruluşlarına başvurumuzu yaptık. 

ALZHEİMER’İ TEDAVİ EDEN İLAÇ 

“KOSGEB Ar-Ge, Ür-Ge ve İnovasyon Programı’na ‘Alzheimer Hastalığının Tedavisine Yönelik Kusurlu Katlanmış Peptitleri İnaktif Hale Getirecek İlaç Tasarımının Geliştirilmesi’ isimli projemizle başvurduk ve büyük ihtimal almaya hak kazanacağız. Piyasada alzheimer ortaya çıktıktan sonra ilerlemesini yavaşlatan ilaçlar mevcut ve hali hazırda tedavi edici ilaç yok. Geliştireceğimiz ilaç ile alzheimer hastalığının tedavisini sağlamayı hedefliyoruz.” 

HASSAS SAVUNMA NAVİGASYONU 

“Savunma sanayine yönelik projemiz kapsamında mevcut sistemlerden çok daha hassas bir navigasyon sistemi geliştiriyoruz. Hassasiyeti Artırılmış Optiksel İnterforemetrik Tabanlı Ataletsel Navigasyon Sistemi için TÜBİTAK 1501 kapsamında başvuru yaptık. Denizaltılarda, uydu ve füze sistemlerinde, helikopter ve savaş uçaklarında kullanılacak. Farklı bir versiyonunu da sivil yolcu uçakları, gemi ve otomobiller için tasarlıyoruz.”

FÜZELER HEDEF ŞAŞIRACAK 

“Daha önce üzerinde çalıştığımız ‘Muharip Hava Araçları İçin Aktif ve Pasif Karşı Tedbir Atım Sistemlerinin Makine Öğrenme Tabanlı Uygun Bir Dağılım Fonksiyonuna Göre Harekat Analiz Ortamlarında Uygun Değişken Çözünürlüklü Olarak Modellenmesi’ adındaki projemiz, modelleme tabanlı bir simülasyon. Füzelerin hedef algılayıcı sistemini karıştırıp, hedeflerinden saptırıyor ve başka noktaları vurması sağlanıyor. Sistemi kara araçlarında da kullanabiliyoruz. Tusaş’a yaptığımız başvuru olumlu karşılandı. ASELSAN ve SSM başvurularımızın sonuçlarını bekliyoruz.” 

BİTKİLERİN VERİMİ ARTACAK

“Tarımsal üretim alanında TÜBİTAK 1501 kapsamında bir proje hazırlığımız var. Dijital otomasyon tabanlı, belirli frekansları puslanmış ışık dalgaları ile bitkilerin büyüme hızını, akustik dalgalarla da verimini artıracağız. 3 ayda büyüyen bir bitki, 

1 ayda büyüyecek ve ürün verimi 3 kat artacak.”

24 Temmuz 2023 Pazartesi